Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

“Tshikondo tshia kunanga ne tshikondo tshia kukina”

“Tshikondo tshia kunanga ne tshikondo tshia kukina”

“Tshikondo tshia kunanga ne tshikondo tshia kukina”

“NZAMBI udi dinanga.” Mu imue miaba, bantu batu bafunda miaku eyi ne bayikudika ku bimanu mu nzubu yabu. Bushuwa, miaku mimpe eyi idi ileja mudi Nzambi muikale tshilejilu tshinene tshia dinanga.

Kadi bantu ba bungi ki mbamanye ne: miaku eyi nya mu Bible to. Mupostolo Yone wakafunda ne: ‘Muntu udi kayi ne dinanga kena muanji kumanya Nzambi; bualu bua Nzambi udi dinanga.’ (1 Yone 4:8) Mupostolo Yone wakafunda kabidi bua dinanga didi Nzambi uleja bantu badi bakumbanyine kupikula ne: ‘Bualu bua Nzambi wakatamba kusua ba pa buloba, yeye wakabapa Muanende umuepele mulela bua muntu yonso wamuitabuja kafu biende, kadi ikale ne muoyo wa tshiendelele.’​—Yone 3:16.

Bualu ebu budi mua kusaka bamue bantu ku diela meji ne: Nzambi utu anu ulengulula malu onso atudi tuenza. Malu adi bantu benza adi aleja mudibu bela meji ne: nansha bobu benze bualu bua mushindu kayi, Nzambi kakubalumbuluisha bua bienzedi biabu to. Kadi mmuomu anyi? Nzambi mmunange bantu bonso ne bimpe ne babi anyi? Kudiku tshikondo tshituye mua kukina anyi?

Mutu Nzambi uleja dinanga ne lukinu

Mukalenge Solomo wakafunda ne: “Bualu bua tshintu tshionso tshidi ne tshikondo tshiatshi, bualu buonso budi ne diba diabu muinshi mua diulu kabidi . . . tshikondo tshia kunanga ne tshikondo tshia kukina.” (Muambi 3:1, 8) Bilondeshile mvese eyi, nansha mudi Nzambi ne dinanga ne luse lua bungi, kutu bikondo bituye ukina.

Tshia kumpala, “kukina” kudibu batele mu Bible kudi kumvuija tshinyi? Mukanda mukuabu udi wamba ne: “Mu Bible, muaku ‘kukina’ utu ne mumvuija mavule. Udi mua kumvuija lukuna lukole anyi kulamina muntu munda ne dijinga dia kumuenzela bibi. Lukinu lua nunku ludi mua kukola ne kusaka muntu ku dienzela udiye mukine bibi.” Diumvuija edi ke ditu bantu ba bungi batambe kumanya, ne tutu tumone malu mabi atu enzeka pa buloba patu bantu baleja lukinu lua nunku. Mukanda eu udi wamba kabidi ne: “‘kukina’ kudi mua kumvuija kabidi kubenga ne muoyo mujima tshidi muntu wenza kadi kuyi ne lungenyi lua kumuenzela bibi to.”

Diumvuija dibidi edi ke ditudi tuakuila muaba eu. Kukina eku nkua kubenga bualu ne muoyo mujima, kadi kakuyi dijinga dia kuenzelangana bibi to. Nzambi udiku mua kuikala ne lukinu lua nunku anyi? Mona tshidi Bible wamba mu Nsumuinu 6:16-19: ‘Mianda isambombo idiku idi Yehowa ukina; ee, mianda muanda mutekete idi imunyingalaja: mêsu adi ne dipetu, ludimi ludi lushima, ne bianza bidi bimatshisha mashi a badi kabayi ne tshilumbu panshi, mutshima udi upangidija mianda ya meji mabi, makasa adi aya lubilu kudibu benza malu mabi, mumanyi wa malu udi wamba mêyi a kudinga, ne muntu udi uvudija matandu munkatshi mua bena muntu.’

