Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

CAPITULO CINCO

“Un Muher Excelente”

“Un Muher Excelente”

1, 2. (a) Ki tipo di trabou Ruth a haci? (b) Cua ta algun aspecto positivo di e Ley di Dios y di su pueblo cu Ruth a tuma nota di dje?

RUTH tabata na rudia banda di e boshi di stengel di puspas cu el a piki e dia ey. Tabata birando anochi, y hopi di e trahadornan ya tabata saliendo for di e cunucunan rumbo pa porta di Betlehem, cu a keda riba un sero den bisindario. Ruth su curpa lo mester tabata na werki di e dia largo di trabou pisa aki, ya cu for di mainta el a traha casi nonstop. Anto ainda su dia no a caba. El a cuminsa bati e tapushinan cu un bara pa los e pipitanan. A pesar di tur cos, e dia a bay hopi mas mihor cu el a spera.

2 Acaso e situacion di e viuda hoben aki porfin a cuminsa drecha? Manera nos a mira den e capitulo anterior, el a dicidi di bay cu su suegra, Noemi, y a priminti di keda cerca dje y haci Jehova, e Dios di Noemi, su Dios. E dos viudanan aki a bin Betlehem for di Moab. Ruth, cu tabata un Moabita, a ripara di biaha cu e Ley di Jehova tabatin areglonan practico cu a laga e hendenan pober di Israel, y hasta stranhero, keda cu nan dignidad. Y awor el a ser consola y a keda conmovi pa e bondad y spiritualidad di algun hende den e pueblo di Jehova, kendenan a lanta bou di e Ley ey y tabata pon’e na practica.

3, 4. (a) Con Boaz a anima Ruth? (b) Con e ehempel di Ruth por yuda nos trata cu e problemanan economico di awendia?

3 Un di e personanan ey tabata Boaz, un homber rico y di edad. E tabata doño di e cunucu caminda Ruth a piki resto di e cosecha. Awe ora el a cera conoci cu Ruth, el a trat’e manera su yiu. Cu palabranan bondadoso Boaz a elogi’e pasobra el a cuida su suegra, Noemi, y a busca refugio bou di e halanan di Jehova, e Dios berdadero. Su palabranan a laga Ruth sintie bon.—Lesa Ruth 2:11-14.

4 Pero asina mes, Ruth probablemente tabata preocupa pa su futuro. Siendo un stranhero pober, sin casa ni yiu, ta con lo e sigui gana su pan y percura pa Noemi? Nan lo por sigui biba di piki resto di e cosecha? Anto ken lo cuida e ora e bira bieu? Lo no straña nos si e cosnan ey tabata preocup’e. Awendia, cu e problemanan economico cu ta reina, tin hopi hende ta lucha cu e mesun inkietudnan. Segun cu nos ta analisa con e fe di Ruth a yud’e, nos por siña hopi manera con nos por imit’e.

Kico Ta Realmente un Famia?

5, 6. (a) Con a bay cu Ruth riba e prome dia cu el a traha den cunucu di Boaz? (b) Con Noemi a reacciona ora el a mira Ruth?

5 Ora Ruth a caba di bati e tapushinan y recoge e puspas, el a ripara cu e tabatin alrededor di un efa. E cantidad di puspas ey lo por a pisa un 14 kilo (30 liber)! El a bash’e den un paña, mar’e na un bulto y his’e pone riba su cabes. Anto segun cu nochi a cera, el a cuminsa cana bay Betlehem.—Ruth 2:17.

6 Noemi a keda contento di mira su nuera stima, y kisas hasta a keda asombra di mira e carga pisa di puspas riba su cabes. Ruth a trece tambe un poco di e cuminda cu Boaz a parti pa su trahadornan, y asina nan dos tabatin algo simpel pa come anochi. Noemi a puntr’e: “Unda bo a piki awe y unda bo a traha? Bendiciona sea esun cu a paga atencion na bo.” (Ruth 2:19) Noemi tabata un persona atento. Na e cantidad di cos cu Ruth a bin cas cu ne, el a ripara cu un persona a tuma nota di e viuda hoben y a trat’e cu bondad.

