1. Seelo katami manni lowo geeshsha dadillinohunna qurtinohu mayiraati?

SAAMUEELI Seelo katamira ikkino coyinni lowo geeshsha dadillino. Katama woˈmaho mannu wiˈlanninna didanni no. Mitoho annuwu, mitoho ooso, mitoho roduuwu, mitoho kayi minaannuwu fultino widoonni gatteenna batinyu meentinna ooso raartanninna qurtitanni no! Israeele Filisxeemete ledo olanteenna, mito 30,000 ikkanno manni goofinonsa; hakkuyira albaannino mulella Filisxeemete olanto 4,000 Israeelete manna shitino; hakkawote tini xissono difultinonsa.—1 Sam. 4:1, 2, 10.

2, 3. Seelo katami mannira saalanna shollinye abbinohu hoode hoodete ikkino bali maati?

² Israeelete mannira hoode hoodete iillinonsa bali giddo kuni mittoholla. Gondooru Taaboota Seelonni olu bayichira haaˈne haˈni woyite, Kakkalaanote Biili Eeliti lamenti busha ooso yaano Afiininna Finihaasi ledo hadhino. Xaadooshshu dunkaani giddo Qullaawu Holgira worreenna heeˈrannohu kuni taabooti, Maganu mannisi ledo noota leellishanno malaateeti. Israeelete manni taaboota olu bayichira adhe haˈrinohu, taabootu ledonsa noo daafira calla Yihowa diinnansa anganni gatisannonsaha laweennansaati; tini kayi gowwimmate. Filisxeemete olanto Afiininna Finihaasi shituhu gedensaanni taaboota qafadde adhite hadhino.—1 Sam. 4:3-11.

³ Gondooru Taabooti lowo xibbe diro Seelo xaadooshshu dunkaani giddo heeˈrino daafira, dunkaanu ayirrinye afiˈre keeshshino. Xa kayinni taabootu qafadamino. Honsayina settu diri geerchi Eeli tenne macciishshiti, ofollinowiinni badhe hige uwe reyi. Hakko barranni minaanna shiidhinoti beettisi beettono, ilate aana heedhe reyitu. Ise reyitara haafattanni heedhe, “Maganu ayirrinyi Israeeletewiinni hoˈlino” yitino. Addanko, Seelo xaate albi gedeeha diˈˈikkino.—1 Sam. 4:12-22.

4. Tenne fooliishshora maa ronseemmo?

⁴ Saamueeli konne baalanka coye lai woyite hiitto ikkinokka? Ammanasi, Yihowa agarooshshenna Isi ledo noonsa jaalooma huˈninoha konne manna jawaachishanno gede kaaˈlitasi ikka? Ninke baalunkura ammananke jifannohunna hexxo mudhineemmo gede assannonke qarri iillannonke woyiti no. Hakko daafira, hanni Saamueeli xaggenni maa ronseemmoro laˈno.

5, 6. Qullaawu Maxaafi Saamueelire kula taxxi asse, 20 diri giddo ikkinoha hiikkoye coye kulanno? Saamueeli hattee dirra giddo loosu woˈminosiha ikkinota leellishannori maati?

⁵ Qullaawu Maxaafi tenne Saamueelire kula agure, Filisxeeme Gondooru Taaboota qafadde adhiteenna iillinonsa qarranna gedensoonni baxxukki qoltino gara odeessanno. Qullaawu Maxaafi galagale Saamueelire kulannohu mitu 20 diri gedensaanni ikkinore odeessi woyiteeti. (1 Sam. 7:2) Isi hattee dirra giddo maa assinokka? Maa assinoro Maganu Qaali kulannonke.

⁶ Qullaawu Maxaafi, hakku 20 diri hanafara albaanni “Saamueeli coyiˈrino qaali Israeele woˈmate [iillinota]” kulanno. (1 Sam. 4:1, NW) Saamueeli hakku 20 diri saihu gedensaanni diru dirunku sase Israeelete katama towatanni, Israeelete manni mereero kaˈˈanno coye tirate rosichi noosita Qullaawu Maxaafi kulanno. Hakkiinni isi Raama noo qaesi higanno. (1 Sam. 7:15-17) Tennenni huwata dandiineemmonte gede, Saamueeli woˈmanka woyite loosu woˈminosiho; hakko daafira, hakkuyi 20 diri giddono lowo looso loosinoti dihuluullissannote.

