1. Ndi ngani vhathu vha muḓi wa Silo vho vha vho pfa vhuṱungu nahone vha tshi khou lila?

SAMUELE o vha a tshi pfesesa vhuṱungu ho pfiwaho nga vhathu vha muḓini wa Silo. Vhathu vho ongolela vha vusa tshililo tshihulu muḓini wonoyo. Ndi miḓi mingana ye khayo vhafumakadzi na vhana vha vha vha tshi khou dziḓa nge vha pfa uri vhokhotsi, vhanna, vharwa na dzikhaladzi vho vha vha sa tsha ḓo dovha vha vhuya hayani? Zwine ra zwi ḓivha ndi uri Vhaisiraele vho kundwa nga Vhafilisita nndwani i ofhisaho, ha vhulahwa maswole a ṱoḓaho u vha 30 000 nahone ho vha hu tshi kha ḓi tou bva u vhulahwa maṅwe a 4000 kha iṅwe nndwa.—1 Sam. 4:1, 2, 10.

2, 3. Ndi ufhio mutevhe wa makhaulambilu e a ḓisa lunyadzo na u xelelwa nga vhugala ngei Silo?

² Zwenezwo zwo vha zwi mathomo a mutevhe wa makhaulambilu. Hofuni na Pinehasi, vharwa vhavhili vha Tshifhe Muhulu Eli, vho dzhia mbulungelo khethwa ya mulanga ngei Silo vha ya nayo nndwani. Yeneyi mbulungelo yo khetheaho—ine ya vha thembele i ngaho dennde—yo vha i tshiga tsha u vha hone ha Mudzimu nahone kanzhi yo vha i tshi dzula fhethu hukhethwa-khethwa thebanekeleni. Vhathu vho ya nndwani na yeneyo Mbulungelo nga ṅwambo wa mahumbulele a vhutsilu a uri i ḓo vha ḓisela mashudu uri vha kunde. Fhedzi Vhafilisita vha thuba yeneyo Mbulungelo, vha vhulaha Hofuni na Pinehasi.—1 Sam. 4:3-11.

³ Thebanekele ngei Silo yo vha yo fhaṱutshedzwa nga u vha na Mbulungelo lwa maḓana a miṅwaha. Fhedzi zwino yo vha i si tsheeho. Musi Eli we a vha e na miṅwaha ya 98 a tshi pfa enea mafhungo, a mbo ḓi wa nga tshitiko o dzula kha tshidulo a fa. Mazwale wawe we a vha o lovhelwa nga munna nga ḽeneḽo ḓuvha, a mbo ḓi fa musi a tshi khou beba. Musi a sa athu fa a ri: “Vhugala ho ṱuwa kha Isiraele.” Ndi ngoho uri zwithu zwo vha zwo shanduka tshoṱhe ngei Silo.—1 Sam. 4:12-22.

4. Ndi mini zwine ra ḓo zwi haseledza kha ino ndima?

⁴ Samuele o vha a tshi ḓo kona hani u sedzana na zwenezwo zwiitea zwi kulaho nungo vhukuma? Naa lutendo lwawe lwo vha lu tshi ḓo khwaṱha lune a ḓo kona u sedzana na khaedu ya u thusa vhathu vhe Yehova a vha a si tsha vha tsireledza na u vha tonda? Nga zwiṅwe zwifhinga, roṱhe ṋamusi ri nga sedzana na vhuleme na u kulea nungo zwine zwa nga linga lutendo lwashu, nga zwenezwo kha ri vhone zwiṅwe zwine ra nga zwi guda kha Samuele.

5, 6. Mafhungo a Bivhili a amba mini malugana na miṅwaha ya 20 nahone Samuele o vha o farakanea nga mini nga tshenetsho tshifhinga?

⁵ Kha mafhungo a tevhelaho, Bivhili i mbo ḓi litsha u amba nga ha Samuele nahone ya amba nga ha Mbulungelo khethwa, i tshi ri sumbedza nḓila ye Vhafilisita vha tambula ngayo nge vha i thuba nahone vha kombetshedzea u i humisela murahu. Yo dovha ya amba nga ha Samuele nga murahu ha miṅwaha i ṱoḓaho u vha 20. (1 Sam. 7:2) O vha o farakanea nga mini miṅwahani yeneyo? Bivhili i a ri vhudza.

