Skip to content

Skip to table of contents

MAKANI AAYEEME AMUTWE UULI ACIVWUMBYO | BASIMABBIZA BONE—MBOBAMUJATIKIZYA

Basimabbiza Bone—Ino Mbaani?

Basimabbiza Bone—Ino Mbaani?

Basimabbiza bone balakonzya kulibonya kukatazya kumvwisya alimwi akuyoosya, pele taceelede kuba boobo pe. Nkaambo nzi? Akaambo kakuti Bbaibbele alimwi azintu zicitika mazuba aano cakusalazya zilatugwasya kuzyiba ncaiminina sibbiza umwi aumwi. Alimwi nokuba kuti kutanta mabbiza kwabo kwiiminina mapenzi anyika, pele alimwi kulakonzya kwaamba makani mabotu kulindinywe alimwi amukwasyi wanu. Munzila nzi? Cakusaanguna, atubone sibbiza umwi aumwi ncaiminina.

OOYO UUTANTIDE ABBIZA LITUBA

Cilengaano cilatalika amajwi aakuti: “Ndakalanga akubona bbiza lituba, lino ooyo wakatantide alindilyo wakajisi buta; alimwi wakapegwa musini, eelyo wakaunka kayaabuzunda akuti amanizye kuzunda.”—Ciyubunuzyo 6:2.

Ino nguni ooyo uutantide abbiza lituba? Icikonzya kutugwasya kutegwa tumuzyibe, cilajanika mubbuku lyamu Bbaibbele ndilyonya eeli lya Ciyubunuzyo, lyalo ilyaamba sibbiza ooyu wakujulu kuti “Jwi lya Leza.” (Ciyubunuzyo 19:11-13) Zina eeli lyabulemu lyakuti Jwi, lyaamba Jesu Kristo nkaambo ulabeleka kali mwaambilizi wa Leza. (Johane 1:1, 14) Kuyungizya waawo, wiitwa kuti “Mwami wabami alimwi Simalelo wabasimalelo” alimwi waambwa kuti “Uusyomeka alimwi Wamasimpe.” (Ciyubunuzyo 19:16) Cilasalala kuti, ulijisi nguzu zyakuba mwami sikalumamba, alimwi tazibelesyi munzila iitali kabotu. Nokuba boobo, kuli mibuzyo iibuzyigwa.

Ino nguni wakapa Jesu nguzu zyakuzunda? (Ciyubunuzyo 6:2) Musinsimi Daniele wakabona cilengaano mwalo Mesiya mwaakakozyanisyigwa ‘kumwanaamuntu,’ wakapegwa “bweendelezi, bulemu, alimwi abwami” kuli “Sinsiku,” Jehova Leza. * (Daniele 7:13, 14) Aboobo, ngu Leza Singuzuzyoonse wakapa Jesu nguzu zyakweendelezya alimwi akuleta lubeta. Bbiza lituba lileelela kwiiminina nkondo yabululami njayoocita Mwana wa Leza, nkaambo kanji-kanji Magwalo abelesya mubala uutuba kwiiminina bululami.—Ciyubunuzyo 3:4; 7:9, 13, 14.

Ino ndilili basimabbiza nobakatanta amabbiza? Amubone kuti sikutanta bbiza wakusaanguna, Jesu, wakalitanta ciindi naakatambula musini. (Ciyubunuzyo 6:2) Ino ndilili Jesu naakapegwa musini wakuba Mwami kujulu? Tanaakapegwa ciindi naakafwa akupiluka kujulu. Bbaibbele litondezya kuti ciindi cakulindila cakatalika aciindi eeco. (Bahebrayo 10:12, 13) Jesu wakabapa citondezyo basikumutobela cakuzyiba mamanino aaciindi eeco cakulindila alimwi amatalikilo abulelo bwakwe kujulu. Wakabaambila kuti aakutalika kweendelezya, bukkale bwamunyika buyoocinca akubija kapati. Kwakali kuyooba nkondo, nzala, alimwi azilwazi. (Matayo 24:3, 7; Luka 21:10, 11) Mboyakatalika buyo Nkondo Yakusaanguna Yanyika Yoonse mu 1914, cakalibonya kuti bantu banjila muciindi eeco, iciindi camapenzi munyika calo Bbaibbele ncoliita kuti ‘mazuba aamamanino.’—2 Timoteyo 3:1-5.

