Kasi njuŵi yinu mungayiyaniska na vichi?

•   kampasi

•   gilasi

•   mubwezi

•   mweruzgi

 Zgoro ndakuti vyose vinayi. Nkhani iyi yilongosorenge chifukwa icho tikuyowoyera nthena.

•  Kasi njuŵi ni vichi?

•  Chifukwa wuli mukwenera kusambizga njuŵi yinu?

•  Kasi mungasambizga wuli njuŵi yinu?

•  Ivyo ŵanyinu ŵakuyowoya

 Njuŵi ni wunthu winu wamukati uwo ukumovwirani kumanya icho ntchiwemi na chiheni. Baibolo likuti njuŵi yili nga ni ‘dango ilo lili kulembeka mu mitima ya ŵanthu.’ (Ŵaroma 2:15) Njuŵi yiwemi yingamovwirani kusanda makora ivyo mukukhumba kusankha kuchita panji ivyo mwachita kale.

•   Njuŵi yinu yili nga ni kampasi. Yikumulongozgani mu nthowa yakwenelera kuti muleke kusangana na masuzgo.

•   Njuŵi yinu yili nga ni gilasi. Yikumovwirani kumanya nkharo yinu, na kuvumbura wunthu winu wamukati.

•   Njuŵi yinu yili nga ni mubwezi muwemi. Yingamupani ulongozgi uwemi na kumovwirani kuti vinthu vimwenderaninge makora, para mukuyipulikira.

•   Njuŵi yinu yili nga ni mweruzgi. Yikumususkani para mwachita chinthu chiheni.

 Fundo yakovwira: Njuŵi yinu yingamovwirani chomene kuti (1) musankhe vinthu mwamahara (2) muchitepo kanthu kuti munozge ivyo mwabudiska.

 Baibolo likutiphalira kuti ‘tilutilire kuŵa na njuŵi yiwemi.’ (1 Petrosi 3:16) Ivi vingachitika yayi usange njuŵi yinu mundayisambizge makora.

 “Nkhaŵapusikanga ŵapapi ŵane vya uko nili ndipo nkhayezgayezganga kuti ŵaleke kumanya. Pakwamba njuŵi yane yikanisuzganga, kweni pati pajumpha nyengo nkhamba kuwona kuti palije suzgo, vili makora waka.”—Jennifer.

 Paumaliro, njuŵi ya Jennifer yikamutuma kuti wayowoye unenesko ku ŵapapi ŵake kweniso kuti waleke kuŵapusika.

 Ghanaghanirani fundo iyi: Kasi mukuwona kuti nyengo yiwemi chomene yakuti njuŵi ya Jennifer yimuchenjezge yikaŵa nji?

 “Ntchakusuzga na chakupweteka chomene kuti munthu ukhalenge umoyo wapaŵiri. Para njuŵi yako yakuzomerezga kuchita chinthu chinyake chiheni, ntchipusu chomene kuti uchiteso chinyake chiheni.”—Matthew.

 Ŵanthu ŵanyake ŵakusulako waka ivyo njuŵi yawo yikuŵaphalira. Baibolo likuti iwo mbambura “kupwelerako kalikose.” (Ŵaefeso 4:19) Baibolo la Good News likuyowoya kuti: “Ŵalijirethu soni.”

 Ghanaghanirani fundo iyi: Kasi ŵanthu awo vikuŵakhwaska yayi nanga ŵachite viheni, ndikuti ŵakunjoya? Kasi ni masuzgo wuli agho ŵasanganenge nagho?

 Fundo yakovwira: Kuti mulutilire kuŵa na njuŵi yiwemi, mukwenera ‘kuzgoŵezga nkhongono zinu zakamanyiro kupambaniska pakati pa chiwemi na chiheni.’—Ŵahebere 5:14.