7, 8. (a) Noemi a considera cu e bondad di Boaz a bin for di ken, y dicon? (b) Di ki otro manera Ruth a demostra su amor leal pa su suegra?

7 Nan dos a cuminsa combersa, y Ruth a conta Noemi con bon Boaz a trat’e. Conmovi, Noemi a bis’e: “Cu [Jehova] esun cu no a nenga su cariño na e bibonan ni na e mortonan sea bendiciona.” (Ruth 2:20) Pa Noemi, e bondad di Boaz tabata algo cu a bin di Dios. Ta Jehova ta motiva su sirbidornan pa ta generoso y ta priminti di recompensa nan pa e obranan di bondad cu nan ta haci. *Lesa Proverbionan 19:17.

8 Noemi a conseha Ruth pa acepta e oferta di Boaz pa sigui piki resto di e cosecha den su cunucu y pa keda cerca di su sirbientenan pa evita cu cosechado di otro cunucu lo a molesti’e. Ruth a tuma su conseho. Tambe el a keda “biba cerca su suegra”, y esey un biaha mas a laga su cualidad principal resalta, esta, su amor leal. (Ruth 2:22, 23) Kico di nos? Nos ta imita Ruth su ehempel y honra nos famia? Nos ta apoya nos sernan keri y ofrece pa yuda nan ora ta necesario? Jehova semper ta tuma nota di tal amor leal.

E ehempel di Ruth cu Noemi ta corda nos pa aprecia nos famia

9. Kico nos por siña for di Ruth cu Noemi?

9 Nos por bisa cu Ruth y Noemi realmente tabata un famia? Tin hende ta asumi cu pa nos papia di un famia mester tin tata, mama, yiu, welo, wela, etcetera. Pero e caso di Ruth cu Noemi ta yuda nos mira cu hasta ora un famia ta incompleto of ta consisti di dos hende so, e ta realmente un famia si nan ta demostra cariño, bondad y amor na otro. Abo ta aprecia e famia cu bo tin? Hesus a recorda su siguidornan cu hasta esnan cu no tin famia por haya esey den e congregacion cristian.—Mar. 10:29, 30.

Ruth cu Noemi a yuda otro y anima otro

“E Homber Ta Nos Famia”

10. Con Noemi kier a yuda Ruth?

10 Ruth a keda piki resto di e cosecha den cunucu di Boaz for di e cosecha di puspas den april te na e cosecha di trigo den juni. Simannan a pasa y Noemi sin duda a sigui pensa riba kico e por a haci pa su nuera stima. Ora e tabata na Moab, e tabata convenci cu lo e no por a yuda Ruth haya un otro casa. (Ruth 1:11-13) Pero awor el a cuminsa pensa otro. Un dia el a bisa Ruth: “Mi yiu, lo mi no busca siguridad pa bo?” (Ruth 3:1) Den e tempo ey tabatin e custumber cu mayornan ta busca casa pa nan yiunan, y Ruth a bira un berdadero yiu pa Noemi. Ta pesey Noemi kier a haya un “siguridad” p’e, referiendo na e siguridad y proteccion cu un cas y un casa lo a dun’e. Pero kico Noemi por a haci?

11, 12. (a) Na ki stipulacion di e Ley di Dios Noemi a referi ora el a bisa cu Boaz “ta nos famia”? (b) Con Ruth a reacciona riba e conseho di su suegra?

11 Ora Ruth a menciona Boaz pa prome biaha, Noemi a bisa: “E homber ta nos famia.” (Ruth 2:20) Kico esaki a nifica? Wel, e Ley cu Jehova a duna Israel a inclui stipulacionnan amoroso pa famianan cu a haya nan den problema pa motibo di pobreza of morto di un ser keri. Si un muher a bira viuda prome cu e haya yiu, e dolor tabata mas grandi pasobra e liña di descendencia di su esposo lo a stop di existi y su nomber lo a bay perdi. Pero e Ley di Dios a permiti e esposo su ruman homber casa cu e viuda, pa asina e por a duna luz na un heredero cu lo a carga nomber di e difunto y hereda e propiedad di e famia. *Deu. 25:5-7.

