วัวที่มีขนดกหนาสองชั้น
เมื่อเห็นเขาที่โค้งงอ ขนยาวปรกหน้าปรกตา และขนหนารุงรังปกคลุมตัวของมัน เราก็รู้ได้ทันทีว่านี่คือวัวไฮแลนด์ หรือวัวที่อาศัยอยู่ในภูมิประเทศที่เป็นภูเขาของสกอตแลนด์.
วัวไฮแลนด์เป็นพันธุ์ที่เก่าแก่พันธุ์หนึ่ง อยู่รอดมาได้ในบริเวณที่ภูมิอากาศเลวร้ายแถบภูเขาและเกาะต่าง ๆ ของสกอตแลนด์มานานหลายศตวรรษแล้ว. เดิมทีวัวพันธุ์นี้ซึ่งถูกเลี้ยงดูในแถบภูเขาสูงที่ห่างไกลมีขนาดใหญ่และมีสีแดง ในขณะที่วัวที่เลี้ยงบนเกาะต่าง ๆ ทางชายฝั่งตะวันตกมีขนาดเล็กกว่าและมักมีสีดำ. ทุกวันนี้ ถือกันว่าวัวไฮแลนด์เป็นพันธุ์เดียว และสีของมันจะแตกต่างกันไป เช่น แดง ดำ น้ำตาลอ่อน และเหลืองจนถึงเกือบขาว.
แม้ขนที่ยาวปรกหน้าของมันจะดูน่าขัน แต่ก็มีประโยชน์. ในฤดูหนาวขนที่ยาวนี้จะป้องกันลม ฝน และหิมะที่หนาวเหน็บ. ในฤดูร้อนก็จะป้องกันแมลงที่บินมารบกวนซึ่งอาจทำให้ติดเชื้อได้.
แม้บ่อยครั้งมีการเรียกวัวเป็นฝูง แต่มักจะเรียกวัวไฮแลนด์ว่าเป็นคอก. เนื่องจากสมัยก่อน ในตอนกลางคืนคนเลี้ยงวัวจะต้อนวัวเข้าไปไว้ในคอกที่สร้างด้วยก้อนหินที่วางซ้อน ๆ กันสามด้าน. คอกนี้จะช่วยป้องกันพวกมันจากอากาศที่เลวร้ายและสุนัขป่า.
ขนที่น่าทึ่ง
ขนของวัวพันธุ์นี้ไม่เหมือนใคร นั่นคือเป็นขนสองชั้น. ขนชั้นนอกที่ยาวรุงรังอาจจะยาวถึง 33 เซนติเมตร. ขนที่ยาวนั้นมีน้ำมันเคลือบอยู่ทำให้ไม่เปียกฝนหรือหิมะ. ใต้ขนชั้นนอกจะเป็นขนชั้นในที่นุ่มซึ่งให้ความอบอุ่น.
จิม ซึ่งได้คลุกคลีกับวัวพันธุ์นี้มาหลายปีได้กล่าวว่า “ที่จะฟอกสบู่ทำความสะอาดขนของมันเป็นเรื่องยากมาก เพราะแทบเป็นไปไม่ได้ที่จะทำให้ขนของมันเปียกน้ำจนทั่ว!” เนื่องจากมีขนหนา วัวไฮแลนด์จึงอาศัยอยู่ได้ในภูมิประเทศที่เป็นภูเขาซึ่งมีฝนตกหนักและลมที่หนาวเหน็บซึ่งวัวพันธุ์อื่นไม่อาจจะอยู่รอดได้.
ถ้าอากาศร้อนและแห้งเกินไปในฤดูร้อน วัวไฮแลนด์ซึ่งปรับตัวได้ก็จะสลัดขนที่เหมือนเสื้อคลุมกันหนาวที่หนักนั้นทิ้งไป. ภายหลังเมื่ออากาศกลับมาหนาวและชื้นอีกขนใหม่ก็จะงอกขึ้นมา.
ประโยชน์ของมัน
ขณะที่แกะมักจะทำลายต้นไม้ใบหญ้ามากกว่าโดยกินทั้งต้นอ่อนและราก แต่วัวไม่เป็นเช่นนั้น ซึ่งก็รวมถึงวัวไฮแลนด์นี้ด้วย. ที่จริง วัวไฮแลนด์ช่วยปรับปรุงสภาพทุ่งหญ้าให้ดีขึ้น. โดยวิธีใด? มันใช้เขาที่ยาวและทรงพลังและปลายปากที่กว้างดันและกินพุ่มไม้ซึ่งวัวพันธุ์อื่น ๆ ส่วนใหญ่ไม่แตะต้อง. งานเก็บกวาดแบบแม่บ้านที่มันทำนี้ทำให้หญ้าและต้นไม้งอกขึ้นใหม่.
ขนสองชั้นของวัวไฮแลนด์ยังให้ประโยชน์อย่างอื่นอีก. เนื่องจากไม่ต้องมีชั้นไขมันพิเศษเพื่อให้ความอบอุ่น เนื้อของวัวไฮแลนด์จึงมีไขมันและคอเลสเตอรอลต่ำกว่าและมีโปรตีนและธาตุเหล็กสูงกว่าเนื้อวัวพันธุ์อื่น. และเนื้อที่มีคุณภาพสูงนี้ผลิตขึ้นโดยไม่ต้องใช้อาหารที่แพง!
สิ่งที่ควรระวัง
วัวไฮแลนด์มีประวัติที่ยาวนานในเรื่องการอยู่ใกล้ชิดกับคน. ชาวสกอตต์สมัยก่อนเก็บวัวไว้ในคอกที่อยู่ชั้นล่างของบ้าน. วัวที่อยู่ชั้นล่างให้ความอบอุ่นแก่ครอบครัวที่อยู่ชั้นบน.
แม้ว่าวัวที่นำมาเลี้ยงตามบ้านมักจะเชื่อง แต่บางครั้งมันก็อาจเป็นอันตรายได้. ตัวอย่างเช่น แม่วัวที่มีลูกอ่อนอาจหวงลูกมาก. นอกจากนั้น อย่าเดินฝ่าเข้าไปในฝูงของมัน แต่ให้เดินอ้อมดีกว่า.
วัวไฮแลนด์เลี้ยงได้ในหลายที่จึงนิยมเลี้ยงกันทั่วโลก. มันอยู่รอดได้ในแถบซีกโลกเหนือที่ไกลถึงอะแลสกาและสแกนดิเนเวีย และจะพบพวกมันกินหญ้าอยู่ในที่สูงถึง 3,000 เมตรในเทือกเขาแอนดีส. แต่ในเวลาเดียวกัน มันก็อยู่ได้อย่างสบาย ๆ ในแถบที่อบอุ่นกว่า.
สกอตแลนด์เป็นที่รู้จักเนื่องจากผ้าลายสกอตต์ กระโปรงสกอตต์สำหรับผู้ชาย ปี่สกอตต์ แต่ก็ยังเป็นที่รู้จักเนื่องด้วยวัวไฮแลนด์ที่สวยงามอีกด้วย. ในท้องถิ่นที่คุณอยู่มีวัวที่มีขนสองชั้นไหม?
