Icipandwa 2

Bubi Nshi Bwaba mu Kwishishanya mu Bumfisolo?

Jesika taishibe ifya kucita pa bwafya akwete. Ubu bwafya bwatendeke ilyo Jeremi, uo balesambilila nankwe, atendeke ukumufwaya. Atile: “Ala uyu mulumendo alemoneka bwino sana, e lyo abanandi balenjeba ukuti tawakabale ausangapo umulumendo waba ngo yu. Abakashana abengi balamufwaya nomba alabakaana. Nine fye aatemenwe.”

Ukwabula no kupoosa inshita, Jeremi aebele Jesika ukuti bakaye mu kwangala. Jesika amwebele ukuti apo ni Nte ya kwa Yehova tabakamusuminishe ukulaishishanya no muntu uupepa kumbi. Uyu mukashana atile: “Nomba Jeremi anjebele ifyo twingacita. Alandile ukuti, ‘Bushe te kuti tuleishishanya fye ukwabula ukuti abafyashi bobe beshibe?’”

BUSHE nga ca kuti umuntu uo utemenwe akweba amashiwi ya musango uyu, kuti wa-asuka shani? Nalimo kuti wapapa ukuti Jesika alisumine ifyo Jeremi amwebele. Atile: “Ine ico naishibe ca kuti nga natendeka ukwishishanya nankwe e lyo ningamwafwa no kuti atemwe Yehova.” Nomba bushe ifintu fyaishileba shani? Twalayumfwila ku ntanshi. Ica ntanshi, natumfwe icilenga bamo ukulaishishanya mu bumfisolo.

Icilenga

Cinshi cilenga bamo ukulaishishanya mu bumfisolo? Umulumendo umo, David, alandiilepo fye ati, “Icilenga ukuti belaebako  abafyashi, ni co nga baishiba kuti babalesha.” Jeni alandile na pali cimbi icingalenga. Atile: “Ukwishishanya mu bumfisolo e nshila wingalangilamo ukuti taulefwaya bambi balekutungulula. Nga ulemona ukuti naukula, nomba bambi tabalemona ukuti naukula, e cilenga ukufwaya ukulaitungulula no kukanaebako abafyashi ifyo ulecita.”

Finshi fimbi ifingalenga ukuti bambi baleishishanya mu bumfisolo? Nga naufishiba, filembe pe samba.

․․․․․

Ufwile walishiba ukuti Baibolo ikweba ukulaumfwila abafyashi bobe. (Abena Efese 6:1) E ico, abafyashi nga tabalefwaya ukuti uleishisha, ninshi pali ico bakwebela ifyo. Na lyo line, taulingile ukumona kwati nga watampa ukutontonkanya ifili pe samba ninshi taumfwa:

 ● Ndemona kwati nine fye ne ushakwata uwa kwishishanya nankwe.

● Umuntu ntemenwe tatupepa nankwe.

● Ndefwaya ukulaishishanya no Mwina Kristu munandi nangu ca kuti nshilakula uwa kuti ngupe nangu ukuupwa.

Ufwile nawishiba ifyo abafyashi bobe bengakwasuka nga wabeba ifyo uletontonkanya. E lyo kabili mu mutima, nawishiba no kuti ifyo abafyashi bengakweba fishinka. Limbi kuti uleumfwa nga fintu umukashana uwe shina lya Manami aumfwile, uwatile: “Mu mutima ndafwaya sana ukulaishishanya no mulumendo ica kuti ifi  nshakwata wa kwishishanya nankwe, ng’umfwa kwati pali icalubana. Abaice abengi nga baumfwa ukuti kwaliba na bashakwata aba kwishishanya na bo cilabapesha amano. E lyo kabili, mwilamona kwati cilomfwika bwino ukukanakwata uwa kwishishanya nankwe!” Abomfwa nge fi uyu mukashana alanda e batampa ukwishishanya ukwabula no kuti abafyashi babo beshibe. Cinshi cilenga ukuti abafyashi beishiba?

“Batwebele Ukuti Twikasokolola Ukwishishanya Kwabo”

Amashiwi ya kuti “ukwishishanya mu bumfisolo” yalelangilila fye ukuti abacite fyo balabeepa pa kuti batwalilile ukulaishishanya. Bamo pa kuti baleishishanya mu bumfisolo, batumishanya fye amafoni nangu ukulembeshanya pa Intaneti. Nga bali pa bantu, umuntu kuti amona fye kwati no kumfwana tabomfwana, nomba ifyo balembeshanya pa Intaneti, na mafoni batumishanya, e lyo no tumashiwi twa pa foni uto balembeshanya, fyena filangilila fye ukuti baleshishanya.

Inshila na imbi, ya kuya mu kwangilila pamo ku cifulo cimo, e lyo kulya kwine bali e ko bayaba babili babili. James atile: “Bushiku bumo balitwitile abengi ukuyakumanina pa cifulo cimo, e lyo twamona fye ukuti kanshi babili balipangene ukuti babe pamo. Kabili aba babili batwebele ukuti twikasokolola ukwishishanya kwabo.”

