WƆBƆE ANAA?
Gluu a Ɛpo Mu Aboa Bi a Yɛfrɛ No Ɔworaba No Yɛ
Nyansahufo a wosua mmoa ho ade no, biribi wɔ hɔ a wɔahyɛ no nsow mfe pii ni. Ɛne sɛ, ɛpo mu aboa bi a yɛfrɛ no ɔworaba (barnacle) tumi fam abotan ho ne po so ahyɛn ase denneennen, na wowae a, ɛnwae. Wɔkyerɛ sɛ gluu anaa amane a ɛboa ma ɔworaba tumi fam biribi ho no, etumi kyere ade yiye sen gluu biara a nnipa ayɛ no koraa. Nanso, nea ɛma ɔworaba tumi fam nneɛma a afɔw ho de, nnansa yi ara na nyansahufo atumi ahu.
Susuw ho: Nyansahufo ayɛ nhwehwɛmu ahu sɛ, sɛ ɔworaba mma sõ asuguare a, wɔtɔ wɔn bo ase hwehwɛ baabi a ɛfata wɔ po mu a wɔbɛfam. Nyansahufo gye di sɛ, sɛ ɔworaba no nya baabi a ɔpɛ sɛ ɔfam a, opuw nnuru mmienu bi fi ne mu. Aduru a odi kan puw no, ɛyɛ sɔkyee te sɛ srade. Nea saa aduru no yɛ ne sɛ, baabi a ɔworaba no pɛ sɛ ɔfam no, esiane sɛ nsu ama ɛhɔ afɔw nti, ɛpopa nsu a ɛwɔ hɔ no. Afei nso, aduru yi siesie baabi a ɔworaba no pɛ sɛ ɔfam no. Ɛba saa a, ɛma ɛyɛ mmerɛw sɛ aduru a ɛto so mmienu a obepuw no bɛka ɔworaba no afam hɔ yiye.
Sɛ nnuru mmienu no fra saa a, ɛdan gluu bi a ɛyɛ twann a ɛboa ma ɔworaba no tumi fam biribi ho papee. Saa gluu no, mmoawammoawa mpo ntumi nsɛe no. Ade baako a ɛwɔ ɔworaba ho ne sɛ, sɛ ɔfam baabi a, ɛhɔ ara na ɔbɛfam ne nkwa nna nyinaa. Enti eye paa sɛ gluu no nsɛe na etumi kyɛ saa.
Ɔkwan a ɔworaba fa so yɛ saa gluu no, na nyansahufo nim sɛ ɛyɛ nwonwa. Nanso bere a wɔyɛɛ ho nhwehwɛmu no, wohui sɛ ɛyɛ nwonwa koraa sen sɛnea na wɔn adwene yɛ wɔn no. Nyansahufo a wohuu ɔkwan a ɔworaba fa so yɛ gluu no, nea wɔn mu baako kae ne sɛ: “Ɛyɛ den paa sɛ yɛde biribi bɛfam biribi a afɔw ho, nanso ɔworaba tumi yɛ saa ma ɛyɛ nwonwa paa.” Nhwehwɛmu a nyansahufo ayɛ yi betumi aboa wɔn ama wɔayɛ gluu bi a ebetumi ama wɔde biribi afam biribi ho wɔ nsu ase. Afei nso, ebetumi aboa wɔn ama wɔde nneɛma bi a yenya fi mmoa anaa nnua mu ayɛ gluu ahorow bi a wɔde bedi dwuma wɔ ɛlɛtrɔnik mfiri mu. Nnade ne rɔba a nnuruyɛfo de hyehyɛ nipadua mu nso, wobetumi de saa gluu yi adi dwuma wom.
Wudwen ho sɛn? Ɔkwan a ɔworaba fa so yɛ gluu a ɛboa no ma otumi fam biribi ho papee no, ɛno ara na ɛbae, anaa obi na ɔbɔe?