Να Υπηρετείτε τον Θεό της Ελευθερίας
Να Υπηρετείτε τον Θεό της Ελευθερίας
«Αυτό σημαίνει η αγάπη του Θεού: να τηρούμε τις εντολές του· και οι εντολές του δεν είναι βαριές».—1 ΙΩΑΝ. 5:3.
ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ;
Πώς προσπαθεί ο Σατανάς να κάνει τους νόμους του Θεού να φαίνονται βαρύ φορτίο;
Γιατί πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όσον αφορά τις συναναστροφές μας;
Τι θα μας βοηθήσει να παραμείνουμε όσιοι στον Θεό της ελευθερίας;
1. Πώς βλέπει ο Ιεχωβά την ελευθερία, και πώς το έδειξε αυτό στην πολιτεία του με τον Αδάμ και την Εύα;
Ο ΙΕΧΩΒΑ είναι ο μόνος που έχει απόλυτη ελευθερία. Ωστόσο, ποτέ δεν κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας ούτε τη μονοπωλεί ελέγχοντας την κάθε κίνηση των υπηρετών του. Αντιθέτως, τους έχει δώσει ελεύθερη βούληση, η οποία τους επιτρέπει να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και να ικανοποιούν όλες τις κατάλληλες επιθυμίες τους. Λόγου χάρη, στον Αδάμ και στην Εύα έδωσε μόνο μία περιοριστική εντολή—να μη φάνε από «το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού». (Γέν. 2:17) Τι εκπληκτική ελευθερία θα απολάμβαναν καθώς θα εκτελούσαν το θέλημα του Δημιουργού τους!
2. Γιατί έχασαν οι πρώτοι μας γονείς τη θεόδοτη ελευθερία τους;
2 Γιατί παραχώρησε ο Θεός τόση ελευθερία στους πρώτους μας γονείς; Τους έπλασε κατά την εικόνα του και τους προίκισε με συνείδηση, αναμένοντας δικαιολογημένα ότι η αγάπη τους για τον Δημιουργό τους θα τους καθοδηγούσε στην ορθή οδό. (Γέν. 1:27· Ρωμ. 2:15) Δυστυχώς, ο Αδάμ και η Εύα δεν εκτίμησαν τον υπέροχο Ζωοδότη τους και την ελευθερία που τους είχε χαρίσει. Απεναντίας, επέλεξαν την αθέμιτη ελευθερία που τους πρόσφερε ο Σατανάς, δηλαδή την ηθική ανεξαρτησία. Αντί να βρουν όμως περισσότερη ελευθερία, πούλησαν τον εαυτό τους και τους μελλοντικούς απογόνους τους στην αμαρτία, με ολέθριες συνέπειες.—Ρωμ. 5:12.
3, 4. Πώς προσπαθεί ο Σατανάς να μας εξαπατήσει όσον αφορά τους κανόνες του Ιεχωβά;
3 Αν ο Σατανάς μπόρεσε να παρασύρει δύο τέλειους ανθρώπους ώστε να απορρίψουν την κυριαρχία του Θεού—για να μην αναφέρουμε τα πολλά πνευματικά πλάσματα—μπορεί να εξαπατήσει και εμάς. Η στρατηγική του παραμένει κατά βάση η ίδια. Προσπαθεί να μας παροδηγήσει ώστε να νομίζουμε ότι οι κανόνες του Θεού αποτελούν βαρύ φορτίο και μας στερούν τη χαρά 1 Ιωάν. 5:3) Η επανειλημμένη έκθεση σε αυτόν τον τρόπο σκέψης μπορεί να ασκήσει μεγάλη επίδραση πάνω μας. «Οι κακές συναναστροφές με επηρέασαν πολύ, ιδίως επειδή φοβόμουν να έχω διαφορετική γνώμη από τους συνομηλίκους μου», είπε μια 24χρονη αδελφή που διέπραξε σεξουαλική ανηθικότητα. Ίσως να έχετε δεχτεί και εσείς τέτοια πίεση από τον περίγυρο.