Ilingi line nge fi fine James alandile, pa kwishishanya mu bumfisolo, kulaba ukumfwana na banobe. Karo atile: “Ilingi line, kulabako umunobe nangu fye umo uwishiba ifilecitika nomba te kuti ashimike pantu nga asokolola inkaama kuti akalifya abanankwe.” E lyo limo limo kulaba no kubeepa fye ubufi ubwafita fititi. Beti uuli ne myaka 17, alandile ukuti: “Abalumendo na bakashana abengi balabeepa abafyashi babo uko baya pa kuti bengalaishishanya mu bumfisolo.” E fyo na Misaki, uuli ne myaka 19, alecita. Atile: “Nalepangila limo ifyo  nali no kubeeba. Te muli fyonse nalebabeepa pantu nshalefwaya ukuti bansuule, nalebabeepa fye nga ndeya mu kwishishanya no mulumendo.”

Amafya Yaba mu Kwishishanya mu Bumfisolo

Nga ca kuti ulefwaya ukulaishishanya mu bumfisolo, nangu nga walitampa kale, ulingile ukuipusha ifi fipusho fibili:

Bushe finshi fikafuma muli ifi ndecita? Bushe ulefwaya ukuupana no yo muntu nomba line? Evan, uuli ne myaka 20 atile: “Umuntu nga aleishisha lelo talepanga ukuupana na untu aleishishanya nankwe, kuti aba ngo muntu uulesombwesha ifipe lelo taleshitisha.” Cinshi cingacitika ku o aleishishanya nankwe? Amapinda 13:12 yatila: “Icile-enekelwa nga cakokola ukwisa cilalwalika umutima.” Bushe kuti watemwa ukulwalika uo watemwa umutima? Cimbi na co, ni ci: Nga uleishisha mu bumfisolo abafyashi bobe na bakalamba bambi abakutemwa tabakakupandeko amano pantu tabakeshibe ifyo ulecita. E ico, limbi kuti calenga wacita fye no bulalelale.—Abena Galatia 6:7.

Bushe Yehova Lesa aleumfwa shani pali ifi ndecita? Baibolo ilanda ukuti: “Ifintu fyonse fyaba ubwamba kabili fyaba pa mbilibili ku menso ya uyo tukalubululako.” (AbaHebere 4:13) E ico nga ca kuti ulefisa ukwishishanya kobe nangu ukwa munobe, Yehova ena alishiba kale ukuti e fyo ulecita. Kabili nga ca kuti ulebeepa, ninshi nawishiba no kuti ico ulecita nacibiipa. Yehova Lesa alipata sana ubufi. Na kuba, “ululimi lwa bufi” lwaba pa fintu ifikalamba ifyalembwa mu Baibolo ifilenga Lesa ukumfwa ububi!—Amapinda 6:16-19.

Ifyo Wingacita pa Kuti Uleke Ukwishishanya mu Bumfisolo

Ala kuti wacita bwino sana nga ca kuti waebako abafyashi bobe nangu Umwina Kristu umukalamba pa kwishishanya kobe ukwa mu bumfisolo. Kabili nga ca kuti umunobe aleishishanya no muntu umbi mu bumfisolo, wifisa ilyo lyashi pantu ninshi na iwe ukakumwako ku lubembu alecita. (1 Timote 5:22) Bushe  kuti waumfwa bwino nga ca kuti ifyabipa fyaisacitikila umunobe? Bushe te kuti ube no mulandu na iwe wine?

Tutile umunobe alilwala ubulwele bwa shuga e lyo alelya ifya kulya ifyalowa ifingi mu bumfisolo. Nga ca kuti waishiba ukuti ifi e fyo umunobe acita, e lyo nomba akweba ukuti wikebako uuli onse, kuti wacita shani? Cinshi wingabikako sana amano, bushe ni ku kusunga inkaama nelyo ku kucitapo cimo pa kuti umupusushe?

Kanshi na iwe nga walikwata umunobe uuleishishanya mu bumfisolo ninshi uli kwati muntu uwishibe ukuti umulwele wa shuga alelya ifyo ashilingile ukulya. Witiina ukuti umunobe akakupata nga wamusoselela. Ku ntanshi, nga ca kuti umunobe ni cibusa wa cine, akeluka ukuti ico wacitiile fi, walefwaya fye ukumupususha.—Amalumbo 141:5.

Bupusano Nshi Bwaba pa Kwishishanya mu Bumfisolo no Kusunga Inkaama?

Twalishiba ukuti umuntu nga tebeleko bambi ukuti aleishisha, te lyonse cilola mu kuti ninshi alebeepa. Tutile umulumendo no mukashana balefwaya ukuti beshibane, nomba kwena pali ino nshita, tabalefwaya ukuti abantu abengi beshibe ifilecitika. Nalimo,  kuti balatontonkanya nge fyo umulumendo Tomasi alandile ukuti “tabalefwaya abantu balebepusha fye lyonse ifipusho fya kubatumfya pamo nga, ‘Bushe ni lilali mukopana?’”

