ٴبىلىم مەن بايلىق كەمەل كەلەشەكتىڭ كەپىلى مە؟
كوپتىڭ ويىنشا، جوعارى ٴبىلىمىڭ، مول بايلىعىڭ بولماسا، كەمەل كەلەشەككە جەتە المايسىڭ. ولار جوعارى وقۋ ورنىن بىتىرگەن ادام جاقسى جۇمىسشى، قوعامعا دا، ٶز وتباسىنا دا پايداسى تيەتىن ادام بولادى دەپ ويلايدى. سونداي-اق ولار جاقسى ٴبىلىمى بار ادام جاقسى اقشا تابادى، ال جاقسى اقشا تاپسا، باقىتتى ٶمىر كەشەدى دەپ ويلايدى.
كوپتىڭ تاڭداۋى
قىتايلىق چجان چەن دەگەن ەر كىسى بىلاي دەيدى: «مەن كەدەيلىكتەن قۇتىلۋدىڭ جالعىز جولى ديپلوم الۋ دەپ ويلادىم. سوندا عانا تابىستى جۇمىس تاۋىپ، قامسىز، باقىتتى ٶمىر كەشەمىن دەپ سەندىم».
كوپ ادام جاقسى ٶمىر ىزدەپ، اتاقتى ۋنيۆەرسيتەتتەردە وقۋعا ۇمتىلادى، ٴتىپتى سول ٷشىن شەتەل اسىپ كەتەدى. شەتەلدە وقۋ ٷردىسى 19-COVID شەگارالارعا شەك قويعانشا شارىقتاپ تۇردى. ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمىنىڭ 2012-جىلعى ەسەبىنە ساي، «شەتەلدە وقىپ جاتقان ستۋدەنتتەردىڭ ٪52 ازيالىقتار ەكەن».
اتا-انالار «بالالارىم شەتەلدە وقىسىنشى» دەپ تىنباي كۇندىز-ٴتۇنى جۇمىس ىستەيدى. تايۆاندىق سزيان بىلاي دەيدى: «وزدەرى شالقىپ ٶمىر سۇرمەسە دە، اتا-انام ۇيدەگى تورتەۋمىزدى دە قۇراما شتاتتارداعى كوللەدجىگە ٴتۇسىردى». سزياننىڭ اتا-اناسى سياقتى باسقا اتا-انالار دا بالالارىنىڭ وقۋىن تولەۋ ٷشىن ابدەن قارىزعا باتقان.
ۇمىتتەرى اقتالدى ما؟
ٴبىلىمنىڭ پايداسى بار ەكەنى راس. ٴبىراق ٴبىلىم العان ستۋدەنتتەردىڭ ۇمىتتەرى اقتالا بەرمەيدى. وقۋدىڭ اقشاسىن تولەۋ ٷشىن ولار سونشا جىل تەر توگىپ، قارىزعا باتادى، ٴبىراق كوبى وزدەرى قالاعانداي جۇمىس تاپپايدى. سينگاپۋرداعى «بيزنەس تايمس» گازەتىنىڭ ٴجۋرناليسى رەيچەل مۋي بىلاي دەگەن: «ديپلومى بار، ٴبىراق جۇمىسى جوق تۇلەكتەر كۇن ساناپ كوبەيىپ جاتىر». دوكتور دارەجەسى بار تايۆاندىق سزيان-سزە بىلاي دەيدى: «كوبىسى ماماندىعىنا ەش قاتىسى جوق جۇمىسقا كەلىسۋگە ٴماجبۇر».
ماماندىقتارى بويىنشا جۇمىس تاپقانداردىڭ دا ۇمىتتەرى اقتالىپ جاتقان جوق. ۇلىبريتانيادا وقىپ، تايلاندقا قايتىپ كەلگەن نيران ماماندىعى بويىنشا جۇمىس تاپقان. ول بىلاي دەيدى: «ديپلومنىڭ ارقاسىندا اقشاسى كوپ جۇمىسقا تۇردىم. ٴبىراق اقشاسى جوعارى جۇمىستىڭ تالابى دا جوعارى. وعان كوپ كۇش پەن ۋاقىت كەتەدى. بىردە كومپانيادا قىسقارتۋ بولىپ، جۇمىستان شىعىپ قالدىم. سوندا تۇسىنگەنىم — بولاشاعىمدى كوركەيتەدى دەپ ەشبىر جۇمىسقا ٷمىت ارتۋعا بولمايدى ەكەن».
بارشىلىقتا ٶمىر ٴسۇرىپ جاتقان بايلاردىڭ ٶزىن قيىندىقتار اينالىپ وتپەيدى. ولاردىڭ دا وتباسىندا قيىندىقتار تۋىندايدى، دەنساۋلىقتارى سىر بەرەدى، ٴتىپتى اقشانى دا ۋايىمدايدى. جاپوندىق كاسۋتوشي بىلاي دەيدى: «اقشام بولسا دا، باقىتسىز ەدىم. ويتكەنى باسقالار مەنى كورە المايتىن، قاستاندىق ويلايتىن». ال ۆەتنامدىق لام دەگەن ايەل: «كوپ اقشا تابۋ ٷشىن ٶلىپ-تالىپ جۇمىس ىستەيتىندەردى بىلەمىن. ولار ۋايىم-قايعىسىز ٶمىر كەشەمىز دەپ ويلايدى. ٴبىراق، كەرىسىنشە، ۋايىمعا باتىپ، دەنساۋلىقتارى قۇرىپ، توزىپ جاتادى»،— دەيدى.
ومىردە ٴبىلىم مەن بايلىق قۋۋدان دا ارتىق نارسەلەر بار ەكەنىن فرانكلين عانا ەمەس، كوپ ادام تۇسىنگەن. ولار جاقسى ادام بولساڭ، باسقالارعا جاقسىلىق جاساساڭ، بولاشاعىن جاقسى بولادى دەپ ويلايدى. ٴبىراق بۇل سولاي ما؟ كەلەسى ماقالا سول جايلى بولماق.