και τη διασκέδαση. (4 Δυστυχώς, αυτή η αρνητική επιρροή μπορεί μερικές φορές να προέλθει μέσα από τη Χριστιανική εκκλησία. «Γνώριζα κάποιους νεαρούς που έβγαιναν ραντεβού με άτομα τα οποία δεν ήταν Μάρτυρες του Ιεχωβά», είπε ένας νεαρός αδελφός. «Τελικά όμως, κατάλαβα ότι όσο περισσότερο έκανα παρέα μαζί τους τόσο περισσότερο γινόμουν σαν αυτούς. Η πνευματικότητά μου άρχισε να εξασθενεί. Δεν απολάμβανα την πνευματική τροφή στις συναθροίσεις και έβγαινα σπανίως στο έργο. Τότε συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να κόψω αυτές τις παρέες, όπως και έκανα!» Αντιλαμβάνεστε εσείς την επίδραση που ασκούν πάνω σας οι συναναστροφές σας; Εξετάστε ένα Γραφικό παράδειγμα που είναι επίκαιρο για εμάς σήμερα.—Ρωμ. 15:4.
ΕΚΛΕΒΕ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΤΟΥΣ
5, 6. Πώς παροδήγησε άλλους ο Αβεσσαλώμ, και είχε επιτυχία το σχέδιό του;
5 Η Αγία Γραφή περιέχει πολλά παραδείγματα ατόμων που αποτέλεσαν κακή επιρροή. Ένα από αυτά είναι ο Αβεσσαλώμ, γιος του Βασιλιά Δαβίδ. Ο Αβεσσαλώμ ήταν εξαιρετικά όμορφος. Αλλά με τον καιρό, όπως ο Σατανάς, άφησε την καρδιά του να γεμίσει από ακόρεστη φιλοδοξία, διότι άρχισε να εποφθαλμιά το θρόνο του πατέρα του, ο οποίος δεν του ανήκε. * Επιχειρώντας ύπουλα να σφετεριστεί τη βασιλεία, προσποιούνταν ότι ενδιαφερόταν βαθιά για τους συμπατριώτες του, ενώ υπαινισσόταν με πανουργία ότι το περιβάλλον του βασιλιά δεν νοιαζόταν για αυτούς. Ναι, όπως ο Διάβολος στον κήπο της Εδέμ, παρίστανε τον ευεργέτη, συκοφαντώντας αμείλικτα τον ίδιο του τον πατέρα.—2 Σαμ. 15:1-5.
6 Είχε επιτυχία το πανούργο σχέδιο του Αβεσσαλώμ; Μέχρις ενός σημείου είχε, διότι η Γραφική αφήγηση λέει: «Έκλεβε ο Αβεσσαλώμ τις καρδιές των αντρών του Ισραήλ». (2 Σαμ. 15:6) Στο τέλος, όμως, η αλαζονεία του τον οδήγησε στην πτώση. Και δυστυχώς, απέβη θανατηφόρα τόσο για τον ίδιο όσο και για τους χιλιάδες που παρασύρθηκαν από αυτόν.—2 Σαμ. 18:7, 14-17.
7. Τι μαθήματα παίρνουμε από την αφήγηση για τον Αβεσσαλώμ; (Βλέπε την εικόνα στη σελίδα 14.)
7 Γιατί εξαπατήθηκαν τόσο εύκολα εκείνοι οι Ισραηλίτες; Ίσως επειδή επιθυμούσαν αυτά που τους υποσχόταν ο Αβεσσαλώμ. Ή ίσως να παραπλανήθηκαν από την ομορφιά του. Όποια και αν ήταν η αιτία, ένα είναι βέβαιο: Δεν ήταν όσιοι στον Ιεχωβά και στο διορισμένο βασιλιά του. Σήμερα, ο Σατανάς συνεχίζει να χρησιμοποιεί διάφορους «Αβεσσαλώμ» για να κλέψει τις καρδιές των υπηρετών του Ιεχωβά. “Οι κανόνες του Ιεχωβά είναι πολύ περιοριστικοί”, ίσως λένε. “Για δείτε πόσο καλά περνούν όλοι αυτοί που δεν υπηρετούν τον Ιεχωβά!” Διακρίνετε εσείς τέτοια ποταπά ψέματα και παραμένετε όσιοι στον Θεό; Αναγνωρίζετε ότι μόνο “ο τέλειος νόμος” του Ιεχωβά, ο νόμος του Χριστού, μπορεί να σας οδηγήσει στην αληθινή ελευθερία; (Ιακ. 1:25) Αν ναι, τότε να θεωρείτε πολύτιμο αυτόν το νόμο, και μην υποκύψετε ποτέ στον πειρασμό να καταχραστείτε τη Χριστιανική ελευθερία σας.—Διαβάστε 1 Πέτρου 2:16.
