Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

NI ZACANÉ CA FAMILIA | GUENDAXHEELAʼ

Xiñee naquiiñeʼ gápanu cuidadu ora iquiiñenu ca dispositivu electrónicu

Xiñee naquiiñeʼ gápanu cuidadu ora iquiiñenu ca dispositivu electrónicu

 Modo iquiiñeʼ binni dispositivu electrónicu stiʼ zanda gacaneni o guninani xquendaxheelaʼ. ¿Ñee cayacaneni guendaxheelaʼ stiluʼ la?

 Ni naquiiñeʼ gánnatu

  •   Pa iquiiñeluʼ ca dispositivu electrónicu stiluʼ jneza zanda gacaneni xquendaxheelaluʼ. Guzéʼtenu ti ejemplu, nuu tu laa riquiiñeʼ ca dispositivu electrónicu ca para guiniʼné xheelaʼ ora cadi nuucaʼ juntu.

     Jonathan guníʼ: «Galán nga guseendacabe ti mensaje ra nuuluʼ ni ná “nadxieeʼ lii” o “cabanaʼ lii”».

  •   Nuu tu laa riquiiñeʼ teléfono o tableta stiʼ stale tiempu, ne pur nga maʼ qué rapa tiempu para guiniʼné xheelaʼ.

     Julissa guníʼ: «Nannaʼ stale biaje ñuulaʼdxiʼ ruʼ xheelaʼ niniʼné naa pa ñaca nusaanaʼ teléfono stinneʼ».

  •   Nuu binni riníʼ zanda guiniʼné xheelaʼ diidxaʼ laga caquiiñeʼ teléfono o tableta stiʼ. Ti socióloga ni láʼ Sherry Turkle guníʼ: «Qué zanda diʼ guni tuuxa stale cosa juntu». Nga runi neca nuu tu riníʼ zanda guni stale cosa juntu, cadi dxandíʼ ni. Laaca laabe guniʼbe: «Ora rúninu stale cosa juntu, jma nagueenda ridxáganu». a

     Sarah guníʼ: «Riuuladxeʼ guinieniáʼ xheelaʼ, peru ora ruzulú rúnibe sti cosa laga caníʼnebe naa la? rudieeʼ cuenta jma nayecheʼ ñuube pa ñuube stúbibe né teléfono stibe».

 Ni rizíʼdinu: Pur modo iquiiñenu ca dispositivu electrónicu ca zanda gacanécani o guninácani xquendaxheelanu.

 Ni zanda gúnitu

 Laguiníʼ ique xii nga ca cosa jma risaca naquiiñeʼ gúnitu. Biblia cayabi laanu guiníʼ íquenu «xii nga ni jma risaca» gúninu (Filipenses 1:10). Guníʼ ique: «¿Ñee jma ribeeʼ tiempu para iquiiñeʼ teléfono ne tableta stinneʼ lugar de nibeeʼ tiempu para chuaaʼ jma gaxha de xheelaʼ la?».

 Matthew guníʼ: «Huaxiéʼ galán ora ridúʼyanu ti guendaxheelaʼ zúbacaʼ ra ti restaurán ne guirópacaʼ caquiiñecaʼ teléfono sticaʼ. Qué racaláʼdxinu gunítinu tiempu lu ca dispositivu electrónicu stinu ne pur laani maʼ qué chuʼnu gaxha de xheelanu».

 Laquixhe pabiáʼ tiempu iquiiñetu ca dispositivu stitu. Biblia ná: «Lachuu cuidadu cadi gácatu casi binni huati, sínuque lagaca casi binni nuu xpiaaniʼ. Laiquiiñeʼ tiempu stitu jneza» (Efesios 5:15, 16). Guníʼ ique: «¿Ñee nagueendaca ricabeʼ ca mensaje ni redandá ra nuaaʼ la? ¿Ñee zanda gusaanaʼ ca mensaje ni cadi tan peʼ caquiiñeʼ guicabeʼ para sti ora la?».

 Jonathan guníʼ: «Riguixheʼ teléfono stinneʼ ti modo cadi xidxi ni ne guicabeʼ ca mensaje ca sti ora. Huaxiéʼ si ora riuu ti llamada, ti mensaje o ti correu ni caquiiñeʼ guicabeʼ nagueenda».

 Pa ganda la? cadi gúnitu dxiiñaʼ ora maʼ nuutu né familia stitu. Biblia ná: «Para guiráʼ cosa nuu tiempu» (Eclesiastés 3:1). Laguiníʼ ique ndiʼ: «¿Ñee riquiiñeʼ teléfono stinneʼ para guneʼ dxiiñaʼ ora maʼ nuaaʼ ra lidxeʼ né familia stinneʼ la? ¿Ñee cuxheleʼ ni naa de xheelaʼ la? ¿Xi riníʼ ique xheelaʼ de naa yaʼ?».

 Matthew guníʼ: «Pur ca dispositivu electrónicu ca zanda gúninu dxiiñaʼ ora tiica si. Ora maʼ canieniáʼ xheelaʼ, runeʼ stipa cadi iquiiñe teléfono stinneʼ para guneʼ dxiiñaʼ».

 Laquixhe ximodo iquiiñetu ca dispositivu stitu. Biblia ná: «Cada tobi guyubi modo gacané stobi ne cadi guyubi para laasi» (1 Corintios 10:24). Guniʼné xheelaluʼ ximodo caquiiñetu ca dispositivu stitu ne xi zanda gúnitu pa gúʼyatu caquiiñetu ni stale tiempu. Zanda gúʼyatu cuadru ni láʼ «Ni zanda guiníʼ íquetu» ni zeeda lu artículo riʼ.

 Danielle guníʼ: «Naa ne xheelaʼ nánnadu zanda gueeda gápadu guendanagana pa gunítidu stale tiempu lu ca dispositivu stidu. Nga runi pa guuyaʼ nabé cunítibe tiempu lu teléfono o lu tableta stibe, rabeʼ ni laabe ne ora gúʼyabe naa cuniteʼ tiempu lu cani la? laaca rábibe ni naa».

 Ni rizíʼdinu: Cadi gudiitu lugar cubayú ca dispositivu ca laatu. Laganna iquiiñetu cani jneza.

a Ni biree lu libru En defensa de la conversación: el poder de la conversación en la era digital.