Bilondeshile mvese eyi, kudi amue malu atu Nzambi ukina. Kadi katu nangananga ukina muntu udi wenza malu aa to. Utu utangila kabidi tshidi tshifikishe muntu ku dienza malu aa bu mudi: mateketa a mubidi, muaba udi muntu musombele, mudibu bamukoleshe ne dipanga kumanya. (Genese 8:21; Lomo 5:12) Mufundi wa mukanda wa Nsumuinu mmumvuije bualu ebu ne tshilejilu tshimpe etshi: ‘Bualu bua Yehowa udi ubela udiye munange, bu mudi tatu ubela muanende mulume udi umusankisha.’ (Nsumuinu 3:12) Tatu udi mua kukina malu mabi adi muanende wenza kadi muikala anu mumunange ne wenze muende muonso bua kumuambuluisha bua kualekela padiye umunyoka. Ke mutu Yehowa wenza pende nunku ne dinanga dionso bua kuambuluisha muntu udi muenze bubi bua kushintulukaye.

Padi kukina kulua kuimpe

Kadi netuambe bishi bua muntu udi mumanye mikenji ya Nzambi kadi ubenga kuyitumikila? Nzambi kena mua kunanga muntu wa nunku to. Yeye wenza malu mabi ku bukole, Yehowa udi umukina. Tshilejilu, Bible udi wamba ne: ‘Yehowa udi uteta muntu muakane; kadi mutshima wende udi ne muntu mubi ne muntu udi musue malu a tshimbambila [anyi tshikisu] lukuna.’ (Musambu 11:5) Bua muntu udi kayi unyingalala eu, Nzambi kena mua kumufuila luse to, bualu mupostolo Paulo wakafunda mu mukanda uvuaye mufundile bena Ebelu ne: ‘Bituenza malu mabi bua disungula dia mutshima patuakamana kuangata dimanya dia bushuwa, kakuena kushala kabidi munga mulambu bua kubuikidila nawu mibi, kadi kudi kushala kuindila kukuabu kua dilumbulula kudi kukuatshisha buôwa, ne kapia kakole nekoshe baluishi bende.’ (Ebelu 10:26, 27) Bua tshinyi Nzambi wa dinanga mmusue kuenza nunku?

Muntu yeye ne tshibidilu tshia wenza bubi bunene ku bukole, budi mua kuela miji munda muende, bilua bikole bua kubulekela. Udi mua kunyanguka bikole, kayi kabidi mua kushintuluka to. Bible udi ufuanyikija muntu wa nunku ne nkashama udi kayi mua kushintulula matoba ende. (Yelemiya 13:23) Padi muntu wenza malu mabi kayi unyingalala, Bible udi ubikila bubi buende ne: ‘Bubi bua tshiendelele.’​—Mâko 3:29.

Ke muvuabi bua Adama, Eva ne Yudasa Isakaliote. Bu muvua Nzambi mufuke Adama ne Eva kabayi bubi ne mubelele mukenji uvuabu bumvue bimpe, bidi bimueneka bimpe ne: bavua benze bubi abu ku bukole ne kavua mua kubabuikidila to. Mêyi avua Nzambi mubambile pashishe avua aleja ne: kakuvua kabidi mushindu wa kubafuilaye luse to. (Genese 3:16-24) Nansha muvua Yudasa muena mapanga, uvua musombe bikole ne Muana wa Nzambi; kadi wakalua kumutungila. Yezu wakamubikila ne: “Muana wa dibutuka.” (Yone 17:12) Bible udi uleja kabidi ne: Diabolo utu wenza malu mabi ku bukole kukadi bidimu ne bidimu ne mmuindile anu kabutu. (1 Yone 3:8; Buakabuluibua 12:12) Malu adi bantu aba benze mmasake Nzambi bua kubakina.

Kadi tumanye ne: ki mmuntu yonso udi wenza bubi udi Nzambi kayi mua kubuikidila to. Nzambi udi ne lutulu ne kena usanka bua kunyoka aba bonso badi benza malu mabi mu dipanga to. (Yehezekele 33:11) Udi ubalomba bua banyingalala bua kubafuilaye luse. Bible udi wamba ne: ‘Muntu mubi alekele kuenda mu njila wende mubi, udi kayi muakane alekele meji ende mabi; apingane biende kudi Yehowa, yeye neamufuile luse; ne kudi Nzambi wetu, bualu bua yeye neatambe kumubuikidila mibi yende.’​—Yeshaya 55:7.

