Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

CAPÍTULO 17

«Rarí nuaa para gune ni na Dios»

«Rarí nuaa para gune ni na Dios»

1, 2. 1) Ximodo bigapadiuxi hombre ni yeganna María que laa. 2) Xiñee zuchaa xquendanabani María pur yeganna ti hombre laa.

DEDE bidxibi María ora gundisalú ne biiyaʼ zuhuaa ti hombre ra puertaʼ lidxi. Cadi bixhózedibe ne cadi jñaadibe ziyubi hombre riʼ, sínuque laabe nga ziyubi. Nánnabe cadi de Nazaret hombre riʼ, purtiʼ ndaaniʼ ti guidxi huiiniʼ casi Nazaret la? nagueendaca ñunibiáʼcabe tuuxa ni zeeda de sti ladu, ne hombre zuhuaa nezalube que ratiica ñé ñunibiáʼ binni laa. Óraque bigapadiuxi hombre riʼ laabe ne na: «Ma ulí Dios lii, María. Dichosa lii lade irá xixé gunaa» (biindaʼ Lucas 1:26-28).

2 Zacá nga ruzulú relatu stiʼ María, xiiñiʼ Helí, de guidxi Nazaret ni nuu Galilea. Nabé risaca nga ni chitixhe ique María guni. Laabe maʼ bidii stiidxabe ti carpinteru láʼ José, para guichaganabe laa. Neca cadi ricu hombre riʼ, nabé napa fe Dios. Nga runi, ruluíʼ maʼ nanna María ximodo chiguibani: qué západibe stale cosa risaca, zuninebe xheelabe dxiiñaʼ, ne guirópacabe zusiniisicabe ca xiiñicabe. Peru málasi yeganna hombre que laabe para gabi laabe gúnibe ti dxiiñaʼ stiʼ Dios, ti dxiiñaʼ ni zuchaa xquendanabánibe stálepeʼ.

3, 4. Para gunibiáʼ chaahuinu María, xi guiráʼ naquiiñeʼ cueenu de ndaaniʼ íquenu ne xii nga ni jma naquiiñeʼ guiníʼ íquenu.

3 Stale binni ridxagayaa ora ganna qué riníʼ diʼ Biblia stale cosa de María. Huaxiéʼ ruzeeteni modo biniisibe, modo laabe, ne qué liica riniʼni pa gúcabe ti gunaa sicarú. Neca huaxiéʼ ruzeeteʼ Stiidxaʼ Dios de María, zanda guizíʼdinu stale de laabe.

4 Para gánnanu tuu nga María la? primeru caquiiñeʼ cueenu de ndaaniʼ íquenu guiráʼ ni rusiidiʼ stale religión de laabe. Cadi guiníʼ íquenu nácabe casi modo rutiee binni laabe lu ca cuadru ca, ne guiráʼ bidóʼ de guié ne de yesu ni ruzáʼcabe de laabe. Zaqueca naquiiñeʼ cueenu de ndaaniʼ íquenu guiráʼ ni rusiidiʼ ca xaíque yuʼduʼ de laabe, ne guiráʼ lá ni rudiicabe laabe casi, «Jñaa Dios» ne «Gunaa ni runi mandar Guibáʼ», laandabe qué nudxiibabe laca laabe. Jma galán gudiʼnu lugar gabi Biblia laanu tuu nga María, purtiʼ lu ca yaza stini zadxélanu stale cosa risaca ni bíʼnibe ra bisihuínnibe fe stibe ne laaca cusiéneni ximodo zanda gúninu casi bíʼnibe.

Yeganna ti ángel María

5. 1) Xi bisihuinni María pur modo bicábibe ángel Gabriel. 2) Xi ti cosa nabé risaca rizíʼdinu de María.

