Owo emi esiyọde n̄kpọ isiyakke idem emem enye ke ini n̄kpọ mîsan̄ake nte enye ekekerede m̀mê ke ini n̄kpọ anamde enye. Edieke owo mîsoboke mfịna, enye idikpepke ndiyọ n̄kpọ. Kpa nte eyenọwọn̄ esiduọde ke ini enye ọtọn̄ọde ndikpep isan̄, kpa ntre n̄ko ke mme uyen ẹdisobo nsio nsio mfịna mbemiso mmọ ẹkabarede ikpọ owo.

Idem esimem ndusụk nditọwọn̄ ke ini n̄kpọ mîsan̄ake nte mmọ ẹkekerede, ke ini n̄kpọ etịbede ọnọ mmọ, m̀mê ke ini ẹsuade ẹnọ mmọ. Ndusụk mmọ isimaha ndinam se mmọ ẹkeyomde ndinam aba. Edi ana mmọ ẹdiọn̄ọ ke:

• N̄kpọ ikemeke ndisan̄a nte ikekerede kpukpru ini.—James 3:2.

• Idụhe owo emi n̄kpọ mîditịbeke inọ, ebebịghi awawara.—Ecclesiastes 9:11.

• Ana owo emi oyomde ndidiọn̄ọ n̄kpọ ayak ẹnen̄ede enye.—Mme N̄ke 9:9.

Edieke eyen fo ekpepde ndiyọ n̄kpọ, oro ayanam enye enịm ke imọ imekeme ndiyọ mme mfịna oro imọ idisobode ke ini iso.

Ke ini eyen fo mînamke ọfọn.

SE BIBLE ETỊN̄DE: “Edinen owo ekeme ndiduọ utịm ikatiaba, onyụn̄ adaha ada.”—Mme N̄ke 24:16.

N̄wam eyen fo ọfiọk nte enye akpasan̄ade ọdiọn̄ọ mfịna emi okponde ye mfịna emi mîkponke. Ke uwụtn̄kpọ, nso ke enye akpanam edieke enye mîbehe udomo ke ufọkn̄wed? Enye ekeme ndikere ke idụhe se imọ ikemede ndinam ọfọn.

Edieke oyomde ndikpep eyen fo ndiyọ n̄kpọ, ana an̄wam enye ọfiọk nte enye akpanamde ọfọn isan̄ en̄wen. Emi ayanam enye ọfiọk ke imọ imekeme ndikọk mfịna imọ utu ke ndiyak mfịna oro akan enye ubọk.

Edi kûkọk mfịna oro unọ eyen fo. Utu ke oro, n̄wam enye ọdiọn̄ọ nte enye ọkpọkọkde mfịna idemesie. Emekeme ndibụp enye ete, “Nso ke akpanam man se ẹkpepde fi ke ufọkn̄wed enen̄ede an̄wan̄a fi?”

Ke ini n̄kpọ etịbede.

SE BIBLE ETỊN̄DE: ‘Mbufo ifiọkke se uwem mbufo edidide n̄kpọn̄.’—James 4:14.

Idụhe eke ọfiọkde n̄kpọn̄. Owo emi edide imọ owo mfịn ekeme ndikabade ubuene n̄kpọn̄; owo emi  idem ọsọn̄de mfịn onyụn̄ ekeme ndidọn̄ọ n̄kpọn̄. Ecclesiastes 9:11 ọdọhọ ete: “Idịghe mme ọsọp-itọk ẹkan ke mbuba, inyụn̄ idịghe n̄kpọsọn̄ owo ẹkan ke ekọn̄ . . . koro ini ye n̄kpọntịbe unana idotenyịn ẹsịmde mmọ kpukpru.”

Anaedi emesikpeme nditọ fo man n̄kpọ idinam mmọ. Edi ana ọdiọn̄ọ ke idụhe nte ekemede ndikpeme nditọ fo nsio ke kpukpru mfịna.

Ke ini n̄kpọ etịbede ọnọ eyen fo, n̄wam enye ọyọ se itịbede oro. Ke uwụtn̄kpọ, edima ufan esie ekeme ndikpọn̄ enye mîdịghe owo ke ubon mbufo akpa. * Afo ndin̄wam enye ọyọ mfịna emi ayanam enye ọfiọk se akpanamde ke ini enye osobode mme mfịna ke ini iso, utọ nte, ke ini ẹsiode enye ke utom m̀mê ke ini enye enyenede mfịna okụk.

Ke ini ẹsuade ẹnọ eyen fo.

SE BIBLE ETỊN̄DE: “Kop item . . . man afo ekpenyene ọniọn̄ ke ini iso fo.”—Mme N̄ke 19:20.

Ke ini owo asuade ọnọ eyen fo ke se enye mînamke ọfọn, oro iwọrọke ke enye imaha eyen fo. Utu ke oro, enye oyom ndin̄wam eyen fo okpụhọde.

Edieke ekpepde eyen fo ndinam se ẹdọhọde enye ke ini ẹsuade ẹnọ enye, mbufo mbiba ẹyedia ufọn. Ete kiet emi ekerede John ọdọhọ ete: “Edieke edide nditọwọn̄ ẹma ẹdodụk mfịna, ete ye eka ẹfak mmọ ẹsio, mmọ idikpepke n̄kpọ ito se iketịbede oro. Mmọ ẹyesiwak ndidụk mfịna, ndien ete ye eka mmọ ẹditak ke ndikọk mfịna nditọ mmọ. Utọ n̄kpọ oro ekeme ndinam uwem odorode ete ye eka oro ye nditọ mmọ.”

Didie ke akpan̄wam eyen fo okụt ntak emi ẹsuade ẹnọ enye? Edieke ẹsuade ẹnọ eyen fo, edide ke ufọkn̄wed m̀mê ke ebiet en̄wen, kûdọhọ ke nte ẹkesuade ẹnọ enye oro ifọnke. Utu ke oro, emekeme ndibụp enye ete:

• “Ekere ke nso ikanam ẹsua ẹnọ fi?”

• “Didie ke ekeme ndinam ọfọn akan nte esinamde idahaemi?”

• “Nso ke edinam edieke utọ n̄kpọ emi afiakde etịbe?”

Ti ke edieke ekpepde eyen fo ndinam se ẹdọhọde enye ke ini ẹsuade ẹnọ enye, enye ayadia ufọn idahaemi ye ke ini iso.