7, 8. (a) Saamueeli 20 diro diinaggaawe loosihu gedensaanni, Israeelete mannira mayitanno sokka kulino? (b) Mannu Saamueeli kulino sokka macciishshe ma assino?

⁷ Eeli ooso foorrenna maaeelle, Israeelete manni ammana hoshooshantanno gede assitino. Konninni kainohunni, batinyu manni kaphu maganna magansiˈrate higikki digatino. Saamueeli 20 diri geeshsha diinaggaawe loosihu gedensaanni, Israeelete manna togo yiino: “Coˈo yiino wodaninni Kaaliiqiwa higginanniha ikkiro, wole gobba magannanna Astaarooti misile giddoˈnenni fushshe. Heeshshoˈne gudissine Kaaliiqira uuyye; iso calla magansidhe. Isino Filisxeemete anganni gatisannoˈne.”—1 Sam. 7:3.

⁸ Filisxeemete daga Israeele gadadisse keeshshitino. Insa Israeelete manna farritto assidhe qeeltino daafira, Maganu manna baxxuta assa dandiitannoha lawinonsa. Ikkollana Saamueeli Israeele Yihowawa higguro konni gadadi giddonni fultannota kule jawaachishinonsa. Insa tennera maahoyye yituyya? Insa kaphu maganna agurte, Yihowa ‘calla magansiˈra’ hanaffuta Saamueeli lowo geeshsha hagiidhinoti dihuluullissannote. Hakkiinni Saamueeli Israeelete manni, Yerusaalamete aliyye widoonni ilaalaame gobbara noohu Mitsipha yinanni katamira gamba yaanno gede assi. Gamba yiino manni xoomino, hattono kaphu maganna magansiˈre loosinohu lowo cubbira aagintaawino.—1 Saamueeli 7:4-6 nabbawi.

9. Filisxeeme maa assate faro afidhinoha lawinonsa? Maganu manni tenne afiti maa assino?

 ⁹ Ikkollana, Filisxeeme lowohu Israeelete manni gamba yee noota affuta, insa qasate faro afidhinoha lawinsa. Insa Yihowa magansiˈrannoha konne manna qasate olantonsa Mitsipha sokku. Israeele tenne macciishshite lowo geeshsha waajjitu. Hakko daafira insa Saamueeli, huuccatto assinke yitu. Isi huuccatto asse, kakkalono shiqishino. Saamueeli tenne qullaawa kakkalo shiqishanni heeˈreenna, Filisxeeme insa qassara shiqqi yite daggu. Hakkiinni Yihowa Saamueeli huuccattora dawaro qolino. Isinni Yihowa Filisxeemete lowo geeshsha hanqe beleqo soyino. Maganu Qaali, Yihowa hakko barra “Filisxeemete lowo geeshsha [beleqinota]” kulanno.—1 Sam. 7:7-10.

10, 11. (a) Yihowa Filisxeemete olantora beleqanno gede assino beleqi baxxinoha ikkikki digatino yineemmohu mayiraati? (b) Mitsipha olira jeefote ikkinore xawisi.

¹⁰ Ikkina Filisxeeme, banqo woy beleqo macciishshe rahe amasiwa mare rianno qaaqqi gedeere ikkitinoni? Deeˈni, insa shiimurinni beˈe yitannore diˈˈikkitino; qoleno ola rossinoreeti. Konni daafira, kuni beleqi insa alba horo macciishshite egentinokkiha ikkinoti dihuluullissannote. Ragu baˈˈannonsa gede assinohu ‘belequ’ batinyeeti ikka? Insa massinohu belequ gomichu nookkiha dirrino daafiraati ikka? Woy belequ ilaallanna xeichuwa suuntanno gede assino daafiraati ikka? Ikkihano ikkiro, Filisxeeme lowo geeshsha waajjite huxidhino. Insa ragu baeennansa massino daafira, qanseemmo yite dagge irraabbino. Israeelete manni Mitsiphanni timbiliqqi yee fule, Yerusaalamete wodiidoonni noo bayichi geeshsha Filisxeeme shorranni qasino.—1 Sam. 7:11.