8. Ποια αληθινά παραδείγματα δείχνουν ότι η περιφρόνηση των κανόνων του Ιεχωβά δεν φέρνει ευτυχία;
8 Τα νεαρά άτομα βρίσκονται ιδιαίτερα στο στόχαστρο του Σατανά. Ένας αδελφός που τώρα είναι πάνω από 30 ετών είπε τα εξής για τα εφηβικά του χρόνια: «Έβλεπα τους ηθικούς κανόνες του Ιεχωβά ως
εμπόδιο, όχι ως προστασία». Το αποτέλεσμα ήταν να διαπράξει σεξουαλική ανηθικότητα. Αλλά αυτό δεν του έφερε ευτυχία. «Βαθιά μέσα μου, ένιωθα ενοχή και τύψεις επί πολλά χρόνια», είπε. Μια αδελφή που διέπραξε ανηθικότητα όταν ήταν έφηβη έγραψε: «Έπειτα από αυτό, ένιωθα θλίψη και κενό. Ακόμη και τώρα, 19 χρόνια αργότερα, έρχονται στο μυαλό μου κακές αναμνήσεις». Μια άλλη αδελφή ανέφερε: «Η σκέψη ότι η διαγωγή μου πλήγωσε βαθιά εκείνους που αγαπώ τόσο πολύ με καταρράκωνε διανοητικά, πνευματικά και συναισθηματικά. Είναι τρομερό να ζεις χωρίς την εύνοια του Ιεχωβά». Ο Σατανάς δεν θέλει να σκέφτεστε αυτές τις συνέπειες της αμαρτίας.9. (α) Ποιες ερωτήσεις μπορούν να μας βοηθήσουν να αναλύσουμε την άποψή μας για τον Ιεχωβά, τους νόμους του και τις αρχές του; (β) Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουμε καλά τον Θεό;
9 Πόσο λυπηρό είναι το γεγονός ότι πολλοί νεαροί που είναι στην αλήθεια—ακόμη και μερικοί μεγαλύτεροι—έμαθαν με πικρό τρόπο ότι οι αμαρτωλές απολαύσεις έχουν συνήθως υψηλό τίμημα! (Γαλ. 6:7, 8) Γι’ αυτό, ρωτήστε τον εαυτό σας: “Αναγνωρίζω εγώ τα ύπουλα τεχνάσματα που χρησιμοποιεί ο Σατανάς για να με εξαπατήσει; Βλέπω τον Ιεχωβά ως τον πιο στενό μου Φίλο, που λέει πάντα την αλήθεια και θέλει το καλύτερο για εμένα; Είμαι εντελώς πεπεισμένος ότι ποτέ δεν θα μου στερούσε κάτι που είναι όντως καλό και θα μου έφερνε πραγματική ευτυχία;” (Διαβάστε Ησαΐας 48:17, 18) Για να απαντήσετε μέσα από την καρδιά σας “ναι”, δεν αρκεί η επιφανειακή γνώση για τον Ιεχωβά. Χρειάζεται να τον γνωρίζετε καλά και να κατανοείτε ότι οι νόμοι και οι αρχές της Γραφής φανερώνουν ότι σας αγαπάει, όχι ότι θέλει να σας έχει περιορισμένους.—Ψαλμ. 25:14.
ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣΤΕ ΓΙΑ ΣΟΦΗ ΚΑΙ ΥΠΑΚΟΥΗ ΚΑΡΔΙΑ
10. Γιατί πρέπει να προσπαθούμε να μιμούμαστε τον νεαρό Βασιλιά Σολομώντα;
10 Όταν ο Σολομών ήταν ακόμη νεαρός, προσευχήθηκε ταπεινά: «Δεν είμαι παρά ένα μικρό παιδί. Δεν γνωρίζω πώς να βγαίνω και πώς να μπαίνω». Κατόπιν προσευχήθηκε για σοφή και υπάκουη καρδιά. (1 Βασ. 3:7-9, 12) Ο Ιεχωβά εισάκουσε εκείνο το ειλικρινές αίτημα και θα κάνει το ίδιο και για εσάς, είτε είστε νέοι είτε ηλικιωμένοι. Βέβαια, δεν θα σας δώσει ενόραση και σοφία θαυματουργικά. Αλλά θα σας κάνει σοφούς αν μελετάτε σοβαρά το Λόγο του, αν προσεύχεστε για άγιο πνεύμα και αν ωφελείστε πλήρως από τις πνευματικές προμήθειες που κάνει διαθέσιμες μέσω της Χριστιανικής εκκλησίας. (Ιακ. 1:5) Μάλιστα, με αυτά τα μέσα, ο Ιεχωβά κάνει ακόμη και τους νεαρούς υπηρέτες του σοφότερους από όλους όσους αγνοούν τις συμβουλές του, ακόμη και από τους λεγόμενους «σοφούς και διανοουμένους» αυτού του κόσμου.—Λουκ. 10:21· διαβάστε Ψαλμός 119:98-100.
11-13. (α) Ποια πολύτιμα μαθήματα παίρνουμε από τα εδάφια Ψαλμός 26:4, Παροιμίες 13:20 και 1 Κορινθίους 15:33; (β) Πώς θα εφαρμόζατε εσείς αυτές τις Γραφικές αρχές;
11 Για να καταλάβουμε πόσο σημαντικό είναι να μελετούμε τη Γραφή και να στοχαζόμαστε αυτά που διαβάζουμε ώστε να γνωρίσουμε καλά τον Ιεχωβά, ας εξετάσουμε τα ακόλουθα εδάφια. Το καθένα από αυτά περιέχει μια σημαντική αρχή που αφορά την επιλογή των συναναστροφών μας: «Δεν κάθησα με ανθρώπους αναλήθειας, και ανάμεσα στα άτομα τα οποία κρύβουν αυτό που είναι δεν πηγαίνω». (Ψαλμ. 26:4) «Αυτός που περπατάει με σοφούς θα γίνει σοφός, αλλά αυτός που έχει δοσοληψίες με τους άφρονες θα έχει κακή κατάληξη». (Παρ. 13:20) «Οι κακές συναναστροφές φθείρουν τις ωφέλιμες συνήθειες».—1 Κορ. 15:33.
12 Ποια πολύτιμα μαθήματα παίρνουμε από αυτά τα εδάφια; (1) Ο Ιεχωβά θέλει να είμαστε επιλεκτικοί ως προς τις συναναστροφές μας. Θέλει να μας προστατέψει ηθικά και πνευματικά. (2) Τα άτομα με τα οποία συναναστρεφόμαστε μας επηρεάζουν είτε θετικά είτε αρνητικά. Αυτό είναι μια πραγματικότητα της ζωής. Ο τρόπος με τον οποίο είναι διατυπωμένα τα εδάφια δείχνει ότι ο Ιεχωβά κάνει έκκληση στην καρδιά μας. Γιατί το λέμε αυτό; Προσέξτε ότι κανένα δεν έχει τη μορφή κανόνα, λόγου χάρη: «Δεν πρέπει να . . .» Απεναντίας, αναφέρονται ως απλές αλήθειες. Στην ουσία, ο Ιεχωβά μάς λέει: “Έτσι έχουν τα πράγματα. Τι θα κάνεις εσύ; Τι έχεις στην καρδιά σου;”
13 Τέλος, επειδή αυτά τα τρία εδάφια αναφέρονται ως βασικές αλήθειες, έχουν διαχρονική αξία και ευρύτατη εφαρμογή. Για παράδειγμα, αναρωτηθείτε τα εξής: Πώς μπορώ να αποφεύγω τη συναναστροφή με άτομα «τα οποία κρύβουν αυτό που είναι»; Σε ποιες καταστάσεις μπορεί να έρθω σε επαφή μαζί τους; (Παρ. 3:32· 6:12) Ποιοι είναι οι “σοφοί” με τους οποίους θέλει ο Ιεχωβά να συναναστρέφομαι; Ποιοι είναι οι «άφρονες» τους οποίους θέλει να αποφεύγω; (Ψαλμ. 111:10· 112:1· Παρ. 1:7) Ποιες «ωφέλιμες συνήθειες» θα φθείρω αν επιλέξω κακές συναναστροφές; Μόνο στον κόσμο θα μπορούσα να έχω κακές συναναστροφές; (2 Πέτρ. 2:1-3) Πώς θα απαντούσατε σε αυτές τις ερωτήσεις;