5 Cadi tutiica binni nga ni yeganna María, sínuque ángel Gabriel. Ora gudxi ángel que laabe: «Ma ulí Dios lii, María», laabe «nabé bidxagayaa[be]» ne guníʼ íquebe xiñee gudxi hombre que laabe zaqué (Luc. 1:29). Tuu nga gulí laabe yaʼ. Cadi ti binni diʼ, sínuque ángel que na Dios peʼ nga gulí laabe. Ne nga huaxa guizáʼ risaca para laabe. Neca racalaʼdxiʼ María guicaa ndaayaʼ stiʼ Dios, qué nuchá bi yanni ne niníʼ maʼ napa ni. Yanna laanu, pa gúninu stipa pur gápanu ndaayaʼ stiʼ Dios ne cadi gudxíʼbanu laca laanu ora guiníʼ íquenu maʼ nápanu ni la? zazíʼdinu ti cosa nabé risaca ni gunna dxichi María dxiqué. Xi laani yaʼ. Rudxii deche Dios cani rudxiibaʼ laca laa, peru nadxiibe ne racanebe cani qué rudxiibaʼ laa (Sant. 4:6).

Qué nuchá María bi yanni ne niníʼ maʼ gucuaa ndaayaʼ stiʼ Dios

6. Xi dxiiñaʼ risaca gudxi ángel que María chiguni.

6 Cadi caquiiñeʼ diʼ gudxiibaʼ María laca laa, purtiʼ si nabé risaca dxiiñaʼ gudxi ángel que laa chiguni. Ángel que gudxi laabe zápabe ti baʼduhuiiniʼ, ne laa zeeda gaca ti hombre ni jma risaca lade guiráʼ binni huabani ndaaniʼ Guidxilayú. Gudxi Gabriel laabe: «Zucuí Dios laabe de rey ra gurí bixhoze gola be David. Zaca be rey sti irá cani za de Israel, ne qué ziuu dxi guiasa be» (Luc. 1:32, 33). María nanna dxichi guníʼ Dios maʼ raca jma de ti mil iza qué ziaanadxí de guni mandar cani zá de David (2 Sam. 7:12, 13). Ne xiiñibe nga Mesías ni cabeza xquidxi Dios maʼ raca gayuaa iza.

Bidii ángel Gabriel María ti dxiiñaʼ nabé risaca

7. 1) Xi bisihuinni María pur ni gunabadiidxabe ángel que. 2) Xi zanda guiziidiʼ cani nahuiiniʼ de María.

7 Dede gudxi ángel que laabe zábicabe xiiñibe «Xiiñi Dios ni nuu ibáʼ». Yanna, ximodo zanda gapa ti gunaa de Guidxilayú Xiiñiʼ Dios yaʼ. Ne ximodo gueeda gaca ndiʼ yaʼ. Maʼ ndaʼ bidii stiidxabe José para guichaganabe laa, peru caʼruʼ guichaganácabe. Ngue runi, gunabadiidxabe: «Ximodo zanda gaca ndi yaʼ, purti binni dxaapa naa» (Luc. 1:34). Racá ridúʼyanu qué nituí diʼ lú María niníʼ naca binnidxaapaʼ, purtiʼ para laabe nabé risaca ni. Ca dxi stinu riʼ, stale hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ racaláʼdxicaʼ pa ñanda si maʼ ñuba ñatanecaʼ tuuxa, ne cani qué racalaʼdxiʼ guni zacá la? runi búrlacabe laacaʼ. Dxandíʼ, maʼ bichaa modo riníʼ ique binni, peru Jiobá qué huachaa modo riníʼ ique (Mal. 3:6). Cásica gunnaxhii Dios ca binni ni biʼniʼ ni na ca ley stiʼ dxi bibani María, zacaca nadxiibe binni yanna (biindaʼ Hebreos 13:4).