¹¹ Kuni oli Maganu mannira baxxinoho. Mayira yiniro, hakkuyi oli gedensaanni Saamueeli gashshaancho ikke noo yanna baalantera, Filisxeeme Israeele xooqqanni heedhino. Insa adhitino katamma baala galte hosse Maganu mannira higgino.—1 Sam. 7:13, 14.

12. Saamueeli ‘keeraanchimma halaˈlitanno gede assino’ yaa mayyaate? Isira qiniinosihu hiitti akatta noosi daafiraati?

¹² Lowo xibbi diri gedensaanni, soqqamaasinchu Phaawuloosi “keeraanchimma halaˈlitanno gede assitinori” ammanantino gashshaanonna masaalaano giddo mittu Saamueeli ikkinota coyiˈrino. (Ibi. 11:32, 33, NW) Addanko Saamueeli Maganu albaanni dancharenna gara ikkinore assino; wolootuno hatto assitanno gede jawaachishino. Isira qiniinosihu cince Yihowa agadhannoha ikkinohuraatinna dadillisannori heeˈrirono loososi ammaname loosanno daafiraati. Qoleno isi galata afiˈrinoho. Saamueeli, Israeele Mitsipha katamira qeelle adhituhu gedensaanni, Yihowa mannasi gatisino gara qaanganni gede kincho uurrisino.—1 Sam. 7:12.

13. (a) Saamueeli faale haˈrate, hiitti akatta hasiissannonke? (b) Saamueelite gedee akatta lossiˈrate roore maltino yanna hiitteeti yaatto?

 ¹³ Atino ‘keeraanchimma halaˈlitanno gede assa’ hasiˈratto? Hatto ikkiro, Saamueeli lawishsha harunsite cincattoha, umokki heeshshi assattohanna galatattoha ikki. (1 Pheexiroosi 5:6 nabbawi.) Ninke giddo tini akatta hasiissannosikkihu hige ayi no? Saamueeli anje heeˈrenni tenne akatta lossiˈrasinna leellisha rosasi gedensoonni kaaˈlitinosi; mayira yiniro, lophihu gedensaanni roore dadillisanno coyi iillinosi.

14, 15. (a) Saamueeli ‘geedhihu’ gedensaanni hiikku dadillisanno coyi iillinosi? (b) Saamueeli Eeli gede oososi baxxuta ikkitara facci asse agurinoni? Xawisi.

¹⁴ Aantete Qullaawu Maxaafi Saamueeli ‘geedhinota’ kulannonke. Saamueelira hakkawote Iyueelinna Abiya yinanniri lame jajjabba labballi ooso noosi; isi insa mannaho yoo yitanni kaaˈlitasira wodhino. Hige ma assinanni, insa isi hedi gede ammaˈninannire diˈˈikkitino. Saamueeli keeraanchonna ammanaminoha ikkirono, oososi qiniite afiˈrate yite gubbo adhite yoo shokkishshanno.—1 Sam. 8:1-3.

¹⁵ Mitto barra Israeelete geerri, geerchu Saamueeliwa dagge qarransa kuˈlitu. Insa “Oosokki ate doogo dihadhino” yitu. (1 Sam. 8:4, 5) Saamueeli oososi assitanno bunshe afino ikka? Qullaawu Maxaafi tenne  bade dikulanno. Ikkollana Saamueeli Eeli gede oososi baxxuta ikkitara wore diagurino. Eeli oososi bushare assitanna hayi yaa agure, Maganunni roore insa ayirrisino daafira Yihowa rufinosi, hattono qorichishinosi. (1 Sam. 2:27-29) Yihowa Saamueeli kayi hattoo soˈro loosino diyiino.

16. Finqila ooso noonsa annuwinna amuuwi hiitto ikkitanno? Annuwunna amuuwu, Saamueeli lawishshinni sheshonna biddishsha afidhara dandiitannohu hiittoonniiti?

