Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

«Tuuxa ni nahuati runi cré intiica gábicabe laa»

«Tuuxa ni nahuati runi cré intiica gábicabe laa»

«Neciu nga ti binni ni qué lica ruundaʼ periódicu, peru jma neciu tuuxa ni runi cré guiráʼ ni nani.» August von Schlözer, historiador ne escritor alemán (1735-1809).

CÁSICA qué ñuni cré ca binni bibani raca jma de chupa gayuaa iza guiráʼ ni biree lu periódicu dxiqué la? laanu laaca qué zanda diʼ guni crenu guiráʼ ni rudxiibacabe lu Internet. Ca tecnología cubi nuu yanna riʼ, racanécani laanu gánnanu stale cosa. Peru naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu, purtiʼ cásica zadxélanu xiixa ni zanda gacané laanu ne ni dxandíʼ la? laaca zanda guidxélanu cosa ni qué risaca, ni cadi dxandíʼ o ni guniná laanu. Cani jma naquiiñeʼ chuʼ cuidadu nga cani deruʼ caquiiñeʼ Internet, purtiʼ zanda guni crecaʼ ti noticia ni qué huayuu dxi gunadiágacaʼ o ni nabé cayuulaʼdxiʼ binni, purtiʼ si nuuni lu Internet o purtiʼ si biseendaʼ ti xhamigu ni ra nuu pur correu electrónicu. Nga runi, caguixhená Biblia laanu né ca diidxaʼ riʼ: «Tuuxa ni nahuati runi cré intiica gábicabe laa, peru ti binni nuu xpiaaniʼ la? riníʼ ique ante guni xiixa» (Proverbios 14:15).

Xi zanda gacané lii gatanaluʼ ti gudiiluʼ cuenta ora cusiguii tuuxa, ora racalaʼdxiʼ cuanaʼ, ora caníʼ ti historia ni bizáʼ si binni ne ora cadi caníʼ ni dxandíʼ lu Internet yaʼ. Gunabadiidxaʼ ca ndiʼ lii primeru: «Ñee zeeda ni biindaʼ riʼ lu ti sitiu stiʼ Internet ni zanda guni cré binni la? Ñee zeeda ni de ti sitiu ni qué lica runibiáʼ binni la? Ñee nuu sti sitiu lu Internet ni maʼ guníʼ cadi dxandíʼ noticia ni biindaʼ riʼ la?». * Bisihuinni nuu xpiaaniluʼ (1 Pedro 5:8). Ca noticia ni nagana para guni cré binni la? stale biaje zacá nga laacani. Ora guiníʼcabe ti cosa ni cadi galán de tuuxa, primeru guníʼ ique pa cayúnicabe ni para guninácabe binni o pa nuu tu cucaa laacabe gúnicabe ni.

ÑEE RUSEENDUʼ GUIRÁʼ CORREU NI REDANDÁ RA NUULUʼ LA?

Nuu binni nabé riuulaʼdxiʼ gudii ti noticia ante guiníʼ sti binni ni. Cásipeʼ chindá ni ra nuucaʼ, maca ziguseendacaʼ ni ra nuu guiráʼ binni nápacaʼ lu lista de contactu sticaʼ sin gúʼyacaʼ pa dxandíʼ ni o sin guiníʼ íquecaʼ xi zazaaca pur laani. Nuu binni runi zacá, purtiʼ riuulaʼdxiʼ gunibiáʼ binni laa casi tuuxa ni napa noticia nacubi guiráʼ ora (2 Samuel 13:28-33). Peru ti binni nuu xpiaaniʼ la? riníʼ ique pa qué zuniná ti binni o ti organización ante guiníʼ xiixa.

Riquiiñeʼ cuee binni tiempu para guʼyaʼ pa dxandíʼ ti noticia ante guseendaʼ ni. Nga runi, nuu tu rusaana dxiiñaʼ riʼ lu náʼ ca binni chindá noticia ca. Peru laaca naquiiñeʼ guiénenu risaca tiempu stiʼ binni chindá mensaje ca ra nuu (Efesios 5:15, 16). Nga runi, cadi galán diʼ guséʼndanu mensaje pa qué gánnanu pa dxandíʼ cani, jma galán guiníʼ íquenu sicaríʼ: «Cumu qué gannaʼ pa dxandíʼ ni la? chiguxhiayaʼ ni».

Gunabadiidxaʼ laca lii: «Ñee raca nagana para naa gusaanaʼ de guseendaʼ guiráʼ correu electrónicu redandá ra nuaaʼ la? Ñee huanabaʼ tuuxa gutiidilaʼdxiʼ naa purtiʼ biseendaʼ xiixa ni cadi jneza o ni cadi dxandíʼ ra nuu la? Ñee maʼ huanabaʼ tuuxa naa gusaanaʼ de guseendaʼ correu ra nuu la?». Bietenalaʼdxiʼ laaca zanda guyubi ca contactu stiuʼ xiixa ni riuuláʼdxicaʼ lu Internet ne cadi caquiiñepeʼ gacaneuʼ laacabe. Cadi caquiiñeʼ diʼ guicaacabe stale historia de chiste, videoclip o foto. Laaca cadi galán guni grabarnu ti libana ne guséʼndanu ni ra nuu tuuxa o gúninu ni ne guséʼndanu ni pur correu. * Ne cadi guiaandaʼ lii jma ribeendú ca hermanu stale cosa galán ora laapecaʼ ruyúbicaʼ xiixa referencia, xiixa textu o xi guicábicaʼ lu ti reunión que guseenduʼ ni ra nuucaʼ.