⁶ Musi yeneyo miṅwaha i sa athu thoma, ri pfa uri “fhungo ḽa Samuele ḽa swika ha Vha-Isiraele vhoṱhe.” (1 Sam. 4:1) Mafhungo a ri vhudza uri musi yeneyo miṅwaha yo no fhela, Samuele o vha a tshi anzela u dalela miḓi miraru ngei Isiraele, a tshi i tandula luthihi nga ṅwaha u itela u piringulula vhuleme na u fhindula dzimbudziso. Nga murahu o vha a tshi vhuyelela muḓihaya wa hawe wa Rama. (1 Sam. 7:15-17) Zwi tou vha khagala uri Samuele o dzula o farakanea vhukuma nahone nga yeneyo miṅwaha ya 20, o vha e na mushumo munzhi we a vha a tshi tea u u ita.

7, 8. (a) Ndi ufhio mulaedza we Samuele a u vhudza vhathu nga murahu ha miṅwaha ya mahumi mavhili ya u shuma vhukuma? (b) Vhathu vho aravha hani khwaṱhisedzo ya Samuele?

⁷ U ḓifara luvhi na vhutshinyi zwa vharwa vha Eli zwo kumbuludza lutendo lwa vhathu. Zwi vhonala uri vhanzhi vho thoma u gwadamela midzimu ya zwifanyiso. Naho zwo ralo, nga murahu ha mahumi mavhili a miṅwaha a u shuma vhukuma, Samuele a ṋea vhathu mulaedza une wa ri: “Arali ni tshi vhuyelela ha Yehova nga mbilu dzaṋu dzoṱhe, na laṱa midzimu i sili i re vhukati haṋu, vho-Asiterothe, dzimbilu dzaṋu dza dzula dzó lavhelesa Yehova, na shumela Ene é eṱhe, ndi hone a tshi ḓo ni lamulela zwanḓani zwa Vha-Filisita.”—1 Sam. 7:3.

⁸ Vhathu vho vha vha tshi khou fela “zwanḓani zwa Vha-Filisita.” Samusi mmbi ya Vhaisiraele yo vha yo no kundwa tshoṱhe, Vhafilisita vho tsikeledza vhathu vha Mudzimu u ya nga hune vha funa ngaho. Fhedzi Samuele a khwaṱhisedza vhathu uri zwithu zwo vha zwi tshi ḓo shanduka arali fhedzi vha vhuyelela ha Yehova. Naa vho vha vho ḓiimisela u ita nga u ralo? Zwe zwa takadza Samuele ndi uri vho litsha u gwadamela midzimu ya zwifanyiso nahone vha thoma u “shumela Yehova é eṱhe.” Samuele a kuvhanganya lushaka lwa Vhaisiraele ngei Mitsipa, muḓi u re dzithavhani devhula ha Yerusalema. Vhathu vha kuvhangana henefho, vha ḓidzima zwiḽiwa, nahone vha rembuluwa kha zwivhi zwavho zwinzhi zwa u gwadamela midzimu ya zwifanyiso.—Vhalani 1 Samuele 7:4-6.

9. Vhafilisita vho vhona tshibuli tshifhio nahone vhathu vha Mudzimu vho aravha hani yeneyo khombo?

 ⁹ Naho zwo ralo, musi Vhafilisita vha tshi pfa nga ha ḽeneḽi guvhangano ḽihulwane vha vhona tshi tshibuli tshavhuḓi. Vha rumela mmbi yavho ngei Mitsipa uri i lozwe vhenevho vhagwadameli vha Yehova. Vhaisiraele vha pfa phungo ya uri vha ḓo vutshelwa. Nga ṅwambo wa nyofho, vha humbela Samuele uri a vha rabelele. A ita nga u ralo nahone a ṋekedza na tshiṱhavhelo. Musi vhe vhukati na honoho vhuṱambo vhukhethwa, mmbi ya Vhafilisita ya mbo ḓi swika Mitsipa u itela u lwa navho. Nga zwenezwo, Yehova a fhindula thabelo ya Samuele. Zwi re zwone ndi uri zwo vha zwi tshi tou nga Yehova u khou vhomba nga vhuhali. A “bvumisa gole nga mibvumo mihulu kha Vha-Filisita.”—1 Sam. 7:7-10.

10, 11. (a) Ndi ngani hu tshi tea u vha ho vha na zwithu zwi songo ḓoweleaho kha mibvumo ye Yehova a i ḓisela mmbi ya Vhafilisita? (b) Ho itea mini kha nndwa ye ya thoma ngei Mitsipa?

