I te Tusi Tapu, a te pati telā ne ‵fuli ki te “toetu” ne vau mai te pati Eleni ko te a·naʹsta·sis, telā e fakauiga ki te “fakatu aka” io me ko te “toe tu aka.” A te tino telā e toe tu aka, e fakatu aka mai te mate kae toe fakaola e pelā eiloa mo te tino muamua.​—1 Kolinito 15:12, 13.

E tiga eiloa e se maua te pati “toetu” i Tusitusiga Epelu, telā e taku sāle ki te Feagaiga Mua, e maua eiloa i ei a te akoakoga tenā. E pelā me se mea e tasi, e auala i te pelofeta ko Hosea, ne tauto atu te Atua: “Ka faka‵sao ne au latou mai i te malosi o te Tanuga; mai i te mate ka toe faka‵lei ne au latou.”​—Hosea 13:14; Iopu 14:13-​15; Isaia 26:19; Tanielu 12:​2, 13.

Ka toe faka‵tu aka ki fea a tino? Ka faka‵tu aka a nisi tino ki te lagi ke pule fakatasi mo Keliso e pelā me ne tupu. (2 Kolinito 5:1; Fakaasiga 5:​9, 10) E taku i te Tusi Tapu a te mea tenei ki te “toe‵tuga muamua” mo “latou kolā ka faka‵tu muamua,” e fakaasi mai i tugapati konā me ka isi se toetuga mai tua ifo i ei. (Fakaasiga 20:6; Filipi 3:​11) A te faka‵tuga fakamuli tenei ka fai i te lalolagi, telā ka maua ne te tokoukega o tino a te ola i ei.​—Salamo 37:29.

Ka toe faka‵tu aka pefea a tino? Ne tuku atu ne te Atua ki a Iesu a te ‵mana ke toe faka‵tu aka ne ia a tino ‵mate. (Ioane 11:25) Ka toe faka‵foki mai ne Iesu ki te ola a “tino katoa kolā e i loto i tanuga,” fakatasi mo olotou foliga tu ‵kese, uiga, mo mea e masaua ne latou. (Ioane 5:​28, 29) A latou kolā e toe faka‵tu aka ki te lagi, ka maua ne latou se foitino faka-te-agaga, kae ko latou kolā e toe faka‵tu ki te ola i te lalolagi, ka maua ne latou se foitino malosi ‵lei katoatoa.​—Isaia 33:24; 35:​5, 6; 1 Kolinito 15:42-​44, 50.

Ko oi ka toe faka‵tu mai? E fai mai te Tusi Tapu me “ka toe‵tu mai a tino amio‵tonu mo tino sē amio‵tonu.” (Galuega 24:15) E aofia i tino amio‵tonu, ko tino fakamaoni pelā mo Noa, Sala, mo Apelaamo. (Kenese 6:9; Epelu 11:11; Iakopo 2:​21) E aofia i tino sē amio‵tonu ko latou kolā ne fakata‵mala ke ola e ‵tusa mo tulaga o te Atua kae ne seki maua ne latou te avanoaga ke tauloto kae tau‵tali atu ki ei.

Kae ko tino kolā ne amio ma‵sei kae ne seki mafai o ‵fuli, ka se toe faka‵tu mai. Kafai ko ‵mate a tino penā, ka fakasala latou ki te fakaseaiga e aunoa mo te fakamoemoega ke toe faka‵tu mai ki te ola.​—Mataio 23:33; Epelu 10:26, 27.

Ka tupu māfea te toetuga? Ne ‵valo mai i te Tusi Tapu me i te toetuga ki te lagi, ka fai i te taimi o te fakatasi mai o Keliso, telā ne kamata i te 1914. (1 Kolinito 15:21-​23) Ka fai eiloa a te toetuga ki te ola i te lalolagi i te Pulega a Iesu Keliso i te Afe Tausaga, māfai ko fai te lalolagi mo palataiso.​—Luka 23:43; Fakaasiga 20:6, 12, 13.

Kaia e ‵lei ei ke tali‵tonu ki te toetuga? E tuku mai i te Tusi Tapu a fakamatalaga likiliki e uiga ki toetuga e iva, kae ne fakamautinoa mai ne tino kolā ne maimoa ki ei. (1 Tupu 17:17-​24; 2 Tupu 4:​32-​37; 13:20, 21; Luka 7:​11-​17; 8:​40-​56; Ioane 11:38-​44; Galuega 9:​36-​42; Galuega 20:​7-​12; 1 Kolinito 15:​3-6) Ne fakaofoofogia a te fakatuga ne Iesu a Lasalo, me ko oti ne mate a ia i aso e fa, kae ne fai ne Iesu se vavega i mua o se vaitino e tokouke. (Ioane 11:39, 42) Ke oko ki tino ‵teke ki a Iesu, ne seki mafai ne latou o fakafiti a te manatu tonu tenā, kae ne fai ei olotou aofaga ke tamate a Iesu mo Lasalo.​—Ioane 11:47, 53; 12:​9-​11.

E fakaasi mai i te Tusi Tapu me e maua ne te Atua a te malosi mo te manakoga ke toe faka‵tu mai a tino ‵mate. E masaua ne ia a mea likiliki e uiga ki tino taki tokotasi kolā ka toe faka‵tu mai ne ia e auala i tena ‵mana katoatoa. (Iopu 37:23; Mataio 10:30; Luka 20:37, 38) E mafai ne te Atua o toe faka‵tu mai a tino ‵mate kae e manako foki a ia ke fai penā! E ‵tusa mo te toetuga i aso mai mua, e fai mai te Tusi Tapu e uiga ki te Atua: “Ka manako malosi koe ki galuega a ou lima.”​—Iopu 14:15.

Manatu ‵se e uiga ki te toetuga

Manatu ‵se: A te toetu ko te tuku fakatasi o te solu mo te foitino.

Manatu tonu: E akoako mai i te Tusi Tapu me i te solu ko te tino kātoa, e sē se vaega telā e tumau i te ola māfai ko mate se tino. (Kenese 2:7; Esekielu 18:4) A te tino telā e toetu aka, e se toe fakatasi mo tena solu; ne faite a ia e pelā me se solu io me se tino ola.

Manatu ‵se: E toe faka‵tu mai a nisi tino kae toe fakaseai fakavave atu.

Manatu tonu: E fai mai te Tusi Tapu me i a “latou kolā ne fai mea ma‵sei ka toe‵tu mai ki te fakamasinoga.” (Ioane 5:​29) Kae ko te fakamasinoga tenei, e fakavae ki mea ka fai ne latou mai tua o te lotou toe‵tuga, kae e se ko te taimi mai mua o te lotou ‵mate. Ne fai mai a Iesu: “Ka lagona ei ne tino ‵mate a te leo o te Tama a te Atua kae ko tino kolā e faka‵logo ki ei ka ola.” (Ioane 5:​25) A latou kolā ne “faka‵logo” io me ne ‵saga tonu ki mea ne tauloto ne latou mai tua o te lotou toe‵tuga, ka fakamau olotou igoa i “te pelugā tusi o te ola.”​—Fakaasiga 20:12, 13.

Manatu ‵se: Kafai ko toetu aka se tino, ko toe maua ne ia tena foitino kae koi tuai o mate.

Manatu tonu: Kafai ko mate se tino, e mafai eiloa o masei kae pala tena foitino.—Failauga 3:​19, 20.