Skip to content

Skip to table of contents

Sena Kuli Nokuyooba Bululami Munyika?

Sena Kuli Nokuyooba Bululami Munyika?

 Kulibonya kuti munyika yoonse kunyina bululami. Amulange-lange zikozyanyo zyobilo buyo zyabantu bakaangwa munzila iitaluzi:

  •   Mu January 2018, mubetesi waku United States wakalailila kuti mwaalumi iwakali muntolongo kwamyaka iitandila ku 38 aangununwe. Bumboni bwa DNA bwakatondezya kuti wakanyina mulandu.

  •   Mu September 1994, bamaalumi botatwe bacili bana-bana bamu Africa, bakaangwa akaambo kakuti manjezeezya aabo akabakasya kunjila mulimo wabusikalumamba. Kusikila mu September 2020, bakakkwanya myaka 26 yakupika ntolongo kakunyina kubetekwa munkuta.

 Ikuti mwakacitilwa cakutalulama, mulakonzya kulimvwa mbuli mbwaakalimvwa sikale Jobu, iwakati: “Ciindi coonse ndikwiilila kugwasyigwa, pele bululami tabucitwi pe.” (Jobu 19:7) Nokuba kuti bululami bwini-bwini bulakonzya kulibonya kuti ncintu citakonzyeki, Bbaibbele lisyomezya ciindi nokuyooba bululami. Alimwi buya, busongo buli mumo bulakonzya kumugwasya kulwana kutalulama lino.

Ino ncinzi cipa kuti kakuli kutalulama?

 Kutalulama kulacitwa abaabo bakaka busolozi bwa Leza. Bbaibbele litondezya kuti bululami bwini-bwini buzwa kuli Leza. (Isaya 51:4) Mu Bbaibbele, bbala lisanduludwe kuti “bululami” alyakuti kuloma aliswaangene. (Intembauzyo 37:6) Milimo iiluleme naa iiluzi kweelana azyeelelo zya Leza, izyala bululami. Pele mukwiimpana, kutalulama kulaboola akaambo kacibi, calo cili nkutatobela zyeelelo zya Leza ziluleme. Amulange-lange zikozyanyo zitobela:

  •   Kuliyanda. Kulombozya kubyaabi alimwi acibi ziliswaangene. (Jakobo 1:14, 15) Ikutegwa bajane nzyobayanda, bantu banji balabadyaaminina bamwi kwiinda mukubeendelezya cakutalulama. Pele mukwiimpana, Leza utwaambila kubikka ziyandika zyabamwi mubusena bwakusaanguna.—1 Bakorinto 10:24.

  •   Kutazyiba. Bamwi balakonzya kweendelezya beenzinyina cakutalulama balo kabatazyi, nokuba boobo, micito iili boobo Leza wiibona kuti ncibi. (Baroma 10:3) Alimwi buya, kutazyiba kwakapa bantu kucita kutalulama kupati kapati, nkokuti kujaya Jesu Kristo.—Milimo 3:15, 17.

  •   Kwaalilwa kwambunga zyabantu. Muzintu nzyobaamba, basimapolitikisi, basimakwebo, alimwi abasibukombi balitaminina kuti basumpula bululami. Pele mubwini, mbunga eezyi kanji-kanji nzyozipa kuti kakuli makulo, kusalululana, bulyato, kwiindana kapati mumakani aabuvwubi alimwi akutazumina mizeezo yabamwi, zyalo zipa kuti bantu kabacitilwa cakutalulama. Zimwi akati kambunga eezyi zilagwasilizyigwa abantu bayanda kucita zintu ziluzi. Pele cakutadooneka, kusolekesya koonse nkobacita bantu kakunyina busolozi bwa Leza takukonzyi kuzwidilila naaceya.—Mukambausi 8:9; Jeremiya 10:23.

Sena Leza kuli mbwalimvwa kujatikizya kutalulama?