¹⁶ Qullaawu Maxaafi Saamueeli oososi bushare assitannota afi woyite saalfatinohu, dadillinohu woy hexxo mudhinohu hiittoonniitiro dikulanno. Ikkollana, batinyu annuwiranna amuuwira Saamueeli hakkawote hiitto ikkinoro leellannonsa. Heeˈnoommote tenne busha yannara, annunna amate seejjo adha giwannohunna finqilanno manni marriwa baalankawa no. (2 Ximootewoosi 3:1-5 nabbawi.) Togoo coyinni dadillitanni noo annuwinna amuuwi, Saamueeli lawishshinni sheshonna biddishsha afidhara dandiitanno. Saamueeli oososi ammanantinore ikka hooggurono, ammaname heeˈrino. Oosoˈne mokkookkite amaaleˈnenna seejjoˈne macciishsha gibburo nafa, dancha lawishsha ikkaˈne lowore kaaˈlitannota deˈinoonte. Qoleno annuwunna amuuwu Saamueeli gede, woˈmanka woyite iimi Anninsa Yihowa wodana hagiirsiisate faro noonsa.

17. Israeelete geerri Saamueeli ma assinke yite wotto wortino? Saamueeli tenne macciishshe hiitto ikkino?

¹⁷ Saamueeli oosora, hafuurrensanna uminsara roorsiˈransa mageeshshi coye daaffannoro dileellinonsa. Israeelete geerri hakkiinni aanche Saamueelira togo yii: “Wole gosa assidhannonte gede gashshannonke moote moohisinke.” Insa hatto yitinohu Saamueeli gashshannonsata gibbeeti? Isi Yihowa riqiwe insa dilowo diro gashshanni keeshshino? Insa xa Saamueeli gedeehu masaalaanchu calla gashshansara ikkikkinni moote moohinsansara hasidhino. Qooxeessinsara noo dagara moote noonsa; Israeeleno moote gashshansara hasidhino! Saamueeli tenne macciishshiti hiitto ikkiyya? Qullaawu Maxaafi, “‘Gashshannonke moote moohisinke’ yaansa Saamueeli dihagiirsiissinosi” yaanno.—1 Sam. 8:5, 6.

18. Yihowa Saamueeli sheshifachishinohu ma garinniiti? Yihowa Israeelete cubbi lowoha ikkinota xawisinohu hiittoonniiti?

¹⁸ Saamueeli tenne hajo daafira Yihowa huucciˈrita, Yihowa mayyee qolinoro wodanchi: “Moote ikkeemmonsakki gede anella mishshinota ikkinnina ate dimishshinona, yitannohere baala haaˈri.” Saamueeli tenne macciishshiti lowo geeshsha sheshifatinoti egennantinote! Ikkollana, Israeele hatto yaansa Woˈmanka Dandaanno Magano xonate gedeeti. Yihowa masaalaanchisi Israeelete mookkannonsa mootoolla eltannonsakkita kule qorowisiisannonsa gede kulinosi. Saamueeli Yihowa yiinore kulinsata, insa “Deeˈni, ninke moote hasiˈneemmo” yitino.  Hakkiinni, woˈmanka woyite Maganisira owaatannohu Saamueeli haˈre Yihowa doodhino mancho moote asse buurino.—1 Sam. 8:7-19.

19, 20. (a) Saamueeli, Yihowa Saaooli Israeelete Moote asse buuranno gede uyinosi hajajo wonshinohu hiittoo giddonniiti? (b) Saamueeli hakkuyi gedensaannino Yihowa manna kaaˈlinohu hiittoonniiti?

¹⁹ Ikkina Saamueeli Yihowa hajajo wonshinohu hiittoo giddonniiti? Isi gungumanni hajajamino? Isi Israeele hedino gede ikka hooggeenna caaccaawe giddo goofinoni? Batinyu manni togoo coyi tuncu yaannonsa woyite hatto ikkanno; Saamueeli kayi hatto diˈˈikkino. Isi Saaooli buurino, hattono Saaooli doorinohu Yihowa ikkinota ammanino. Isi Saaooli moohinota baxinotanna isira maahoyye yee galannota leellishate sunqinosi. Isi mannaho togo yiino: “Kaaliiqi doorino manchi konneeti. Ninke giddo isi geeshshihu dino.”—1 Sam. 10:1, 24.