Kwena abantu nga e balekupatikisha, kuti cabipa. (Ulwimbo lwa Nyimbo 2:7) E ico, bamo nga e lyo baletendeka fye ukwishishanya, tabafwaya abantu bambi ukwishiba. (Amapinda 10:19) Anna, uuli ne myaka 20, alandile ukuti: “Abantu abengi nga tabeshibe ninshi kuti mwakwata inshita ya kwishiba nga cine cine muli no kutwalilila. Nga mwaishiba, e lyo mwingeshibishako abantu na bambi.”

Lelo, cilubo ukufisa abantu abalingile ukwishiba ukuti muleishishanya, pamo nga abafyashi bobe nangu abafyashi ba muntu muleishishanya nankwe. Pantu kwena nga ca kuti taulefwaya ukwebako abafyashi ukuti muleishishanya, ninshi ufwile ukuipusha we mwine umulandu ushilefwaila ukuti beshibe. Bushe icingalenga ukukanabebako, ni co nawishiba ukuti pali mulandu uo abafyashi bobe bengakulesesha?

“Nalishibe Ico Nalingile Ukucita”

Ilyo Jesika, ulya tulandilepo pa kubala, aumfwile icacitikile Umwina Kristu umbi uwaleishisha mu bumfisolo, alilekele ukulaishishanya  na Jeremi. Jesika atile: “Ilyo naumfwile ifyacitikile ulya Mwina Kristu, nalishibe ifyo nalingile ukucita.” Bushe calyangwike ukuleka ukwishishanya? Iyo! Jesika alandile ukuti: “Takwali mulumendo na umbi uo natemenwe ngo yu. Nalelila fye cila bushiku pa milungu iingi.”

Lelo, Jesika alishibe ukuti alitemwa Yehova. Kabili nangu ca kuti alifumineko mu nshila panono, alefwaya nga nshi ukulacita icalungama. Umuye nshiku, umutima walilekele ukukalipa pa fyo balekele ukwishishanya na ulya mulumendo. Jesika alandile ukuti: “Pali ino nshita, bucibusa bwandi na Yehova bwalikoselako. Ndatasha nga nshi pa fyo Lesa atweba amafunde ayo tulingile ukulakonka lilya line fye tuleyakabila!”

IFILI MU CIPANDWA CIKONKELEPO

Tutile naukula ica kuti, kuti watendeka no kwishisha kabili nausanga no muntu uo utemenwe, bushe kuti waishiba shani nga ca kuti uyo muntu nakulinga?

ILEMBO

“Tufwaya ukuba aba cishinka muli fyonse.”—AbaHebere 13:18.

IFYO WINGACITA NI FI

Taulingile ukwishibisha abantu bonse ukuti uleishisha. Lelo ulingile ukwebako abafwile ukwishiba. Kabili ilingi line, abafwile ukwishiba, bafyashi bobe e lyo na bafyashi ba munobe uo muleishishanya nankwe.

NAWISHIBA . . . ?

Abantu pa kuti batwalilile ukulaumfwana bafwile ukucetekelana. Nga ca kuti uleishishanya no muntu umbi mu bumfisolo ninshi ulebeepa abafyashi bobe e lyo kabili icibusa ca musango uyo tacawama.

IFYO NDEFWAYA UKUCITA!

Nga ca kuti ndeishishanya no Mwina Kristu munandi mu bumfisolo, ifyo ningacita ni fi ․․․․․

Nga ca kuti umunandi aleishisha mu bumfisolo, ifyo nkacita ni fi ․․․․․

Ifyo ningatemwa ukwipusha abafyashi bandi pali ili lyashi ni fi ․․․․․

ULETIPO SHANI?

● Tontonkanya pa  mashiwi yali mu filembo fyafiita pe bula 22. Bushe palipo amashiwi ayalelondolola ifyo utontonkanya limo limo?

● Kuti wacita shani pa kupwisha ubu bwafya ukwabula ukuti uleishisha mu bumfisolo?

● Nga ca kuti walishiba ukuti umunobe aleshishanya no muntu umbi mu bumfisolo, kuti wacita shani, kabili mulandu nshi wingacitila ifyo?

[Amashiwi pe bula 27]

“Nalilekele ukwishisha mu bumfisolo. Kwena, cila bushiku nga twamonana na ulya mulumendo ku sukulu, calenkalipa. Lelo Yehova Lesa alishiba ifingi ificitika. Yehova e o tulingile fye ukucetekela.’’—E fyalandile Jesika

[Icikope pe bula 25]

Nga ca kuti ulefisa ukuti umunobe aleishisha mu bumfisolo, ciimo no kukanalanda ukuti umunobe uwalwala shuga alelya ifya kulya ifyalowa ifingi