 Inzya, ulikusulide kutalulama alimwi amicito iileta kutalulama. (Tusimpi 6:16-18) Wakasololela musinsimi Isaya kulemba kuti: “Mebo, nde Jehova, a ndilabuyanda bululami, ndilakusulaika kubba alimwi akutalulama.”—Isaya 61:8.

 Mulawo Leza ngwaakapede bana Israyeli bansiku wakatondezya kuti wakali kuyanda kuti bantu kabacita cabululami. Wakalailila babetesi kukaka cisinkamulomo alimwi amicito imwi iyakali kukonzya kunyonganya bululami. (Deuteronomo 16:18-20) Wakabapa mulandu bana Israyeli ibatakali kumumvwida kwiinda mukucitila bacete abapengede calunya, alimwi wakabakaka akaambo kakwaalilwa kutobela zyeelelo zyakwe.—Isaya 10:1-3.

Sena Leza Uyookumana Kutalulama?

 Inzya. Kwiinda muli Jesu Kristo, Leza uyoogwisya cibi, calo icipa kuti kakuli kutalulama akuyoopa kuti bantu balondoke alimwi. (Johane 1:29; Baroma 6:23) Kunze lyaboobo, wabikka Bwami bwalo buyooleta nyika mpya iiluleme akucitila bantu boonse cabululami. (Isaya 32:1; 2 Petro 3:13) Kutegwa mwiiye zinji kujatikizya Bwami bwakujulu oobu, amweebelele kavidiyo kakuti: Ino Bwami bwa Leza Ninzi?

Ino buumi bunooli buti munyika mpya iiluleme?

 Ciindi bululami nobuyoozula munyika, bantu boonse bayooba muluumuno akuliiba. (Isaya 32:16-18) Buumi bwamuntu uuli woonse Leza ububona kuti bulayandika, aboobo bantu boonse uyoobeendelezya munzila yeelene. Kuusa, kulila, alimwi akucisa iziboola akaambo kakutalulama ziyoomana kukabe kutamani, alimwi nokuba kuyeeya zintu zyakaindi nzyotwakacitilwa cakutalulama kuyoomana. (Isaya 65:17; Ciyubunuzyo 21:3, 4) Kutegwa muzyibe zinji, amubone cibalo cakuti “Ino Ncinzi Ncobuyoocita Bwami bwa Leza?

Sena mulacisyoma cisyomezyo ca Leza canyika iinyina kutalulama?

 Inzya. Bbaibbele lijisi makani aakasinizyigwa kuti ngamasimpe kujatizya businsimi, makani aakaindi, sayaansi, alimwi zibeela zyandilyo zyoonse zileendelana. Aboobo makani oonse aaya atondezya kuti mulakonzya kuzisyoma zisyomezyo zili mu Bbaibbele. Zibalo zitobela zijisi twaambo tuyungizyidwe:

Mbuti kujatikizya kulwana kutalulama lino?

 Kaindi, bantu bakali kucita nzyobakali kukonzya kutegwa batacitilwi cakutalulama. Mucikozyanyo, mwaapostolo Paulo cakutalulama wakapegwa mulandu iwakali kukonzya kumusololela kulufwu. Pele muciindi cakukuzumina buyo kutalulama kuliboobo, wakabelesya nzila izyakaliko ciindi eeco akucita apilu kuli Kaisala.—Milimo 25:8-12.

 Nokuba boobo, kusoleka koonse nkobacita bantu kumana kutalulama munyika eeyi, takukazwidilili. (Mukambausi 1:15) Pele banji bajana kuti kuyumya lusyomo lwabo mucisyomezyo ca Leza canyika mpya iiluleme, kwabagwasya kuzunda kutaciindizya kulibilika akuba aluumuno lwamumizeezo, nokuba kuti bacitilwa cakutalulama.

a Jehova ndizina lya Leza limugeme.—Intembauzyo 83:18.