8. Ximodo gapa María ti baʼduhuiiniʼ ni qué zalené donda pa nácabe ti gunaa ni gulené donda yaʼ.

8 Neca runi María ni na Dios, nácabe ti gunaa ni gulené donda. Yanna, ximodo zanda gápabe Xiiñiʼ Dios, ti baʼduhuiiniʼ ni qué zalené donda yaʼ. Sicaríʼ bisiene ángel Gabriel ni laabe: «Zeeda Espíritu Santu luguiá luʼ ne zutaagu enda nandxóʼ sti Dios lii. Nga runi zaree chu badu huiini ca para Dios, ne zabi cabe laa Xiiñi Dios» (Luc. 1:35). Diidxaʼ «zaree chu» ca riníʼ ni ziuu baʼduhuiiniʼ ca nayá nezalú Dios, ne qué zalené donda. Cumu guiráʼ binni ralené donda la? laaca ralené xiiñicaʼ donda. Peru para gale xiiñiʼ María la? zuni Jiobá ti milagru ni qué huayuu dxi guihuinni. Dede guibáʼ zaguube xquendanabani xiiñibe ndaaniʼ María ne zaquiiñebe espíritu santu stibe, ne «zutaagu enda nandxóʼ sti Dios» María, ti zacá gapaʼ Dios baʼduhuiiniʼ ca para cadi liica galené donda. Ñee biʼniʼ cré María ni gudxi ángel que laa la? Xi bicábibe yaʼ.

Ni bicabi María Gabriel

9. 1) Xii nga ni qué runi cré chupa chonna binni de María. 2) Ximodo gucané Gabriel María para iguidxi fe stiʼ.

9 Stale binni qué runi cré relatu riʼ. Dede caadxi de cani ruundaʼ de religión raca nagana para laacaʼ guni crecaʼ pa zanda gaca xiiñiʼ ti binnidxaapaʼ. Neca maʼ biindacabe stale, qué randa diʼ riénecabe ni gudxi Gabriel María ora guníʼ: «Para Dios gasti ni nagana» (Luc. 1:37). Cumu guca María ti gunaa ni gupa stale fe la? biʼniʼ crebe ni gudxi Gabriel laabe. Ne bisihuínnibe dxandíʼ fe stibe. Cásica guiráʼ binni caquiiñeʼ guluíʼcabe laa xiixa para guni cré ni cayábicabe laa la? zacaca nga caquiiñeʼ gabi Gabriel María xiixa para guni cré dxandíʼ ni cayábibe laa. Ángel que gudxi laabe nacaxiiñiʼ Elisabet, tobi de ca binnilídxibe, pur ti milagru ni biʼniʼ Dios, jma ndaʼ huaniisi para laabe ne maʼ qué zanda gapa xiiñiʼ.

10. Xi guendanagana zapa María pur dxiiñaʼ ni gucuaa.

10 Xi guni María óraque yaʼ. Nápabe ti dxiiñaʼ risaca ni naquiiñeʼ gúnibe, ne nuu stale razón para guni crebe zuni Dios guiráʼ ni gudxi ángel que laabe. Nanna dxíchinu nabé guyuube nayecheʼ, peru stale ni naquiiñeʼ gúnibe. Primé la? guníʼ íquebe maʼ bidii stiidxabe José para guichaganabe laa. Yanna, zaná José guichaganáʼ laabe ora ganna maʼ nacaxiiñibe la? Ne stobi, zándaca nabé naguu xaíquebe dxiiñaʼ gucuaabe riʼ. Chigápabe Xiiñiʼ Dios, binni ni jma risaca para laa ne ni jma nadxii. De racá, naquiiñeʼ gápabe baʼduhuiiniʼ riʼ para cadi guizaaca xiixa ndaaniʼ guidxilayú malu riʼ. ¡Ti dxiiñaʼ naroʼbaʼ nga gucuaabe!

11, 12. 1) Xi biʼniʼ caadxi xpinni Jiobá dxiqué ora gucuaacaʼ ti dxiiñaʼ nagana. 2) Xi bisihuinni María pur modo bicábibe ángel Gabriel.