12 Noemi a splica Ruth di su plan. Nos por imagina con sorprendi e mucha muher a keda wak su suegra segun cu e tabata papia cu ne. E Ley di Israel tabata nobo pa Ruth, y hopi di e custumbernan lo tabata desconoci p’e. Pero como cu e tabatin un respet profundo pa Noemi, el a scuch’e cu atencion. Kisas loke Noemi a recomenda a parc’e straño of bergonsoso, hasta humiliante, pero toch Ruth a bay di acuerdo pa hacie. El a bisa humildemente: “Tur loke bo bisa, lo mi haci.”—Ruth 3:5.

13. Ki les nos por siña for di Ruth tocante acepta conseho di hende grandi? (Wak tambe Job 12:12.)

13 Tin biaha ta dificil pa hobennan scucha e conseho di hende mas grandi y cu mas experencia. Ta facil pa pensa cu hende grandi no por compronde e reto- y problemanan cu hobennan ta enfrenta. Pero Ruth su ehempel di humildad ta corda nos cu nos por saca hopi beneficio si nos haci caso di e sabiduria di hende grandi cu stima nos y ta interesa den nos bienestar. (Lesa Salmo 71:17, 18.) Pero, kico tabata e conseho di Noemi? Y di berdad Ruth a beneficia di sigui su conseho?

Ruth na e Plenchi di Bati Maishi

14. Kico tabata un plenchi di bati maishi?

14 E anochi ey, Ruth a bay na e plenchi di bati maishi, un area plat cu tera duro gepak caminda cunukeronan tabata bay pa bati y bienta nan maishi. Normalmente, nan tabata scoge un luga na bariga di sero of riba cabes di un sero, caminda biento tabata supla duro parti atardi of anochi. Pa separa e maishi for di e bagas y e palo di maishi, e trahadornan tabata uza forki of shovel grandi pa benta e cosecha den laira. Biento a bay cu e bagas pero e maishi, cu tabata mas pisa, a bolbe cay abou.

15, 16. (a) Describi e escena na e plenchi di bati maishi ora cu Boaz a caba di traha. (b) Con Boaz a haya sa cu Ruth tabata drumi na su pia?

15 Ruth a para wak discretamente. E trahadornan a caba cu nan trabou segun cu nochi tabata cera. Boaz a supervisa e trabou di bienta su trigo, y na final di dia e tabatin un monton grandi. Despues di un bon cuminda, el a cay drumi banda di e monton di trigo. Parce cu esaki tabata un custumber di e tempo ey pa asina proteha e cosecha precioso contra ladron. Ruth a mira Boaz cay drumi y tabata sa cu ta ora pa cumpli cu e plan di Noemi.

16 Ruth a hala cerca keto keto; su curason tabata bati duro. E por a mira cu Boaz tabata den un soño profundo. El a haci manera Noemi a bis’e: El a kita e paña cu tabata tapa Boaz su pia, y a cay drumi eynan. Despues el a warda. Ora a pasa. Pa Ruth, esey lo mester a parce un eternidad. Finalmente, rond di meyanochi, Boaz a spierta. El a lanta sinta, probablemente pa bolbe tapa su pia, pero a ripara cu tabatin un hende eynan. E relato ta bisa: “Mira, tabatin un muher drumi na su pia”!—Ruth 3:8.

17. Hende cu ta insinua cu Ruth a haci algo indecente ta pasa cua dos detaye simpel por halto?

17 Boaz a puntr’e: “Ta ken bo ta?” Ruth a contest’e, cu un stem cu kisas a tembla un tiki: ‘Ami ta Ruth, bo sirbiente. Pesey, habri bo clechi riba bo sirbiente, pasobra bo ta un famia pega.’ (Ruth 3:9) Algun comentarista moderno a trata di insinua cu loke Ruth a haci y bisa tabatin un conotacion sexual, pero tin dos detaye simpel cu nan ta pasa por halto. Di prome, Ruth tabata siguiendo e custumbernan di e tempo ey, y hopi di esakinan nos no conoce mas. Pues lo ta un ekibocacion pa husga loke el a haci a base di e normanan moral baho di nos tempo. Di dos, Boaz su reaccion a indica cu el a aproba e comportacion di Ruth y a consider’e moralmente puro.