Pele nkaambo nzi ncotubona bukkale ibwaindila kubija, muciindi cabukkale ibuli kabotu, mbwaanga Jesu wakapegwa musini wakwe mu 1914? Akaambo kakuti aciindi eeco Jesu wakatalika kulela kujulu, kutali anyika. Mpoonya kwakabuka nkondo kujulu, alimwi Mwami mupya, Jesu, iwaambwa kuti Mikayeli, wakamuwaalila anyika Saatani antoomwe amadaimona aakwe. (Ciyubunuzyo 12:7-9, 12) Akaambo kakuti tajisi kumbi nkwakonzya kuunka kunze lyawaano anyika, Saatani ulinyemede kapati kuzwa ciindi eeco nkaambo ulizyi kuti ujisi kaindi kaniini. Mubwini, ino-ino Leza ulamunyonyoona Saatani ano anyika. (Matayo 6:10) Lino, atubone basimabbiza bambi botatwe mbobagwasyilizya kusinizya kuti tupona muciindi cikatazya ‘camazuba aamamanino.’ Mukwiimpana asibbiza wakusaanguna, walo iwiiminina muntu uugaminide, basimabbiza aaba botatwe ibatobela baiminina bukkale bwanyika yoonse bwalo ibwabajatikizya bantu boonse.

OOYO UUTANTIDE ABBIZA LISALALA PYU

“Eelyo kwakazwa limbi, ibbiza lisalala pyu mbuli mulilo, mpoonya ooyo wakatantide alindilyo wakazumizyigwa kugusya luumuno anyika ikutegwa bantu batalike kujayana, alimwi wakapegwa panga lipati.”—Ciyubunuzyo 6:4.

Ooyu uutantide abbiza eeli wiiminina nkondo. Amubone kuti ugwisya luumuno kutali buyo muzisi zisyoonto, pele munyika yoonse. Mu 1914, kwaciindi cakusaanguna kuzwa kaindi, kwakatalika nkondo yanyika yoonse. Mpoonya alimwi kwakacitika nkondo yabili yanyika yoonse yalo iyakanyonyoona bantu banji kapati kwiinda yakusaanguna. Kuyeeyelwa kuti mweelwe wabantu boonse ibakafwa akaambo kankondo alimwi amazwanga kuzwa mu 1914 ulainda ku 100 miliyoni! Kuyungizya waawo, bantu banji bamwi bakalicisa kapati.

Ino nkondo idumide buti mazuba aano? Kwaciindi cakusaanguna kuzwa kaindi, bantu balibonya kuba anguzu zyakucikonzya kubanyonyoona bantu boonse. Noziba mbunga izyaambwa kuti zileta luumuno, mbuli United Nations, zyaalilwa ikulesya yooyo uutantide abbiza lisalala pyu.

OOYO UUTANTIDE ABBIZA LISIYA

“Ndakalanga akubona ibbiza lisiya, alimwi ooyo wakatantide alindilyo wakajisi cikkelo mujanza lyakwe. Alimwi ndakamvwa icakali kulimvwisya mbuli kuti ndijwi lizwa akati kazilenge zyuumi zyone kaliti: ‘Kkilo lyomwe lyawiiti lilaulwa dinari lyomwe, makkilo otatwe aabbaale alaulwa dinari lyomwe; alimwi mutaanyonyooni pe mafwuta aamaolifa alimwi awaini.’”—Ciyubunuzyo 6:5, 6.

Ooyu uutantide abbiza eeli wiiminina nzala. Aawa tujana citondezyo camweelwe wacakulya icisyoonto kapati cakuti kkilo lyomwe lyawiiti lyuulwa dinari lyomwe, mweelwe wamali ngaakali kuvwola muntu iwabeleka buzuba oobo mumwaanda wamyaka wakusaanguna! (Matayo 20:2) Ndimunya dinari lyakali kukonzya kuula makkilo otatwe aabbaale, icakulya icakali kubonwa kuti ncaansi kapati kwiinda wiiti. Ino mukwasyi mupati wakali kukonzya kulya cakulya eeco kwamazuba ongaye? Mpoonya bantu bacenjezyegwa kwaabelesya kabotu mali noziba zyakulya zyabuzuba abuzuba, calo ciimininwa azilyo zyakuciindi eeco alimwi azilengwa mbuli mafwuta aamaolifa alimwi awaini.

Kuzwa mu 1914, sena twabona bumboni butondezya kuti ooyo uutantide abbiza eeli lisiya uluujisi kucita mulimo wakwe? Inzya! Bantu babalilwa ku 70 miliyoni bakafwa akaambo kanzala mumwaanda wamyaka wa 20. Lipooti imwi yakaamba kuti: “Kuyeeyelwa kuti mu 2012-14, bantu babalilwa ku “805 miliyoni, nkokuti muntu omwe akati kabantu balifwuka mumweelwe wabantu boonse bamunyika—wakali kuciswa akaambo kanzala.” Lipooti iimbi yakaamba kuti: “Nzala ilajaya bantu banji kapati mwaka amwaka kwiinda mweelwe wabantu bafwa akaambo kabulwazi bwasikalileke (AIDS), bwantuntumaanzi (malaria) alimwi abwakakweekwe (TB).” Nokuba kuti kuli kusoleka canguzu kupa zyakulya kubantu bafwide nzala, ooyo uutantide abbiza lisiya wazumanana kuyaambele.