¹⁰ Naa ri tea u humbula uri vhenevho Vhafilisita vho vha vha tshi fana na vhana vhaṱuku vhane musi vho tshuwiswa nga mubvumo, vha hwahwamala vha dzumbama nga vhomme avho? Hai, vho vha vhe maswole a re na tshivhindi, o kwangwalaho. Zwi nga kha ḓi itea uri vho vha vha sa athu vhuya vha pfa mibvumo i ngaho yeneyo. Naa yo vha i “mibvumo mihulu” ye ya vha i tshi dzingisa nḓevhe? Naa yo vha i mibvumo hu si na na gole lutomboni kana yo vha i tshi unga dzithavhani? Hu sa londwi vhubvo hayo, yo ita uri vhenevho Vhafilisita vha rengeḓele nga nyofho. Vho ḓaḓa vhukuma lwe nga u ṱavhanya vha si tsha kona u vutshela, ha vho vutshelwa vhone. Vhanna vha Isiraele vha tou pakashela vha tshi bva Mitsipa, vha vha kunda nahone vha vha pandamedza lwa khilomithara dzo vhalaho, u swika tshipembe-vhukovhela ha Yerusalema.—1 Sam. 7:11.

¹¹ Yeneyo nndwa yo ḓisa tshanduko khulwane vhukuma. Vhafilisita a vho ngo tsha dovha vha vutshela Vhaisiraele misi yoṱhe ye Samuele a i fhedza e muhaṱuli. Miḓi yoṱhe ya vhuyelela zwanḓani zwa vhathu vha Mudzimu.—1 Sam. 7:13, 14.

12. Zwi amba mini uri Samuele o “ita zwo lugaho,” nahone ndi pfaneleo dzifhio dze dza mu thusa uri a dzule a tshi bvelela?

¹² Maḓanani manzhi a miṅwaha nga murahu ha zwenezwo, muapostola Paulo o bula Samuele kha mutevhe wa vhahaṱuli na vhaporofita vha fulufhedzeaho vhe “vha ita zwo lugaho.” (Vhaheberu 11:32, 33) Vhukuma Samuele o ita zwithu zwavhuḓi na zwo lugaho phanḓa ha Yehova nahone a ṱuṱuwedza vhaṅwe uri vha ite nga u ralo. O dzula a tshi bvelela mushumoni wawe ngauri o lindela Yehova a sa fheli mbilu, a shuma nga u fulufhedzea hu sa londwi vhuimo vhu kulaho nungo. O dovha a sumbedza u livhuha. Musi vho no kunda ngei  Mitsipa, Samuele o imisa tombo ḽa tshihumbudzo u itela uri vha elelwe nḓila ye Yehova a thusa ngayo vhathu vhawe.—1 Sam. 7:12.

13. (a) Ri tea u vha na pfaneleo dzifhio arali ri tshi ṱoḓa u edzisa Samuele? (b) Ni vhona u nga ndi lini hune zwa vha zwavhuḓi u ṱahulela pfaneleo dzi fanaho na dza Samuele?

¹³ Naa ni a ṱoḓa u “ita zwo lugaho”? Arali zwo ralo, ni fanela u edzisa tsumbo ya Samuele ya u sa fhela mbilu, u ḓiṱukufhadza na u livhuha. (Vhalani 1 Petro 5:6.) Vhukuma roṱhe ri ṱoḓa u vha na pfaneleo dzo raloho. Zwo vha zwavhuḓi uri Samuele a ṱahulele na u sumbedza dzenedzo pfaneleo a tshi kha ḓi vha muṱuku vhukuma, ngauri o sedzana na vhuimo vhu kulaho nungo vhukuma musi o no aluwa.

14, 15. (a) Samuele o sedzana na vhuimo vhufhio vhu kulaho nungo vhukuma musi “o no kalaha”? (b) Naa Samuele o vha e khotsi ane a litshelela zwithu u fana na Eli? Ṱalutshedzani.

¹⁴ Musi ri tshi vho dovha ra vhala nga ha Samuele, u vha “ó no kalaha.” Nga tshenetshi tshifhinga Samuele o vha e na vharwa vhavhili vho no aluwaho, Yoele na Abia, nahone o vha o vha hwesa vhuḓifhinduleli ha u mu thusa kha mushumo wa u haṱula. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri o fulufhela vhathu vho songo teaho u fulufhelwa. Naho Samuele o vha a tshi fulufhedzea nahone o luga, vharwa vhawe vho shumisa vhuimo havho u itela u ḓivhuyedza, vha haṱula nga nḓila i songo teaho nahone vha ṱanganedza tshanḓanguvhoni.—1 Sam. 8:1-3.