 Kuti musambizge njuŵi yinu, mukwenera kuŵa na fundo izo mungendera. Ŵanthu ŵanyake ŵakwendera fundo za:

•   mbumba yakwawo na mitheto

•   ŵanyawo

•   ŵanthu ŵakutchuka

 Ndipouli, fundo izo zikusangika mu Baibolo ndizo ni zapachanya chomene. Ichi ntchakuzizika yayi, chifukwa Baibolo ‘ndakupelekeka na Chiuta,’ Uyo wali kutilenga ndipo wakumanya icho ntchiwemi chomene kwa ise.—(2 Timote 3:16).

 Wonani viyelezgero ivi.

 FUNDO: “Tikukhumba kuŵa ŵakugomezgeka mu vinthu vyose.”—Ŵahebere 13:18.

•   Kasi fundo iyi yingakhwaska wuli njuŵi yinu usange mwayezgeka kuti mubekere mayeso, kupusika ŵapapi ŵinu, panji kwiba?

•   Para njuŵi yinu yikumuchiskani kuti muŵe ŵakugomezgeka mu vinthu vyose, kasi mukuwona kuti vingamovwirani wuli sono kweniso munthazi?

 FUNDO: “Chimbirani uzaghali.”—1 Ŵakorinte 6:18.

•    Kasi fundo iyi yingakhwaska wuli njuŵi yinu para mwayezgeka kuti muwonelere vinthu vyamuziro panji kuchita uzaghali?

•   Para njuŵi yinu yikumuchiskani kuti muchimbire uzaghali, kasi vingamovwirani wuli sono kweniso munthazi?

 FUNDO: “Muchitiranenge lusungu, ndipo muŵe na mtima wa chiwuravi, mugowokeranenge na mtima wose.”—Ŵaefeso 4:32.

•    Kasi fundo iyi yingamovwirani wuli para mwapambana maghanoghano na mwana wakwinu panji munyinu?

•   Para njuŵi yinu yikumuchiskani kuti muŵe ŵalusungu kweniso ŵachiwuravi, kasi vingamovwirani wuli sono kweniso munthazi?

 FUNDO: “Yehova . . . wakutinkha waliyose uyo wakutemwa nkhaza.”—Salimo 11:5.

•    Kasi fundo iyi yingamovwirani wuli para mukusankha mafilimu, mapulogiramu gha pa TV, na magemu gha pa kompyuta?

•   Para njuŵi yinu yikumuchiskani kuti mukane vyakusanguluska ivyo ni vyankhaza, kasi vingamovwirani wuli sono kweniso munthazi?

 NKHANI IYO YIKACHITIKA NADI: “Nkhaŵa na ŵabwezi awo ŵakatemwanga kuseŵera magemu ghankhaza gha pa kompyuta, ndipo nane ndivyo nkhachitanga. Kweni adada ŵakaniphalira kuti nileke kuseŵera magemu agha. Ntheura nkhamba kuseŵera waka para naluta ku ŵanyane. Para nafika pa nyumba, nkhaphaliranga waliyose yayi ivyo nkhachitanga. Adada ŵakanifumbanga usange pali chinyake icho chikunisuzga, kweni ine nkhatenge palije. Zuŵa linyake, nkhaŵerenga lemba la Salimo 11:5 ndipo nkhamba kujipa mulandu chifukwa cha ivyo nkhachitanga. Nkhawona kuti nkhwenera kuleka kuseŵera magemu agha. Apa nkhaleka nadi. Munyane munyake nayo wakaleka kuseŵera magemu agha wati wawona kuti ine naleka.”—Jeremy.

 Ghanaghanirani fundo iyi: Kasi mphawuli apo njuŵi ya Jeremy yikamba kugwira ntchito, ndipo mphawuli apo wakamba kuyipulikira? Kasi mwasambirako vichi ku nkhani ya Jeremy?

 Fundo yakovwira: Njuŵi yinu yikulongora wunthu winu wenecho kweniso icho ntchakuzirwa kwa imwe. Kasi njuŵi yinu yikulongora kuti ndimwe munthu wuli?