²⁰ Saamueeli Israeelete manni soˈro agure, Yihowa doodhino manchiha dancha akata illachishino. Saamueeli Maganu albaanni minshe nookkiha ikke heeˈrino gara hedino ikkinnina, yiinowa hosannokki manni naadasira dibuxuqqamino. (1 Sam. 12:1-4) Hakkiinni saeno Saamueeli, Maganu manna ayyaanaamittensa daafannore kule amaalanninna Yihowara ammanante heedhanno gede jawaachishanni uyinoonnisi looso ammaname loosino. Israeelete daga Saamueeli amaalinonsa amaale wodaninsara coˈino daafira, Yihowa huuccannonsa gede eeggifattino. Hakkiinni isi togo yee danchare qolinonsa: “Anino kiˈne daafira huucca agure Kaaliiqi aana sao asseemmokki gede isinni agaroe. Qoleno danchanna suwashsho doogo rosiiseemmoˈne.”—1 Sam. 12:21-24.

21. Mitto looso woy qoosso ate agurre woleho uyineenna koffi yoottoha ikkiro, Saamueeli lawishshi kaaˈlannohehu hiittoonniiti?

²¹ Mitto looso woy qoosso ate agurre woleho uyineenna koffi yite egennootto? Saamueeli lawishshi, hinaaso woy dhiibbe wodaninkera rumuxxitara wodhineemmokki gede kaajja qaagiishsha ikkannonke. (Lawishsha 14:30 nabbawi.) Maganoho mittu mittunku ammanamino soqqamaanchisira aannohu hagiirsiisannohunna harshammi assannohu lowo loosi noosi.

22. Saamueeli umi qara Saaooliha dancha akata illachishasi garankolla yineemmohu mayiraati?

²² Saamueeli Saaooliha dancha akata illachishasi garankolla; mayira yiniro Saaooli dhagge ikkanno manchooti. Isi hojjaameessahonna xumaho, hattono worbahonna hayyichaho; qoleno isi umi qara  dhukasi afinohonna umosi heeshshi assannoho. (1 Sam. 10:22, 23, 27) Tenne baala eltono agurranna wole muxxe elto noosi; hattino doodhate dandooti. Tini elto noosi daafira, hiittoo heeshsho heeˈrannoronna maa assannoro umisi doodha dandaanno. (Mar. 30:19) Isi tenne elto garunni horoonsiˈrino?

23. Saaooli umo huˈninohu kaajju akati hiikkonneeti? Booˈnasi lexxitanni hadhinohu hiittoonniiti?

²³ Mittu manchi silxaane afiˈre gotti gotti yaanno woyite, maxine waaho ubbinohu gede ikke baˈˈannohu umi akati dhuka afa hoogate. Saaooli mulenni booˈna hanafi. Isi Yihowa Saamueeli widoonni uyinosi hajajo wonsha dihasiˈrino. Mitte hige Saaooli cince agara agure, Saamueeli shiqisha hasiissannosi kakkalo isi shiqishino. Hakko daafira Saamueeli Saaooli kaajjado seejjo seejjinosi; hattono gashshootu maatesi anga geedannokkita kulinosi. Saaooli tenne seejjo macciishshe bangaga agure, hakkiinni saˈe qaaffino bunshe loosate higino.—1 Sam. 13:8, 9, 13, 14.

24. (a) Saaooli Amaaleqoota qasi yannara, Yihowara hajajama giwinohu hiittoonniiti? (b) Saaooli Saamueeli seejjisi woyite mayino? Yihowa maa assate hedino?