Ruth a bay cerca Boaz pa un motibo puro y no pa interes personal

18. Kico Boaz a bisa Ruth pa trankilis’e, y na cua dos ehempel di su amor leal Boaz a referi?

18 Boaz a papia cu Ruth, sin duda cu un tono suave y trankilisante, y a bis’e: “Cu SEÑOR bendiciona bo, mi yiu. Bo a mustra cu bo ultimo cariño ta mihor cu esun prome, door di no core tras di homber hoben, sea pober of rico.” (Ruth 3:10) Cu ‘e prome cariño’ el a referi na e amor leal cu Ruth a demostra door di bin Israel hunto cu Noemi y cuid’e. E “ultimo cariño” tabata loke Ruth a haci awor. Boaz a reconoce cu un mucha muher manera Ruth facilmente por a busca un casa entre e hombernan mas jong, sea rico of pober. Pero Ruth no kier a haci bon pa Noemi so, sino tambe pa Noemi su casa, di manera cu e nomber di e difunto lo a keda conserva den su tera natal. Ta facil pa mira dicon Boaz a keda asina impresiona cu e mucha muher aki cu no tabata pensa riba su mes so.

19, 20. (a) Dicon Boaz no a casa cu Ruth mesora? (b) Con Boaz a tene cuenta cu Ruth su reputacion y con el a mustra bondad na dje?

19 Boaz a sigui bisa: “Y awor, mi yiu, no tene miedo. Lo mi haci pa bo kico cu bo pidi, pasobra tur e hendenan di e stad aki sa cu bo ta un muher excelente.” (Ruth 3:11) E tabata contento cu e idea di casa cu Ruth. Kisas e no a keda sorprendi mes cu Ruth a pidie pa casa cu ne como un famia mas pega. Pero Boaz tabata un homber husto, y e no tabata bay haci djis loke e tabata kier. El a bisa Ruth cu tin un otro homber cu tabata un famia mas pega di Elimelek cu ne. Boaz lo a bay cerca e homber ey prome y dun’e e chens di casa cu Ruth.

Ruth a gana un bon reputacion pasobra el a trata otro hende cu bondad y respet

20 Boaz a bisa Ruth pa keda drumi numa te ora tabata casi bira mainta. Anto lo e por a bay sin cu niun hende mir’e. Boaz kier a proteha tanto Ruth su reputacion como esun di dje, ya cu hende por a haya e idea robes cu algo inmoral a sosode entre nan. Ruth a cay drumi bek na Boaz su pia, kisas un poco mas trankil awor cu Boaz a reacciona asina bondadoso riba su peticion. Un par di ora despues, ora cu tabata scur ainda, el a lanta. Boaz a yena su capa of mantel cu puspas, y Ruth a bay Betlehem bek cu e regalo generoso.—Lesa Ruth 3:13-15.

21. Kico a contribui na Ruth su reputacion como “un muher excelente”, y con nos por imita su ehempel?

21 Ruth lo mester a sintie feliz cada biaha cu el a corda riba loke Boaz a bisa! Tur hende tabata pensa cu e ta “un muher excelente.” Sin duda, el a haya e bon reputacion ey pasobra e tabata haci su best pa siña conoce Jehova y sirbie. Ademas, el a demostra gran bondad y comprension pa Noemi y su pueblo, y e tabata dispuesto pa adapta na un cultura nobo y na custumbernan cu e no tabata conoce prome. Si nos ta imita e fe di Ruth, nos lo haci esfuerso pa trata otro hende, y tambe nan cultura y custumbernan, cu hopi respet. Y si nos haci esey, nos tambe por gana un bon reputacion.

Un Luga di Siguridad pa Ruth

22, 23. (a) Kico por tabata e nificacion di e regalo cu Boaz a duna Ruth? (Wak e nota.) (b) Kico Noemi a conseha Ruth?

22 Ora Ruth a yega cas bek, Noemi a puntr’e: “Con a bay, mi yiu?” Noemi kier a haya sa si ainda Ruth tabata sin compromiso of si awor e tabatin e prospecto di matrimonio. Mesora Ruth a conta su suegra tur loke a pasa. Tambe el a dun’e e regalo generoso di puspas cu Boaz a dun’e pa Noemi. *Ruth 3:16, 17.