 ¹⁵ Ḽiṅwe ḓuvha vhanna vhahulwane vha Isiraele vha ya vha gungulela onoyo muporofita wa mukalaha. Vha swika vha ri: “Vhana vhau a vha tevheli nḓila dzau.” (1 Sam. 8:4, 5) Naa Samuele o vha a tshi ḓivha nga ha honoho vhuleme? Mafhungo ha zwi ṱalutshedzi. Naho zwo ralo, Samuele o vha e si khotsi ane a litshelela zwithu u fana na Eli. Yehova Mudzimu o kaidza na u ṱarafa Eli nge a kundwa u khakhulula vhuvhi he ha vha vhu tshi khou itwa nga vharwa vhawe, na nge a vha hulisa u mu fhira. (1 Sam. 2:27-29) Yehova ho ngo vhuya a wana vhukhakhi ho raloho kha Samuele.

16. Vhabebi vha re na vhana vha mashandukwa vha ḓipfa hani nahone vha nga wana khuthadzo na vhulivhisi vhufhio kha tsumbo ya Samuele?

¹⁶ Enea mafhungo ha sumbedzi uri Samuele o ḓipfa o shona vhukuma, o vhilaela kana o kulea nungo musi a tshi pfa nga ha vhuḓifari vhuvhi ha vharwa vhawe. Naho zwo ralo, vhabebi vhanzhi vha nga pfesesa nḓila ye a ḓipfa ngayo. Kha zwino zwifhinga zwivhi, vhana vhanzhi vha anzela u shandukela ndayo na vhulivhisi zwa vhabebi vhavho. (Vhalani 2 Timotheo 3:1-5.) Tsumbo ya Samuele i nga khuthadza na u livhisa vhabebi vho sedzanaho na vhuṱungu ho raloho. Ho ngo vhuya a tenda u kheluswa na zwiṱuku-ṱuku nga u sa fulufhedzea ha vharwa vhawe. Ni songo hangwa uri naho vhabebi vha tshi nga kundwa u swikelela mbilu dza vhana vhavho dzo kwangwalaho nga zwine vha zwi amba na nga ndayo yavho, vha nga vha dzi swikelela nga tsumbo yavho. Tshifhinga tshoṱhe vhabebi vha na tshibuli tsha u takadza mbilu ya Khotsi avho Yehova Mudzimu, u fana na Samuele.

17. Vhanna vhahulwane vha Isiraele vho ṱoḓa mini kha Samuele nahone o aravha hani?

¹⁷ Vharwa vha Samuele a vho ngo vhuya vha humbula nga ha mvelelo dza vhupangwa havho na tseḓa yavho. Vhahulwane vha Isiraele vha amba na Samuele vha ri: “Zwino ri vhumbele khosi ya u ri vhusa, ri nge dziṅwe dzitshakha.” Naa yeneyo khumbelo yo ita uri Samuele a vhone u nga vho mu ṱamba? Hafhu o vha o no fhedza mahumi a miṅwaha e muhaṱuli wa vhathu vha Yehova. Zwino vho vha vha tshi ṱoḓa khosi uri i vha haṱule, hu si muporofita zwawe a ngaho Samuele. Dziṅwe tshaka dzo vha dzi na mahosi, na Vhaisiraele vho vha vha tshi ṱoḓa khosi yavho! Samuele o aravha hani? Ri vhala uri “Samuele iḽo fhungo . . . a ḽo ngo mu takadza.”—1 Sam. 8:5, 6.

18. Yehova o khuthadza hani Samuele nahone a mu vhudza nga ha nḓila ye tshivhi tsha Vhaisiraele tsha vha tsho dzika ngayo?