Tuikale ne nkatshinkatshi mu mushindu utudi tunanga ne utudi tukina

Bushuwa, bu mudi bena Kristo balelela bidikija Nzambi, bidi bikengela bamanye ne: ‘ntshikondo kayi tshia kunanga’ ne ‘ntshikondo kayi tshia kukina.’ Dinanga dinekesha didi mua kunyanga mmuenenu udi nende muntu bua dinanga ne luse. Kadi mêyi a muyidi Yuda adi mua kutuambuluisha bua tuetu kuikala ne nkatshinkatshi mu mushindu utudi tuleja luse ne tukine bubi. Wakamba ne: “Nufuile bakuabo luse ne ditshina; kadi nuikale ne tshilulu tshidi ne matobe a malu mabi a mubidi lukuna.” (Yuda 22, 23) Nunku, tudi ne bua kukina malu mabi adi muntu wenza kadi ki nkukina muntu udi uenza to.

Bible udi kabidi ulomba bena Kristo bua kunanga baluishi babu ne kubenzela malu mimpe. Yezu wakamba ne: ‘Suayi badi nenu lukuna, lombelayi badi banukengesha Nzambi.’ (Matayo 5:44) Ke bua tshinyi Bantemu ba Yehowa kabatu balekela kuambila bantu bakuabu lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi misangu ne misangu nansha mudi bakuabu kabayi baluitaba. (Matayo 24:14) Bu mudi Bantemu balonda tshidi Bible wamba, badi bamone ne: muntu yonso eu mmukumbane bua Yehowa kumuleja dinanga ne luse. Padi bantu kabayi banyisha bidi Bantemu benza, babenga kubateleja anyi babakengesha, badi batumikila mubelu wa mupostolo Paulo eu: ‘Nusankishe badi banukengesha; nubasankishe, kanubedi mulawu. Kualukijidi muntu bubi ku bubi buende.’ (Lomo 12:14, 17) Mbamanye ne: Yehowa nkayende ke udi ne dîyi dia ndekelu bua muntu udiye mua kuleja dinanga ne udiye mua kukina. Yeye ke Mulumbuluishi wa ndekelu mu tshilumbu tshia muoyo anyi tshia lufu.​—Ebelu 10:30.

Bushuwa, “Nzambi udi dinanga.” Nanku tudi ne bua kumuleja dianyisha bua mudiye mutunange ne kuditatshisha bua kumanya disua diende ne kudienza. Bantemu ba Yehowa ba muaba uudi musombele nebikale ne disanka dia kukuambuluisha bua ulonge tshidi disua dia Nzambi ku diambuluisha dia Bible webe ne muudi mua kudienza. Wewe muenze nunku, Nzambi kakukukine to, kadi neakunange.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 13]

‘Mianda isambombo idiku idi Yehowa ukina; ee, mianda muanda mutekete idi imunyingalaja: mêsu adi ne dipetu, ludimi ludi lushima, ne bianza bidi bimatshisha mashi a badi kabayi ne tshilumbu panshi, mutshima udi upangadija mianda ya meji mabi, makasa adi aya lubilu kudibu benza malu mabi, mumanyi wa malu udi wamba mêyi a kudinga, ne muntu udi uvudija matandu munkatshi mua bena muntu.’​—NSUMUINU 6:16-19

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 14]

‘Bituenza malu mabi bua disungula dia mutshima patuakamana kuangata dimanya dia bushuwa, kakuena kushala kabidi munga mulambu bua kubuikidila nawu mibi, kadi kudi kushala kuindila kukuabu kua dilumbulula.’​—EBELU 10:26, 27

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 15]

‘Muntu mubi alekele kuenda mu njila wende mubi, udi kayi muakane alekele meji ende mabi; apingane biende kudi Yehowa, yeye neamufuile luse; neatambe kumubuikidila mibi yende.’​—YESHAYA 55:7

[Tshimfuanyi mu dibeji 14]

Muledi udi ne dinanga udi unyoka muanende bua kumuambuluisha

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Nzambi mmuleje bena buloko ba bungi luse ne dinanga