11 Biblia rusihuinni dede ca hombre ni nabé bizuubaʼ stiidxaʼ Dios dxiqué qué ninágacaʼ ñúnicaʼ xiixa dxiiñaʼ nagana bidiibe laacaʼ. Casi dxi biseendaʼ Dios Moisés para guiníʼ ni gúdxibe laa la? qué ninagá ñé, purtiʼ nanene riníʼ (Éx. 4:10). Jeremías guníʼ nahuiiniruʼ para guni dxiiñaʼ bidii Dios laa (Jer. 1:6). ¡Ne Jonás dede bixooñelú para cadi ñe ra gudxi Dios laa! (Jon. 1:3.) Yanna, xi bicabi María yaʼ.

12 Dede yanna nabé riuulaʼdxiʼ binni ca diidxaʼ guníʼ María, purtiʼ rusihuínnicani ruzuubabe diidxaʼ ne qué rudxiibabe laca laabe. María bicabi Gabriel: «Rarí nuaa para gune ni na Dios. Zaa gaca casi nouʼ ca» (Luc. 1:38). Ca baʼdudxaapaʼ ni guyuu de criada dxiqué, bíʼnicaʼ guiráʼ ni gudxi xpixuaanacaʼ laacaʼ. Zacaca nga biʼniʼ María purtiʼ biiyabe Jiobá casi Xpixuaanabe. María nanna qué rusaana diʼ Jiobá cani ruzuubaʼ stiidxaʼ, ne nanna zaguube ndaayaʼ laa pa guni biaʼ gándatiʼ para gaca dxiiñaʼ ni bisaananebe laa. Ngue runi, María nanna zapa Jiobá laa (Sal. 18:25).

María nanna zapa Jiobá laa, purtiʼ nácabe ti Dios ni qué rusaana cani ruzuubaʼ stiidxaʼ

13. Ximodo zanda gacané ejemplu stiʼ María laanu ora ruluíʼ nagana para gúninu xiixa ni guinabaʼ Dios laanu o dede ruluíʼ qué zanda gúninu ni.

13 Nuu biaje rinabaʼ Dios laanu xiixa ni ruluíʼ nagana gúninu o dede ruluíʼ qué zanda gúninu ni. Peru lu Stiidxabe rudiibe laanu stale razón para guni crenu zacanebe laanu ne gudiʼnu lugar iquiiñebe laanu ti gaca ni nabe, cásica biʼniʼ María (Prov. 3:5, 6). Ñee zinándanu ejemplu stibe la? Pa gúninu casi bíʼnibe zaguu Dios ndaayaʼ laanu ne jmaruʼ si zaguidxi fe stinu.

Yeganna María Elisabet

14, 15. 1) Ximodo guluu Jiobá ndaayaʼ María ora yeganna Elisabet ne Zacarías. 2) Xi rizíʼdinu de María pur ni na Lucas 1:46-55.

14 Ni binadiaga María guníʼ Gabriel de Elisabet que gucané ni laa. ¡Ne Elisabet si nga zanda guiene ni cazaaca María! Ngue runi, gudixhe ique María chiganna laabe ndaaniʼ ti guidxi stiʼ Judá, ni riaana lade dani, zándaca de lu chonna o tapa gubidxa yendabe. Ora ziyuube ndaaniʼ lidxi Elisabet ne Zacarías, ni ruzaaquiʼ guʼxhuʼ, biʼniʼ Jiobá xiixa ni biquidxi fe stibe. Ora binadiaga Elisabet bigapadiúxibe, biniibi dxacha baʼduhuiiniʼ nuu ndaaniʼ que purtiʼ guizáʼ biecheʼ. Óraque biaba espíritu santu luguiabe ne gúdxibe María: «Jñaa Señor stinne». Dios maca gudxi Elisabet, xiiñiʼ María ngue chigaca Señor stibe, Mesías ni gueeda que. Ne espíritu stiʼ Dios bicaa laabe gusisácabe María purtiʼ bizuubaʼ diidxaʼ, ngue runi guniʼbe: «Dichosa lii ti bini cre luʼ» (Luc. 1:39-45). Nanna dxíchinu zaca guiráʼ ni gudxi Jiobá María que.