14. Πώς μπορείτε να εμπλουτίσετε τη βραδιά της Οικογενειακής Λατρείας σας;
14 Με παρόμοιο τρόπο θα μπορούσατε να εξετάσετε και άλλα Γραφικά εδάφια τα οποία αποκαλύπτουν πώς σκέφτεται ο Θεός για διάφορα θέματα που αφορούν εσάς ή την οικογένειά σας. * Γονείς, γιατί να μη συμπεριλάβετε τέτοια θέματα στη βραδιά της Οικογενειακής Λατρείας σας; Να θυμάστε ότι στόχος σας είναι να βοηθήσετε το κάθε μέλος της οικογένειας να κατανοήσει πληρέστερα πόσο βαθιά είναι η αγάπη του Θεού για εμάς όπως αποκαλύπτεται στους νόμους και στις αρχές του. (Ψαλμ. 119:72) Πράγματι, μια τέτοια μελέτη θα βοηθήσει όλους στην οικογένεια να έρθουν πιο κοντά στον Ιεχωβά καθώς και ο ένας στον άλλον.
15. Πώς μπορείτε να διακρίνετε αν αναπτύσσετε σοφή και υπάκουη καρδιά;
15 Πώς μπορείτε να καταλάβετε αν αναπτύσσετε σοφή και υπάκουη καρδιά; Ένας τρόπος είναι το να συγκρίνετε τη στάση σας με τη στάση των πιστών ανθρώπων της αρχαιότητας, όπως του Βασιλιά Δαβίδ, ο οποίος έγραψε: «Το να κάνω το θέλημά σου, Θεέ μου, είναι ευχαρίστησή μου, και ο νόμος σου είναι μέσα στα σπλάχνα μου». (Ψαλμ. 40:8) Παρόμοια, ο συγγραφέας του 119ου Ψαλμού είπε: «Πόσο αγαπώ το νόμο σου! Όλη την ημέρα είναι μέλημά μου». (Ψαλμ. 119:97) Αυτή η αγάπη δεν αναπτύσσεται χωρίς προσπάθεια. Απεναντίας, έρχεται ως αποτέλεσμα βαθιάς μελέτης, προσευχής, στοχασμού και προσωπικών εμπειριών, καθώς βλέπει κανείς στην ίδια του τη ζωή τις αναρίθμητες ευλογίες που φέρνει η προσκόλληση στους κανόνες του Θεού.—Ψαλμ. 34:8.
ΠΟΛΕΜΗΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!
16. Τι χρειάζεται να θυμόμαστε για να νικήσουμε στον πόλεμο που διεξάγουμε για αληθινή ελευθερία;
16 Στο διάβα της ιστορίας, τα έθνη έχουν διεξαγάγει αιματηρούς πολέμους στο όνομα της ελευθερίας. Πόσο περισσότερο, λοιπόν, πρέπει να είστε εσείς διατεθειμένοι να πολεμήσετε πνευματικά για τη Χριστιανική σας ελευθερία! Να θυμάστε ότι εχθροί σας δεν είναι μόνο ο Σατανάς και ο κόσμος με το δηλητηριώδες πνεύμα του. Χρειάζεται να αγωνίζεστε και ενάντια στις ίδιες σας τις ατέλειες, ενάντια σε μια καρδιά που είναι δόλια. (Ιερ. 17:9· Εφεσ. 2:3) Αλλά με τη βοήθεια του Ιεχωβά, μπορείτε να νικήσετε. Και η κάθε νίκη—μεγάλη ή μικρή—θα έχει τουλάχιστον δύο θετικά επακόλουθα. Πρώτον, θα κάνετε την καρδιά του Ιεχωβά να χαίρεται. (Παρ. 27:11) Δεύτερον, καθώς θα γεύεστε την απελευθερωτική επίδραση του “τέλειου νόμου της ελευθερίας”, θα είστε ακόμη πιο αποφασισμένοι να παραμείνετε στο “στενό δρόμο” που οδηγεί στην αιώνια ζωή. Και στο μέλλον θα απολαύσετε ακόμη μεγαλύτερη ελευθερία, αυτήν που επιφυλάσσει ο Ιεχωβά για τους οσίους του.—Ιακ. 1:25· Ματθ. 7:13, 14.
