Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

MGBAVOLƐ NEE MBƐLƐRA BIZA KƐ

Duzu A Ɔwɔ Kɛ Menwu Ye Wɔ Awie Mɔɔ Bɛkye Ye Mialera Nu Bɛ Nee Ye Da La Anwo A?​—Foa 2: Kɛzi Ɛ Nwo Badɔ Wɔ La

Duzu A Ɔwɔ Kɛ Menwu Ye Wɔ Awie Mɔɔ Bɛkye Ye Mialera Nu Bɛ Nee Ye Da La Anwo A?​—Foa 2: Kɛzi Ɛ Nwo Badɔ Wɔ La

 Di fɔlɛlilɛ ne anwo gyima

Menli dɔɔnwo mɔɔ bɛ nee bɛ ɛla mialera nu la se mɔɔ zile la anwo nyiane kpole. Bie bɔbɔ a bɛte nganeɛ kɛ bɛdi nwolɛ ɛzonle. Suzu Karen, mɔɔ kɛkala ɛli ɛvolɛ 19, mɔɔ ɛnee awie nee ye da ɔvi mekɛ mɔɔ ɔlile ɛvolɛ 6 mɔɔ kɔ 13 la anwo nea. Ɔse, “Debie mɔɔ ɛnle kpalɛ fee mɔɔ megyi ɔ nloa la a le kɛzi me adwenle bua me fɔlɛ la. Mebiza me nwo kɛ, ‘Kɛ ɔyɛle mɔɔ memaanle ɛhye hɔle zolɛ mekɛ tendenle zɛhae ɛ?’”

Saa ɛdawɔ noko ɛte nganeɛ zɛhae a, ɛnee suzu edwɛkɛ mɔɔ doɔdoa zo la anwo:

  • Ngakula ɛtɛnyinle anzɛɛ bɛnde nganeɛ kɛ ɔwɔ kɛ bɛ nee bɛ da. Bɛnze nla nwo edwɛkɛ yemɔti bɛngola bɛmkponle zo kɛ awie nee bɛ ɛla. Ɛhye kile kɛ awie nee kakula da a ɔnvi kakula ne.

  • Ngakula die mgbanyinli di yɛɛ bɛnze adwenle ɛtane mɔɔ menli bie mɔ lɛ mɔɔ maa bɛ sa ka ngakula la. The Right to Innocence buluku ne ka kɛ, “Menli mɔɔ yɛ ngakula amumuyɛ la ‘anye ɛde’ kpalɛ, na kakula ɛnrɛhola ɛnrɛnwu bɛ mɛlɛbɛla ne anzi.”

  • Saa awie nee kakula ɛlɛda a, kakula ne bahola anyia nla nwo nganeɛdelɛ. Saa ɛhye bie ɛdo wɔ a, nwu ye kɛ bɛbɔle wɔ sonlabaka ne kɛ awie nee wɔ ɛlɛda a ɛbade nganeɛ zɔ. Ɔngile kɛ ɛnee ɛdie ɛto nu kɛ ahenle nee wɔ ɛla anzɛɛ ɛdi nwolɛ ɛzonle.

Nzuzulɛ: Suzu kakula mɔɔ kɛkala ɛli ɛvolɛ mɔɔ ɛlile a awie nee wɔ lale la anwo. Biza ɛ nwo kɛ, ‘Saa awie nee kakula zɔhane da a, asoo ɔbayɛ kpalɛ kɛ mebaha kɛ ɔdi nwolɛ ɛzonle?’

Karen zuzule kpuya ne mɔɔ li awieleɛ la anwo wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee ɔlɛnea ngakula nsa mɔɔ bɛ nuhua ko ɛli asɛɛ ɛvolɛ nsia, ɛvolɛ mɔɔ Karen lile a awie bɔle ɔ bo kɛ ɔ nee ye da la. Karen se, “Menwunle kɛ kakula mɔɔ ɛli ɛvolɛ zɛhae la ɛngola ɛnyɛ ɛhwee, mekɛ zɔhane ɛnee mele kakula mɔɔ mengola menyɛ nwolɛ ɛhwee a.”

Nɔhalɛ edwɛkɛ: Ahenle mɔɔ nee wɔ lale la di nwolɛ ɛzonle. Baebolo ne ka kɛ: “Amumuyɛnli biala banyia ye amumuyɛ nwo ahatualɛ.”​—Ezekiel 18:20.

 Nvasoɛ wɔ zo kɛ ɛbaha wɔahile awie

Saa ɛka mɔɔ zile la anwo edwɛkɛ ɛkile kpanyinli mɔɔ ɛdie ye ɛdi la a, ɛ nwo badɔ wɔ. Baebolo ne ka kɛ: “Agɔnwolɛma lɛ ɛhulolɛ mekɛ biala, ɔle adiema nrenyia mɔɔ bɛwole ye wɔ anwongyelelɛ ti a.”​—Mrɛlɛbulɛ 17:17, NW.

Bie a ɛte nganeɛ kɛ wɔanga mɔɔ zile la anwo edwɛkɛ wɔangile awie a, ɔbabɔ ɛ nwo bane. Bie a wɔmaa koonwuyɛlɛ ɛyɛ kɛ bane mɔɔ wɔva wɔbɔ ɛ nwo bane amaa awie amboda wɔ bieko la. Noko, nwu ye kɛ koonwuyɛlɛ ne mɔɔ ɛlɛfa wɔabɔ ɛ nwo bane la ɛnrɛmaa ɛnrɛnyia moalɛ mɔɔ ɛhyia la.