Nabé galán biʼniʼ sentir María ne Elisabet ra guca xhamígacaʼ

15 Ca diidxaʼ guníʼ María que dede nagasi cá cani ndaaniʼ Biblia (biindaʼ Lucas 1: 46-55). Lu guidubi naca Biblia, lu ca versículo riʼ nga jma xadxí guníʼ María, ne lúcani rizíʼdinu stale de laabe. Gúcabe ti baʼdudxaapaʼ ni nabé bidii xquíxepeʼ Dios, ne bisihuínnibe ni ra bisisácabe Jiobá pur ndaayaʼ bidii laabe ra gulí laabe para gácabe jñaa Mesías. Zaqueca bisihuínnibe pabiáʼ naroʼbaʼ fe stibe, casi dxi guniʼbe biaritiʼ runi Jiobá cani rudxiibaʼ laca laa, peru racané ca pobre ni cuyubi guni ni na ne cani qué rudxiibaʼ  laca laa. Laaca bisihuínnibe pabiáʼ nánnabe de Stiidxaʼ Dios, purtiʼ bizeetebe biaʼ gande textu ni gucuá lu diidxaʼ hebreu. *

16, 17. 1) Xiñee galán chinándanu ejemplu stiʼ María ne Jesús. 2) Xi rizíʼdinu de relatu ra cayeeteʼ guca xhamiga María Elisabet.

16 Rihuinni dxíchica maʼ biaa María guiníʼ ique ni na Stiidxa Dios. Peru lugar de niniʼbe ni na si íquebe la? bisihuínnibe qué rudxiibabe laca laabe ra guniʼbe ni na Stiidxaʼ Dios. Cásica biʼniʼ María, zaqueca zuni baʼduhuiiniʼ caniisi ndaanibe que despué, ne zedandá dxi zaníʼ: «Cadi naa diaʼ gudixhe ni rusiideʼ, sínuque rusiide ni gudixhe ni biseenda naa» (Juan 7:16). Nga runi, ora gusíʼdinu xcaadxi binni de Dios la? galán guiníʼ íquenu: «Ñee rusisacaʼ Stiidxaʼ Dios ne runeʼ respetar ni la? O rusiideʼ ni na si iqueʼ». Nga runi, galán chinándanu ejemplu stiʼ María.

17 María biaanané Elisabet biaʼ chonna beeu, ne nanna dxíchinu nabé guluu saacabe gana laacabe (Luc. 1:56). Relatu riʼ rusiidini laanu pabiáʼ racané cani dxandíʼ xhamígunu laanu. Pa guyúbinu binni ni rusihuinni nadxii Jiobá Dios para gácacaʼ xhamígunu la? zaniisinu lu stiidxaʼ Dios ne ziuʼnu jma gaxha de laabe (Prov. 13:20). De raqué, bedandá dxi guibiguetaʼ María ralidxi. Yanna, xi guiníʼ José ora ganna nacaxiiñibe yaʼ.

María ne José

18. Xi gudxi María José, ne xi biʼniʼ José ora gúdxibe ni laa.

18 Qué nibeza diʼ María nihuinni ndaaniʼ para ñabi José nacaxiiñi. Ante gábibe ni laa, zándaca guníʼ íquebe xi guni José, hombre chaʼhuiʼ ni runi ni na Dios riʼ, ora ganna ni. Neca zaqué, gudxi María laabe guiráʼ ni bizaaca. Nabé gucaná ladxidóʼ José. Racaláʼdxibe guni crebe María, purtiʼ nadxiibe laa, peru para laabe maʼ bicheené María laabe. Biblia qué ruzeeteʼ diʼ xi gudiʼdiʼ ndaaniʼ ique José ora gunna ni gudxi María laa, peru ni cayabi Biblia laanu nga gudixhe íquebe gaca divorciarbe de laa, purtiʼ dxiqué ca binni ni maʼ bidii stiidxaʼ para guichaganáʼ la? ruuyacabe laacaʼ casi ñaca maʼ bichaganacaʼ. Peru José qué niná diʼ nusituí lube nezalú binni o nusabanácabe laabe, ngue runi, gudixhe ique gaca divorciar de laabe sin ganna binni (Mat. 1:18, 19). ¡Nabé biuubaʼ ladxidóʼ María ora biʼyaʼ pabiáʼ naná nuu hombre chaʼhuiʼ riʼ pur ni cazaaca que! Peru qué nidxiichinebe José pur qué ñuni cré ni gúdxibe laa.

