Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

MGBAVOLƐ NEE MBƐLƐRA BIZA KƐ

Kɛzi Mebali Me Nvonleɛ Nwo Gyima Ɛ?

Kɛzi Mebali Me Nvonleɛ Nwo Gyima Ɛ?

 Boni a ɛbayɛ a?

Kenga mɔɔ dole Karina la na dwenle nwo nea, saa ɛdawɔ yɛɛ ɛhye dole wɔ a, anrɛɛ boni a ɛbayɛ a?

Karina: “Kenle ko mɔɔ melɛkɔ sukulu la menvale kale ne menriandile somaa, yemɔti kpolisinli bie hyele me bɔle me kakɛ na ɔmaanle me kɛlata. Ɔyelale me kpole! Menganle mengilele me mame na ɔhanle kɛ menga nwolɛ edwɛkɛ mengile me papa. noko ɛnee mengulo kɛ meka.”

Boni a ɛbayɛ a?

  1. 1: Fa fea ɛ nwo na nyia anwodozo kɛ wɔ papa ɛnrɛde nwolɛ bie.

  2. 2: Ka mɔɔ zile la pɛpɛɛpɛ kile wɔ papa.

Bie a ɔbayɛ wɔ ndɛ kɛ ɛkpa mɔɔ limoa la. Metendɛ ɛke la, wɔ mame adwenle nu a wɔha nwolɛ edwɛkɛ wɔhile wɔ papa dɛba dɛba. Noko debie kpalɛ bie ati a ɔwɔ kɛ ɛdi wɔ nvonleɛ nwo gyima a​—saa ɔle kpolisi mɔɔ ɛhye wɔ anzɛɛ debie gyɛne bie a.

 Ninyɛne nsa mɔɔ ɔti ɔwɔ kɛ ɛdie wɔ nvonleɛ ɛto nu la

  1. 1. Ɔle debie kpalɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛyɛ a. Baebolo ne ka Kilisienema ɛbɛlabɔlɛ nwo edwɛkɛ kɛ: “Yɛkulo kɛ yɛfa nɔhalɛlilɛ yɛbɔ yɛ ɛbɛla wɔ debie biala anu.”​—Hibuluma 13:18.

    “Mebɔ mɔdenle kpalɛ medi nɔhalɛ. Medie me nvonleɛ nee mɔɔ bavi me nyɛleɛ nu ara la anwo ɛzonle meto nu ndɛndɛ.”​—Alexis.

  2. 2. Menli ta fa bɛdabɛ mɔɔ bɛdie bɛ nvonleɛ bɛtu nu la ɛtane kyɛ bɛ. Baebolo ne ka kɛ: “Sonla mɔɔ fea ye mɛladonlɛ zo la ɛnrɛkpazi, na sonla mɔɔ ka ye ɛtane na ɔgyakyi ye ɛyɛlɛ la, bɛse ye anwunvɔne.”​—Mrɛlɛbulɛ 28:13.

    “Ɔhyia akɛnrasesebɛ na awie alie ye nvonleɛ ado nu, noko yemɔ maa menli nyia wɔ nu anwodozo. Bɛbanwu ye kɛ ɛdi nɔhalɛ. Saa ɛdie wɔ nvonleɛ ɛto nu a, ɔkola ɔmaa ɛkakyi tɛnlabelɛ mɔɔ ɛzɛkye kolaa la na ɛyɛ ye boɛ.”​—Richard.

  3. 3. Mɔɔ hyia kpalɛ la, Gyihova anye die nwo. Baebolo ne ka kɛ: “Gyihova kyi sonla mɔɔ ɛnli boɛ la, na ɔmaa mɔɔ di boɛ la nwu ye ngyehyɛlɛ ne.”​—Mrɛlɛbulɛ 3:32.

    “Saa meyɛ nvonleɛ kpole bie a, menwu ye kɛ nwolɛ hyia kɛ medie meto nu ndɛndɛ. Saa meanyɛ debie mɔɔ Gyihova anye die nwo a, ɔnrɛyila me wɔ adenle biala azo.”​—Rachel.