Koonwuyɛlɛ ne mɔɔ ɛlɛfa wɔabɔ ɛ nwo bane la ɛnrɛmaa ɛnrɛnyia moalɛ mɔɔ ɛhyia la

Bɛlɛra bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Janet la nwunle kɛ mekɛ mɔɔ ɔhanle mɔɔ dole ye la anwo edwɛkɛ la ɔ nwo dɔle ye. Ɔse, “Awie mɔɔ medie ye medi la nee me lale wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee mele kakula ekyi la, na menvale menveale me nwo mekɛ tendenle. Noko mekɛ mɔɔ menganle nwolɛ edwɛkɛ mengilele me mame la, ɛnee ɔle kɛ asɛɛ adesoa ɛlomboɛ bie ɛvi me kɔme zo la.”

Saa Janet nea mɔɔ zile la a, ɔte deɛmɔti bie mɔ ɛngulo kɛ bɛka mɔɔ dole bɛ la anwo edwɛkɛ la abo. Ɔse, “Awie nee wɔ da a ɔnle edwɛkɛ kpalɛ mɔɔ ɛkulo kɛ ɛka a. Noko mame, mekɛ mɔɔ ɛnee mɛtɛkanle la ɔgyegyele me kpalɛ. Ɛnee ɔwɔ kɛ meka nwolɛ edwɛkɛ ndɛndɛ.”

 ‘Ayileyɛlɛ mekɛ’

Saa bɛ nee wɔ da a ɔbamaa wɔahola wɔanyia ɛ nwo adwenle ɛtane. Kɛ neazo la, ɛbahola wɔabu ɛ nwo kɛ wɔyɛ sonlamgbane anzɛɛ bɛwole wɔ kɛ awie mɔ nee wɔ ɛla na bɛ nye ɛlie ala. Ɛ nwo bahola adɔ wɔ avi adalɛ edwɛkɛ ɛhye anwo, na ‘ayileyɛlɛ mekɛ’ ayɛ nvasoɛ amaa wɔ. (Nolobɔvo ne 3:3) Duzu a baboa wɔ yeamaa wɔayɛ ɛhye a?

Sukoa Baebolo ne. Nyamenle edwɛkɛ a wɔ Baebolo ne anu a, na ‘tumi mɔɔ wɔ nu la a yɛfa’ yɛtudu ninyɛne mɔɔ ɛsosɔ ndinli la abo a. Bie a le adwenle ɛtane mɔɔ wɔnyia kɛ wɔyɛ sonlamgbane la. (2 Kɔlentema 10:4, 5) Kɛ neazo la, kenga na dwenledwenle ngɛlɛlera ɛhye mɔ anwo: Ayezaya 41:10; Gyɛlɛmaya 31:3; Malakae 3:16, 17; Luku 12:6, 7; 1 Dwɔn 3:19, 20.

Asɔneyɛlɛ. Saa ɛte nganeɛ kɛ wɔyɛ sonlamgbane anzɛɛ wɔ adwenle bua wɔ fɔlɛ a, ‘Fa wɔ adesoa ne maa Gyihova’ wɔ asɔneyɛlɛ nu. (Edwɛndolɛ 55:22) Ɔtɛkale ɛ ngomekye!

Asafo nu mgbanyima. Bɛtete Kilisiene mrenyia ɛhye mɔ kɛ bɛyɛ “kɛ ɛvealeka, bodane bɔne mɔɔ bɛfea nu wɔ anwoma anzɛɛ ahumudulɛ kpole nu la.” (Ayezaya 32:2) Bɛbahola bɛaboa wɔ bɛamaa wɔabu ɛ nwo kɛ mɔɔ ɔfɛta la na wɔadoa wɔ ɛbɛlabɔlɛ zo.

Agɔnwolɛma kpalɛ. Nea Kilisiene mrenyia nee mraalɛ mɔɔ bɔ ɛbɛla kpalɛ la. Nea mɔɔ bɛyɛ bɛmaa bɛ nwo la. Nzinlii, ɛbanwu kɛ tɛ menli kɔsɔɔti a yɛ menli mɔɔ bɛka kɛ bɛkulo bɛ edwɛkɛ la amumuyɛ a.

Bɛlɛra bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Tanya la ɛlɛsukoa debie zɛhae mɔɔ anwo hyia la. Ye ngakula nu, mrenyia dɔɔnwo nee ye lale. Ɔse, “Mrenyia mɔɔ ɛnee meze bɛ kpalɛ la nee me lale.” Noko nzinlii, Tanya nwunle kɛ mrenyia dɔɔnwo wɔ ɛkɛ mɔɔ bɛda nɔhalɛ ɛlɔlɛ ali a. Kɛzi ɔnwunle ɛhye ɛ?

Mekɛ mɔɔ Tanya vale Kilisiene agyalɛma bie mɔɔ bɛbɔ ɛbɛla kpalɛ la agɔnwolɛ la, ye adwenle hakyile. Ɔse, “Kunli ne subane maanle menwunle kɛ tɛ mrenyia kɔsɔɔti a yɛ amumuyɛ a. Ɛnee kunli ne bɔ ɔ ye anwo bane, na kɛ ɛnee Nyamenle kpondɛ kɛ ɔyɛ la ɛne.” *​—Ɛfɛsɛsema 5:28, 29.

^ ɛden. 19 Saa adwenle nu ngyegyelɛ kɔ zo gyegye wɔ, ɛngola aleɛ di, ɛboda ɛ nwo, ɛno nyiletane, ɛngola da anzɛɛ ɔba wɔ adwenle nu kɛ ɛhu ɛ nwo a, nrɛlɛbɛ wɔ nu kɛ ɛbakpondɛ moalɛ wɔavi dɔketa mɔɔ bɔ mɔdenle la ɛkɛ.