19. Ximodo gucané Jiobá José para quixhe ique guni ni jneza.

19 Gucané Jiobá José para quixhe ique guni ni jneza. Biquiiñeʼ Dios ti ángel stiʼ para gudxi laabe lu ti bacaandaʼ pur ti milagru nga nacaxiiñiʼ María. Ne ni gudxi ángel riʼ laabe gutadxí ladxidoʼbe, ne bíʼnibe ni na Dios naquiiñeʼ gúnibe. Bichaganabe María ne guyuube listu para gannaxhiibe Xiiñiʼ Jiobá, ne laani nga dxiiñaʼ naroʼbaʼ ni gucuaabe (Mat. 1:20-24).

20, 21. Xi zanda guiziidiʼ cani maʼ bichaganáʼ ne cani maʼ caníʼ ique guichaganáʼ de José ne María.

20 Cásica cani maʼ bichaganáʼ zaqueca cani maʼ caníʼ ique guichaganáʼ zanda guiziidicaʼ stale de guendaxheelaʼ ni bibani maʼ raca chupa mil iza riʼ. Ora biʼyaʼ José jneza cusiniisi María xiiñiʼ la? bieche purtiʼ biʼniʼ ni gudxi ángel stiʼ Jiobá laa. Zaqueca biiyabe pabiáʼ riquiiñeʼ guni crebe zacané Dios laabe ora quixhe íquebe gúnibe xiixa ni nabé risaca (Sal. 37:5; Prov. 18:13). Nanna dxíchinu gúcabe nadóʼ né binnilídxibe ne gúpabe laacaʼ, casi naquiiñeʼ guni ti binni ni naca xaíque ndaaniʼ lidxi.

21 Yanna, xi rizíʼdinu de María dxi maʼ bisiguenda guichaganáʼ José yaʼ. Nécapeʼ primé que guca nagana para José guni cré ni gudxi María laa, qué niree diʼ María gana. Ni bíʼnibe nga gulézabe para gúʼyabe xi quixhe ique José guni, purtiʼ laa nga gueeda gaca xaíque stiʼ binnilídxibe. Ne ra biʼniʼ María zacá bisaana ti ejemplu galán para guiráʼ gunaa ni naca xpinni Cristu. Guiráʼ ni bizaaca que la? bisiidiʼ ni María ne José cadi naquiiñeʼ gusaanacaʼ de güicaʼ diidxaʼ de guidubi ladxidoʼcaʼ ne cadi ucaachicaʼ gastiʼ (biindaʼ Proverbios 15:22).

22. Ximodo bizulú xquendaxheelaʼ José ne María, ne xi dxiiñaʼ chigúnicabe.

22 Rihuinni dxíchica galán bizulú xquendaxheelaʼ José ne María. Ni jma risaca para guirópacabe nga gannaxhiicabe Jiobá, ne gusiéchecabe ladxidoʼbe ra gusiniisicabe xiiñicabe jneza ne gannaxhiicabe laa. Ne nánnanu zacaacabe stale ndaayaʼ, peru zaqueca zadxaagalúcabe stale guendanagana, purtiʼ chigusiniisicabe Jesús, ni chigaca hombre jma risaca ni guibani ndaaniʼ Guidxilayú riʼ.

^ párrafo 15 Zándaca lade ca diidxaʼ ni guníʼ María riʼ bizeetebe cani guníʼ Ana, ti gunaa ni gucaʼ xpinni Dios ne laaca guluu Jiobá ndaayaʼ laa ra bidii laabe ti xiiñibe (biiyaʼ cuadru ni láʼ «Chupa oración ni qué ziuu dxi guiaandaʼ», ni zeeda lu capítulo 6).