Kɛzi Karina lile ye nvonleɛ ne anwo gyima ɛ? Ɔbɔle mɔdenle biala kɛ ɔfa ye ɛhyelɛ ne anwo kɛlata ne yeazie ye papa. Noko ɛvolɛ nyɛ bɔbɔ a ɔbahola yeava yeazie ye a. Karina ka kɛ: “Yeandwu ɛvolɛ ko, me papa yɛle kɛ ɔnleɛnlea ezukoa nwo ngɛlata bie mɔ anu, nuhua yɛɛ ɔnwunle me ɛhyelɛ ne anwo kɛlata ne a. Akee me nwo hyelele me bɔkɔɔ​—me mame bɔbɔ vale ɛya kɛ meanyɛ mɔɔ ɔhanle ɔhilele me la!”

Ɛzukoalɛdeɛ mɔɔ wɔ nu la: Karina ka kɛ: “Saa ɛyɛ nvonleɛ na ɛfea zo a, akee ɛsɛkye edwɛkɛ ne bɔkɔɔ. Kɛ ɔde ye biala la ɛbadua nwolɛ kakɛ!”

 Kɛzi ɛbazukoa debie wɔavi wɔ nvonleɛ nu la

Yɛ muala yɛfo. (Wulomuma 3:​23; 1 Dwɔn 1:8) Yɛɛ kɛ mɔɔ yɛnwu ye la saa yɛdie yɛto nu ɛkɛ ne ala a, ɔkile kɛ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze yɛɛ yɛ adwenle ɛdi.

Bieko, mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛyɛ la a le kɛ ɛbazukoa debie wɔavi nu. Ɔyɛ nyane kɛ mgbavolɛ nee mbɛlɛra dɔɔnwo ɛnva nwolɛ adenle zɔhane ɛnli gyima kpalɛ! Bie a bɛbade nganeɛ kɛ mɔɔ kakula bɛlɛra bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Priscilla dele la. Ɔka kɛ: “Ɛnee saa meyɛ nvonleɛ a, me sa nu to. Mete nganeɛ kɛ menfɛta yemɔti nvonleɛ ne yɛ adesoa ɛnlomboɛ wɔ me kɔme zo. Adwenleadwenle tɔ me nwo na mete nganeɛ kɛ nvasoɛ biala ɛnle me nwo zo.”

Asoo zɔhane a ɔdwu mekɛ ne bie a ɛte nganeɛ a? Saa zɔhane a, ɛnee kakye kɛ: Wɔ nvonleɛ dɛba mɔɔ ɛbava wɔ adwenle wɔazie zo la le kɛ ɛlɛka kale na ɛlɛnea driving mirror ne anu la. Ɔbamaa wɔade nganeɛ kɛ ɛ nwo ɛngyia na ɔnrɛmaa ɛnrɛnyia anwosesebɛ ɛnrɛli ngyegyelɛ gyɛne mɔɔ wɔ ɛ nyunlu la anwo gyima.

Yemɔti kɛ anrɛɛ ɛbava wɔ adwenle wɔazie wɔ nvonleɛ dɛba zo la, duzu ati a ɛnnyia adwenle mɔɔ fɛta la ɛ?

“Kakye nvonleɛ dɛba mɔɔ wɔyɛ la na sukoa debie fi nu amaa wɔanyɛ bieko. Noko mmafa wɔ adwenle ɛsie zo somaa ɛmaa ɛ sa nu to.”​—Elliot.

“Nvonleɛ biala mɔɔ mebayɛ la maa menyia anwubielɛ na menyia ɛzukoalɛdeɛ fofolɛ mɔɔ bamaa meayɛ sonla kpalɛ kenle bie na meali ngyegyelɛ ne anwo gyima kenle fofolɛ la. Ɛhye a le debie kpalɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛyɛ a ɔluakɛ ɔmaa ɛnyi ɛbɛlabɔlɛ nu.”​—Vera.