OOYO UUTANTIDE ABBIZA LITUBA-TUBA

“Ndakalanga akubona bbiza lituba-tuba, alimwi ooyo wakatantide alindilyo wakajisi zina lyakuti Lufwu. Alimwi Cuumbwe cakali kumutobela munsi-munsi. Eelyo eezyi zyakapegwa nguzu kucibeela cane canyika, zyakujaya apanga lilamfwu, anzala azilwazi zijaya alimwi abanyama bamusyokwe bamunyika.”—Ciyubunuzyo 6:8.

Ooyo uutantide abbiza lyane wiiminina lufwu iluboola akaambo kazilwazi alimwi azintu zimbi buyo. Mbowakamanina buyo mwaka wa 1914, bulwazi butegwa Spanish flu bwakajaya mamiliyoni aabantu. Kulangilwa kuti bantu babalilwa ku 500 miliyoni bakaciswa bulwazi oobu, ambweni muntu omwe akati kabantu botatwe ibakali kupona kuciindi eeco!

Pele bulwazi bwa Spanish flu akali buyo matalikilo. Basyaazibwene bayeeyela kuti mamiliyoni aabantu bakafwa akaambo kabulwazi butegwa smallpox mumwaanda wamyaka wa 20. Kusikila sunu, mamiliyoni aabantu balafwa akaambo kabulwazi bwasikalileke (AIDS), bwakakweekwe (TB), alimwi abwantuntumaanzi (malaria) nokuba kuti basilisi basoleka canguzu.

Icicitika ncintu comwe buyo, ndufwu—kufwumbwa naa nkaambo kankondo, nzala, naa zilwazi. Cuumbwe cazumanana kubweza bantu kakunyina bulangizi mbocipa.

ZIINDI ZIBOTU ZILI KUMBELE!

Ziindi zikatazya iziliko lino ziyoomana ino-ino. Amuyeeye kaambo aaka: Jesu “wakaunka kayaabuzunda” mu 1914, akuwaala Saatani anyika, pele aciindi eeco Jesu kunyina naakamanizya kuzunda kwakwe. (Ciyubunuzyo 6:2; 12:9, 12) Ino-ino, ciindi ca Amagedoni, Jesu uyoogwisya kuyunga kwa Saatani alimwi akunyonyoona bantu ibagwasyilizya Diabolosi. (Ciyubunuzyo 20:1-3) Jesu takabalesyi buyo basimabbiza aabo botatwe pele alimwi uyoogwisya mapenzi ngobaleta. Munzila nzi? Amulange-lange nzyolisyomezya Bbaibbele.

Muciindi cankondo, kuyooba luumuno. Jehova “ulamanizya nkondo munyika yoonse mboizulwa. Ibuta ulabutyolaula alyalo sumo ulalipwayaula.” (Intembauzyo 46:9) Pele kujatikizya bantu ibayanda luumuno, “bayoobotelwa kapati muluumuno lunji.”—Intembauzyo 37:11.

Muciindi canzala, kuyooba zyakulya zinji. “Kuyooba maila manji anyika; atala lyamalundu ayoovwula citaambiki.”—Intembauzyo 72:16.

Ino-ino Jesu uyoogwisya mapenzi ngobaleta basimabbiza botatwe

Muciindi cazilwazi alufwu, boonse bayooba abuumi buli kabotu alimwi akupona buumi butamani. Leza “uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, alimwi lufwu talukabi limbi, akwalo koomoka, kulila nokuba kucisa takukabi limbi pe.”—Ciyubunuzyo 21:4.

Ciindi Jesu naakali anyika, wakatondezya bukkale mbobuyooba kumbele mubweendelezi bwakwe. Wakakulwaizya luumuno, camaleele wakasanina zyuulu-zyuulu zyabantu, wakaponya baciswa, alimwi mane akubusya bafwide.—Matayo 12:15; 14:19-21; 26:52; Johane 11:43, 44.

Bakamboni ba Jehova bayookkomana kumutondezya mu Bbaibbele lyanu mbomukonzya kulibambila naatanasika mamanino aabweende bwazintu oobu. Sena muyookuzumina kutamba ooku kutegwa mwiiye zinji?

^ munc. 7 Jehova ndezina lya Leza kweelana ambolyaamba Bbaibbele.