Ajawule pa ndandanda

Ana Baibulo jikusasala Yamtuli Pakwamba ya Daniele?

Ana Baibulo jikusasala Yamtuli Pakwamba ya Daniele?

Yajikusasala Baibulo

 Daniele jwaliji jwakulochesya jwakumanyika jwa Chiyuda juŵatemi ni umi mkati mwa yaka ya m’ma 700 mpaka 600 B.C.E. Mlungu ŵampele machili gakugopolela sagamisi, kugawona mesomkulola ga yindu yayichitendekwa msogolo, soni ŵamkamuchisye kuti alembe buku jijamanyikaga ni lina lyakwe.—Daniele 1:17; 2:19.

Ana Daniele ŵaliji ŵani?

 Daniele jwakulile mu uchimwene wa Chiyuda, mu msinda wa Yelusalemu kukwaliji nyumba jakulambilila ja Ayuda. M’chaka cha 617 B.C.E., mwenye jwa Babiloni, Nebukadinesa, jwawusumwile msinda wa Yelusalemu ni ŵajigele “ŵandu ŵakupikanika ŵa m’chilambomo” ni kwawula nawo ku ukapolo ku Babiloni. (2 Ayimwene 24:15; Daniele 1:1) Nombe najo Daniele, juŵaliji mnyamata pandaŵiji ŵamjigele.

 Daniele yalumo ni anyamata ŵane (kupwatikapo Shadileki, Misheki, soni Abedenego) ŵajawisye ku nyumba ja mwenye kuti akapochele majiganyo gapadela gakwakamuchisya kukamula masengo m’boma. Atamose kuti jemanjaji ŵasimene ni yindu yakulinga chikulupi chawo, nambope Daniele yalumo ni achimjakwe ŵatatuŵa ŵapitilisye kuŵa ŵakulupichika kwa Mlungu jwawo, Yehofa. (Daniele 1:3-8) Panyuma pakulijiganya kwa yaka yitatu, Mwenye Nebukadinesa ŵayamichile jemanjaji ligongo lya lunda soni umanyilisi uŵakwete. Mwamti ŵasasile kuti jemanjaji “ni ŵiŵaliji ŵakupunda mnope kulekangana ni ŵamatipwi ni ŵakulondola yisango wosope ŵa mu uchimwene wakwe.” Mwamti mwenye ŵamsagwile Daniele ni achimjakwe ŵala kuti atumichileje ku nyumba ja mwenye.—Daniele 1:18-20.

 Pali papitile yaka yejinji, Daniele ali akwete yaka ya m’ma 90, ŵaŵilanjidwe kuti akatameje ku nyumba ja mwenye. Mundu jwine lina lyakwe Belishesala, juŵalamulilaga Babiloni pandaŵijo, ŵamŵilasile Daniele kuti agopolele maloŵe gigalembedwe mwakusimonjesya pepupa. Daniele mwakulongoleledwa ni msimu wa Yehofa, ŵagopolele kuti Babiloni chagomechedwe ni Ulamusi wa Amedi ni Apelesi. Mwamti ndaŵi jijojo yatendekwe yaŵasasile Daniele yila.—Daniele 5:1, 13-31.

 Sambano, mu ulamusi wa Amedi ni Apelesi, Daniele ŵampele udindo wekulungwa mnope soni Mwenye Daliyasi ŵaganisisye yakumkwesyasoni udindowo. (Daniele 6:1-3) Ŵandu ŵa jelasi ŵaŵalijisoni pa udindo ŵatendekasisye yakuti Daniele aponyedwe m’lisimbo lya masimba. Nambope Yehofa ŵamkulupwisye Danielejo. (Daniele 6:4-23) Paŵaliji ni umi Daniele, lilayika lya Yehofa lyayiche kwa jwalakwe ni lyamsalile kaŵili kose kuti jwaliji “mundu jwakunonyelwa mnope.”—Daniele 10:11, 19.

 Alolele sewelo ja m’Baibulo ja mtwe wakuti Daniele—Jwakulupichiche kwa Umi Wakwe Wosope.