Guníʼ ique chaahuiʼ ante guseendaluʼ ti mensaje

Xi gúninu pa guidxélanu xiixa lu Internet ra caníʼcabe mal de ca testigu stiʼ Jiobá yaʼ. Naquiiñeʼ gucáʼnanu ni nagueendaca. Nuu tu riníʼ naquiiñeʼ guluíʼ ni xcaadxi hermanu para guʼyaʼ xi riníʼ íquecabe. Peru jmaruʼ si rireeche ni ora rúnicabe zacá. Pa nuunu xizaa pur xiixa ni bidúʼyanu la? guinábanu Jiobá gudii laanu guendabiaaniʼ ne güínenu ni sti hermanu ni maʼ huaniisi lu stiidxaʼ Dios (Santiago 1:5, 6; Judas 22, 23). Cadi guidxagayaanu pa guiníʼ binni rusiguiinu. Laaca guníʼ binni mal de Jesús ne gúdxibe ca discípulo stibe laaca zuni binni laacaʼ zaqueca ne zazanándacabe laacaʼ (Mateo 5:11; 11:19; Juan 10:19-21). Caquiiñeʼ «gánnanu guiníʼ íquenu» ne gácanu binni riene para gunibiaʼnu tuu nga ti binni «qué iquiiñeʼ» ne tuu nga racalaʼdxiʼ gusiguii laanu (Proverbios 2:10-16).

BIʼNIʼ RESPETAR DERECHU NI NAPA BINNI

Laaca naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu ora gánnanu xiixa noticia o xiixa ni bizaaca ti hermanu. Cadi purtiʼ si dxandíʼ ti historia guiníʼ íquenu zanda gábinu ni guiráʼ binni. Zándaca nuu biaje cadi jneza diʼ gúninu ni ne zusihuínninu qué runi respetarnu stobi ora gúninu zacá (Mateo 7:12). Pa guininu xiixa ni bizaaca sti binni, neca dxandíʼ ni la? qué zabeendunu gastiʼ ne zusihuínninu cadi nadxiinu laabe (2 Tesalonicenses 3:11; 1 Timoteo 5:13). Nuu tiru qué zanda diʼ guzéʼtenu xiixa ni nánnanu de tuuxa, laabe nga nápabe derechu para guiniʼbe ni ora gacaláʼdxibe ne modo riuuláʼdxibe. Pa guininu xiixa ante de tiempu la? zuninanu binni.

Nabé nagueenda rizá noticia tiempu riʼ, cásica ni dxandíʼ zaqueca ni cadi dxandíʼ. Guiráʼ tu guseendaʼ ti correu electrónicu naquiiñeʼ ganna zándaca chindá ni ra nuu stale binni ti ratuhuiiniʼ si, neca cadi ngue nga ni cá ique o neca ra nuu ti binni si nga biseendaʼ correu. Biʼniʼ stipa para cadi guseenduʼ guiráʼ ni redandá ra nuuluʼ ra nuu ca binni ni napuʼ lu lista de contactu stiuʼ. Dxandíʼ runi crenu ca hermanu stinu purtiʼ nadxiinu laacaʼ, peru naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu né guiráʼ ni runadiáganu. Nga runi, cadi gácanu casi ca binni ni runi cré guiráʼ noticia rábicabe laacaʼ (1 Corintios 13:7). Ne laaca qué rulábinu ora gánnanu caníʼcabe xiixa ni cadi dxandíʼ de xquidxi Jiobá o de ca hermanu stinu. Ca binni riníʼ zacá la? nuucaʼ pur Binidxabaʼ, purtiʼ laa «nga bixhoze gola enda rusiguii» (Juan 8:44). Pa guiníʼ ique chaahuinu ne gácanu ti binni riene la? zacaneni laanu chuʼnu cuidadu de ca cosa ni redandá ra nuunu guiráʼ dxi. Biblia cayabi laanu: «Cani qué riene la? zeeda gácacaʼ casi ti binni huati, peru cani riníʼ ique jneza la? zeeda gácacaʼ binni nuu xpiaaniʼ» (Proverbios 14:18).

^ párrafo 4 Naquiiñeʼ gánnanu ti cosa, ora maʼ bihuinni cadi dxandíʼ ti historia o xiixa ni guníʼ binni, stale biaje runi chaahuicabe xiixa luni ti guluíʼ dxandíʼ ni ne ganda guni cré binni ni.

^ párrafo 8 Biiyaʼ «Ndaa ra rinabadiidxaʼ» ni zeeda lu Xhiiñaʼ Reinu ni Rúninu stiʼ beeu abril 2010.