²⁴ Yihowa Saamueeli widoonni, Saaooli Amaaleqoota qasanno gede kulisi. Yihowa iso busha moote Agaagi shaanno gedeno hajajinosi. Ikkollana Saaooli Agaaginna illete biiffino saada shaa agure haaˈre abbino. Isi Saamueeli seejjasira mari woyite coyiˈrinori, mageeshshi geeshsha soorraminoro leellishanno. Isi umosi heeshshi asse seejjo macciishsha agure, disoˈroommo yee ammansiisate, moromate, hakkeya dhiwinore ikkinokkihu gede asse aguratenna soˈrosi woleho worate woˈnaalino. Saaooli ‘Mite saada gatise abboommohu Yihowara kakkallara yeeti’ yee seejjo adha giwita, Saamueeli togo yee lowo manni afino yaatto coyiˈrino: “Hajajama kakkalotenni . . . roortanno.” Saamueeli waajjikkinni Saaooli boroorino, hattono Yihowa assara hedinore xawise kulinosi: Yihowa Israeelete gashshoote Saaooli anganni dare hoole, isinni woyyanno manchira aara hedino. *—1 Sam. 15:1-33.

25, 26. (a) Saamueeli Saaooli daafira wiˈlinohu mayiraati? Yihowa masaalaanchosi shaqqillunni mayyee seejjino? (b) Saamueeli Isseyi qae mari yannara, maa rosino?

²⁵ Saaooli ikkito Saamueeli lowo geeshsha hanqissinosi. Saamueeli tenne hajo daafira hashsha woˈma wiˈlanni Yihowa huucciˈranni  gali. Isi Saaooli daafira nafa wiˈlino. Saamueeli alba Saaooli lowore assanno yee hexxino; xa kayi hatti hexxosi baˈino. Saaooli xa biˈree dancha diˈˈikkino; dancha akattasi baala baˈeenna Yihowa diina ikkino. Konnira Saamueeli layinkita Saaooli ledo xaada dihasiˈrino. Ikkirono, gedensoonni Yihowa Saamueeli togo yee shaqqillunni seejjinosi: “Israeelete moohe heeˈrannokki gede giwoommohura Saaoolira mamooti geeshsha wiˈlatto? Zayite buudaho wonshite Beeteliheme Isseyiwa mari; oososi giddonni mitto moote ikkanno gede layiˈroommo.”—1 Sam. 15:34, 35; 16:1.

²⁶ Guuntete xeˈne noonsa manni ammanamarano hoogarano dandaanno; ikkirono Yihowa hedinori woˈmanno. Yihowa mittu manchi ammanama hoogiro, hedosi wonshannoha wole mancho hasiˈranno. Hakko daafira, geerchu Saamueeli Saaoolira qurta agurino. Saamueeli Yihowa uyinosi biddishshi garinni, Beeteliheme Isseyi qae haˈri; isi hakkiicho dananna uurrinsha biiffinore Isseyi ooso lai. Yihowa kayi umonni Saamueeli mannaho aaniido calla laˈˈannokki gede qaagiissinosi. (1 Saamueeli 16:7 nabbawi.) Jeefote, Isseyiha maaˈniidi beetto Daawiti Saamueeliwa abbini; Yihowa doodhinohu isooti!

27. (a) Saamueeli ammana roore lophitanni hadhanno gede kaaˈlinosiri maati? (b) Saamueeli ammanare xiinxallakki kaaˈlitinohehu hiittoonniiti?

²⁷ Saamueeli yannate gedensaanni, Yihowa Saaooli bayicho Daawiti doodhasi gara ikkitinota roore huwatino. Saaooli roore bushanni haˈrino ikkinnina diwoyyaawino. Isi hinaase Daawiti shaara mixiˈre kaino, hattono kaadaasincho ikkino. Daawiti kayinni kaajja akatta noosita lawishshaho, worba, minshe nookkiha, ammana noosihanna ammanaminoha ikkinota leellishino. Saamueeli mannu aalo ikkanno yanna rakkuta, ammanasi roore kaajjitino. Isi, Yihowa tira, biddi assa, wole agurina atooteho qole soorra dandaannokkihu hexxo mudhinanni gede assanno qarri nookkita huwatino. Jeefote Saamueeli mito xibbe diro ikkitanno yanna dhagge ikkitanno heeshsho heeˈre reyino. Israeelete manni baalunku kuni ammanamino manchi reyi woyite wiˈlansa garankolla! Xaa yannara noori Yihowa soqqamaasine, ‘Ammanatenni Saamueeli faale haˈranni noommo?’ yite insaneeto xaˈma hasiissannonsa.