17. Γιατί δεν πρέπει να μας αποκαρδιώνουν οι ατέλειές μας, και ποια βοήθεια παρέχει ο Ιεχωβά;
17 Κατά καιρούς, βέβαια, όλοι κάνουμε λάθη. (Εκκλ. 7:20) Σε τέτοιες περιπτώσεις, μην καταβάλλεστε από αισθήματα αχρηστίας ή από την αποθάρρυνση. Αν σκοντάψετε, σηκωθείτε και συνεχίστε την πορεία σας—έστω και αν χρειαστεί να ζητήσετε τη βοήθεια των τοπικών πρεσβυτέρων. «Η προσευχή της πίστης» που θα αναπέμψουν, έγραψε ο Ιάκωβος, «θα κάνει καλά εκείνον που πάσχει, και ο Ιεχωβά θα τον εγείρει. Και αν έχει διαπράξει αμαρτίες, αυτό θα του συγχωρηθεί». (Ιακ. 5:15) Ναι, ποτέ να μην ξεχνάτε ότι ο Θεός είναι ελεήμων και ότι σας έλκυσε στην εκκλησία επειδή είδε τις δυνατότητές σας. (Διαβάστε Ψαλμός 103:8, 9) Εφόσον, λοιπόν, διατηρείτε την καρδιά σας πλήρη απέναντί του, εκείνος δεν θα σας εγκαταλείψει ποτέ.—1 Χρον. 28:9.
18. Πώς μπορούμε να ενεργήσουμε σε αρμονία με την προσευχή του Ιησού στο εδάφιο Ιωάννης 17:15;
18 Καθώς ο Ιησούς προσευχόταν την τελευταία νύχτα που πέρασε με τους 11 πιστούς αποστόλους του, είπε για αυτούς τα εξής μνημειώδη λόγια: «Να τους φυλάξεις εξαιτίας του πονηρού». (Ιωάν. 17:15) Ο Ιησούς δεν ενδιαφερόταν μόνο για τους αποστόλους του, αλλά και για όλους τους ακολούθους του. Γι’ αυτό, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά θα απαντήσει στην προσευχή του και θα μας φυλάξει σε αυτούς τους κρίσιμους καιρούς. «Για εκείνους που περπατούν με ακεραιότητα [ο Ιεχωβά] είναι ασπίδα . . . Θα φυλάξει την οδό των οσίων του». (Παρ. 2:7, 8) Ομολογουμένως, η οδός της ακεραιότητας δεν είναι εύκολη, αλλά είναι η μόνη που οδηγεί στην αιώνια ζωή και στην αληθινή ελευθερία. (Ρωμ. 8:21) Μην αφήσετε κανέναν να σας απομακρύνει από αυτήν!
[Υποσημειώσεις]
^ παρ. 5 Όταν ο Θεός έδωσε στον Δαβίδ την υπόσχεση για ένα μελλοντικό «σπέρμα» που θα κληρονομούσε το θρόνο, ο Αβεσσαλώμ είχε ήδη γεννηθεί. Επομένως, πρέπει να γνώριζε ότι ο Ιεχωβά δεν τον είχε επιλέξει ως διάδοχο του Δαβίδ.—2 Σαμ. 3:3· 7:12.
^ παρ. 14 Ενδεικτικά είναι τα εδάφια 1 Κορινθίους 13:4-8, όπου ο Παύλος περιγράφει την αγάπη, και Ψαλμός 19:7-11, όπου αναφέρονται οι πολλές ευλογίες που απορρέουν από την υπακοή στους νόμους του Ιεχωβά.
[Ερωτήσεις Μελέτης]
[Εικόνες στη σελίδα 14]
Πώς μπορούμε να εντοπίζουμε διάφορους σύγχρονους Αβεσσαλώμ και να προφυλασσόμαστε από αυτούς;