Skip to content

Ino Muuya Uusalala Ninzi?

Ino Muuya Uusalala Ninzi?

Bwiinguzi bwamu Bbaibbele

 Muuya uusalala ninguzu zya Leza zibeleka. (Mika 3:8; Luka 1:​35) Leza ulatuma muuya wakwe kuli koonse kutegwa kuyanda kwakwe kucitwe.​—Intembauzyo 104:30; 139:7.

 Mu Bbaibbele, ibbala lyakuti “muuya” lizwa kubbala lya Chihebrayo ruʹach alimwi alya Chigiliki pneuʹma. Kanji-kanji mabala aaya aamba nguzu zya Leza zibeleka, naa muuya uusalala. (Matalikilo 1:2) Nokuba boobo, Ibbaibbele alimwi lilabelesya mabala aaya munzila zimwi:

 Bupanduluzi oobu boonse bwaamba cintu cimwi citalibonyi kubantu calo cicita zintu zilibonya. Mbubwenya, “mbuli muwo”, muuya wa Leza, “taulibonyi, alimwi ulijisi nguzu.”​—An Expository Dictionary of New Testament Words, yakalembwa aba W.  E. Vine .

 Ibbaibbele alimwi lyaamba muuya uusalala wa Leza kuba “maanza” naa minwe” yakwe. (Intembauzyo 8:3; 19:1; Luka 11:20; amweezyanisye a Matayo 12:28) Mbubwenya mbuli muntu uucibwene kupanga zintu mbwabelesya maanza alimwi aminwe yakwe kubeleka mulimo wakwe, Leza wakabelesya muuya wakwe kutegwa zintu eezyi zitobela zibeko:

Muuya uusalala tali muntu

 Kwiinda mukwaamba muuya wa Leza kuba “maanza,” “minwe,” naa “muya,” Bbaibbele litondezya kuti muuya uusalala tali muntu pe. (Kulonga 15:​8, 10) Maanza aamuntu uucibwene kupanga zintu taakonzyi kubeleka alikke kakunyina kweendelezyegwa amizeezo alimwi amubili; mbubwenya buyo, muuya uusalala wa Leza ubeleka buyo kweelana ambowalaililwa a Leza. (Luka 11:13) Alimwi Bbaibbele lyeezyanisya muuya wa Leza kumaanzi alimwi akuti uliswaangene azintu mbuli lusyomo alimwi aluzyibo. Kweezyanisya koonse ooku kutondezya mboubede muuya uusalala kuti tali muntu.​—Isaya 44:3; Milimo 6:5; 2 Bakorinto 6:6.

 Bbaibbele lilaamba mazina a Jehova Leza alimwi a Mwanaakwe, Jesu Kristo; taakwe mpolyaamba zina lyamuuya uusalala. (Isaya 42:8; Luka 1:​31) Ciindi Sitefano, Munakristo iwakajaigwa akaambo kalusyomo lwakwe, naakatondezyegwa cilengaano cakujulu munzila yamaleele, wakabona buyo bantu bobilo, ikutali botatwe. Bbaibbele lyaamba kuti: “Walo kazwide muuya uusalala, wakalanga kujulu akubona bulemu bwa Leza a Jesu kaimvwi kujanza lya Leza lyalulyo.” (Milimo 7:​55) Muuya uusalala wa Leza ngowakali kubeleka, kupa kuti Sitefano abone cilengaano.

Makani aataluzi aajatikizya muuya uusalala

 Makani aataluzi: Muuya uusalala muntu alimwi ncibeela ca Butatu, kweelana ambokwaambwa mulugwalo lwa 1 Johane 5:​7, 8 mu Bbaibbele lya King James version.

 Makani aamasimpe: Mulugwalo lwa 1 Johane 5:​7, 8 Bbaibbele lya King James version lilabikkilizya amajwi aakuti “kujulu, Taata, Ijwi, alimwi a Muuya Uusalala: eezyi zyotatwe nzimwi. Alimwi kuli botatwe bacitila bumboni anyika.” Nokuba boobo, basikuvwuntauzya bajana kuti majwi aaya tanaakalembwa amwaapostolo Johane, aboobo taali aamu Bbaibbele. Syaazibwene Bruce M. Metzger wakalemba kuti: “Masimpe ngakuti nokuba kuti majwi aaya aboneka mbuli kuti ngamasimpe pele taayelede kujanika mu Cizuminano Cipya.”​—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Makani aataluzi: Bbaibbele lyaamba muuya uusalala mbuli kuti muntu, aboobo eeci cisinizya kuti muuya uusalala muntu.

 Makani aamasimpe: Zimwi ziindi Magwalo aamba muuya uusalala mbuli kuti muntu. Mucikozyanyo, Jesu wakaamba muuya uusalala mbuli kuti muntu naakawaamba kuti “mugwasyi” (paraclete) iwakali kuyoopa bumboni, kusololela, kwaambaula, kumvwa, kwaambilizya, kulemeka alimwi akutambula. (Johane 16:7-15) Pele eeci tacisinizyi kuti muuya uusalala muntu. Bbaibbele alimwi lyaamba busongo, lufwu, alimwi acibi mbuli kuti muntu. (Tusimpi 1:20; Baroma 5:17, 21) Mucikozyanyo, busongo bwaambwa kuti bulijisi “milimo” alimwi ‘abana,’ mpoonya cibi caambwa kuti ciloongelezya, cilajaya alimwi akupa muntu kunyonokela.​—Matayo 11:19; Luka 7:​35; Baroma 7:​8, 11.

 Makani aataluzi: Kubbapatizyigwa muzina lyamuuya uusalala cisinizya kuti muuya uusalala muntu.

 Makani aamasimpe: Zimwi ziindi Bbaibbele libelesya bbala lyakuti “zina” kwiiminina nguzu. (Deuteronomo 18:​5, 19-​22; Esita 8:​10) Eeci cilikozyenye ambolibelesyedwe bbala eeli mumajwi aa Cingisi aakuti “muzina lyamulawo,” calo citaambi kuti mulawo muntu. Muntu iwabbapatizyigwa ‘muzina lya’ muuya uusalala ulizizyi nguzu alimwi amulimo muuya uusalala ngoubeleka mukuzuzikizya kuyanda kwa Leza.​—Matayo 28:19.

 Makani aakubeja: Baapostolo ba Jesu alimwi abasikwiiya bakwe bamwi bakusaanguna bakali kusyoma kuti muuya uusalala muntu.

 Makani aamasimpe: Ibbaibbele kunyina nolyaamba oobo pe. Mbubwenya buyo, aalo makani aakaindi taambi oobo. Bbuku litegwa Encyclopædia Britannica lyaamba kuti: “Makani aakuti Muuya Uusalala wakali Muntu munaleza uulibedelede . . . akatalikila kumuswaangano wiitwa kuti Council of Constantinople mu ad 381.” Eeci cakacitika kakwiindide myaka iinda ku 250 kuzwa naakafwa mwaapostolo wamamanino.