23 E ora ey Noemi a duna Ruth e bon conseho pa keda trankil na cas e dia ey y no bay traha den cunucu. El a sigura Ruth: “E homber lo no sosega te ora cu e regla e asunto awe mes.”—Ruth 3: 18.

24, 25. (a) Con Boaz a demostra cu e tabata un homber recto cu no a pensa solamente riba su mes? (b) Con Jehova a bendiciona Ruth?

24 Noemi tabatin rason. Boaz a bay na porta di e stad, caminda e ancianonan di Betlehem tabata reuni, y a warda te ora cu e homber cu tabata e famia mas pega a pasa. Dilanti di testigo, Boaz a ofrece e homber e oportunidad di casa cu Ruth. Pero e homber a nenga, pasobra e tabatin miedo cu esey lo por a perhudica su propio herencia. Anto dilanti di tur esnan presente, Boaz a declara cu lo e yuda Noemi: Lo e cumpra tur propiedad di su difunto esposo, Elimelek, y casa cu Ruth, viuda di Mahlon, yiu di Elimelek. Boaz a bisa cu e kier a haci esey “pa lanta nomber di e difunto riba su herencia.” (Ruth 4:1-10) Boaz tabata realmente un homber recto cu no tabata pensa solamente riba su mes.

25 Boaz a casa cu Ruth. Despues nos ta lesa: “[Jehova] a haci cu el a concebi, y el a duna luz na un yiu homber.” E muhernan di Betlehem a bendiciona Noemi y a bisa cu Ruth a bal mas cu shete yiu homber p’e. E relato ta conta cu Ruth su yiu homber a bira un antepasado di e famoso Rey David. (Ruth 4:11-22) David, na su turno, tabata un antepasado di Hesucristo.—Mat. 1:1. *

Jehova a bendiciona Ruth cu e privilegio di bira un antepasado di e Mesias

26. Kico e ehempel di Ruth cu Noemi ta recorda nos?

26 Ruth di berdad a ser bendiciona, y Noemi tambe. El a yuda cria e yiu comosifuera tabata su mes yiu. E bida di e dos muhernan aki ta para como un bon recordatorio cu Jehova Dios ta tuma nota di tur hende cu humildemente ta traha duro pa cuida nan famia y cu ta sirbie fielmente hunto cu su pueblo scogi. Jehova semper ta recompensa hende fiel, manera Boaz, Noemi y Ruth.

^ par. 7 Manera Noemi a indica, Jehova su bondad no ta conta pa hende bibo so, sino hasta pa hende cu a muri. Noemi a perde su casa y su dos yiunan. Ruth tabata viuda di un di su yiunan. No tin duda cu tur e tres hombernan ey lo tabata kier pa nan famia ta bon cuida. Pues, ken cu a mustra bondad na Noemi y Ruth, de echo, a mustra bondad na nan difunto casa.

^ par. 11 Aparentemente, mescos cu den caso di derechonan di herencia, ta e ruman hombernan di e difunto tabata e promenan cu tabatin derecho di casa cu un viuda asina, y despues, e famia masculino mas cercano.—Num. 27:5-11.

^ par. 22 Boaz a duna Ruth seis midi di un peso cu no ta ser menciona. Kisas esey tabata pa indica cu mescos cu despues di seis dia di trabou tabata sigui un dia di sosiego—un sabbat—asina Ruth su dianan di pasa trabou como viuda pronto lo a caba y lo a sigui e “sosiego” y siguridad cu un casa y un hogar lo por a ofrec’e. Pero ta posibel tambe cu e seis midinan, kisas seis shovel di puspas, tabata simplemente tur loke Ruth por a carga.

^ par. 25 Ruth ta un di e cinco muhernan cu Bijbel ta menciona den e lista di antepasado di Hesus. Un otro muher ta Rahab, mama di Boaz. Mescos cu Ruth, e tampoco no tabata Israelita.—Mat. 1:3, 5, 6, 16.