¹⁸ Ṱhogomelani nḓila ye Yehova a aravha ngayo musi Samuele a tshi mu vhudza eneo mafhungo nga thabelo, o ri: “Ipfa zwine vhathu vha amba, vha tshi amba na iwe; ngauri a vho ngo nyadza iwe; vho nyadza Nṋe; a vha funi u vhuswa nga Nṋe.” Naho eneo mafhungo o khuthadza vhukuma Samuele, zwiito zwa vhenevho vhathu zwo vha zwi u nyadza vhukuma Mudzimu Ramaanḓaoṱhe! Yehova o vhudza muporofita wawe uri a sevhe Vhaisiraele uri vho vha vha tshi ḓo kaṋa lu vhavhaho  nga ṅwambo wa u vha na khosi ya muthu wa ṋama. Musi Samuele a tshi vha tsivhudza, vha konyolela matanda nḓevheni vha ri: “Aiwa, nga ri vhuswe nga khosi!” Samusi Samuele o vha a tshi dzula a tshi thetshelesa Mudzimu wawe, o mbo ḓi ita zwenezwo a ḓodza khosi ye ya nangwa nga Yehova.—1 Sam. 8:7-19.

19, 20. (a) Samuele o tevhela hani vhulivhisi ha Yehova malugana na u ḓodza Saulo uri a vhe khosi ya Isiraele? (b) Samuele o bvela hani phanḓa a tshi thusa vhathu vha Yehova?

¹⁹ Fhedzi Samuele o ḓipfa hani musi a tshi ita zwe a laedzwa? Naa o zwi ita o dinalea, a tshi itela u sokou ḓibvisa mulandu? Naa o tendela honoho vhuimo vhu kulaho nungo vhu tshi mu dina, a sinyuwa? Vhathu vhanzhi vho vha vha tshi nga ita zwenezwo, fhedzi Samuele ho ngo ita nga u ralo. O ḓodza Saulo nahone a zwi ṱanganedza uri onoyo munna o khethwa nga Yehova. A khisa Saulo, tshiga tshi sumbedzaho uri u ṱanganedza na u ḓiṱukufhadzela khosi ntswa. Nga murahu a vhudza vhathu a ri: “Ni a mu vhona-ha! Ndi onoyu we Yehova a mu nanga. Kha vhathu vhoṱhe a huna ane a eḓana nae’.”—1 Sam. 10:1, 24.

²⁰ Samuele ho ngo livhisa ṱhogomelo kha vhukhakhi ha onoyo muthu we a khethwa nga Yehova, fhedzi o sedza zwivhuya zwawe. Ene o bvela phanḓa a tshi livhisa ṱhogomelo kha u fulufhedzea hawe kha Mudzimu, nṱhani ha u i livhisa kha u ṱanganedzwa nga vhathu vhane vha dzulela u shandula mavhonele avho. (1 Sam. 12:1-4) O dovha a ita mushumo wawe nga u fulufhedzea, a eletshedza vhathu vha Mudzimu nga ha zwithu zwe zwa vha zwi tshi nga tshinyadza vhushaka havho na Mudzimu nahone a vha ṱuṱuwedza uri vha dzule vha tshi fulufhedzea kha Yehova. Nyeletshedzo yawe yo swikelela mbilu dzavho, nahone vhenevho vhathu vha humbela Samuele uri a vha rabelele. A vha fhindula nga nḓila yavhuḓi vhukuma a ri: “U tshinyisela Yehova nga zwi vhe kule na nṋe. A thi nga litshi u ni rabelela na u ni funza nḓila yavhuḓi yo lugaho.”—1 Sam. 12:21-24.

21. Tsumbo ya Samuele i nga ni thusa hani arali na vhuya na kulea nungo musi muṅwe muthu a tshi ṋewa vhuimo kana ndugelo?

²¹ Naa no no vhuya na kulea nungo musi muṅwe muthu a tshi ṋewa vhuimo kana ndugelo? Tsumbo ya Samuele ndi khumbudzo ya maanḓa ya uri ri songo vhuya ra tendela vivho kana tsinyuwo zwi tshi fhaṱela zwa sima midzi mbiluni dzashu. (Vhalani Mirero 14:30.) Mudzimu u ṋea mushumeli muṅwe na muṅwe wawe a fulufhedzeaho mushumo munzhi u vhuyedzaho na u fushaho.

22. Ndi ngani u thomani Samuele o vhona zwivhuya kha Saulo?

²² Saulo o vha e muthu wavhuḓi vhukuma; ndi ngazwo na Samuele  o vhona zwivhuya khae. O vha e munna mulapfu wa nzhinga, a re na tshivhindi, o ṱalifhaho we mathomoni a vha a tshi ḓiṱukufhadza nahone o dzika. (1 Sam. 10:22, 23, 27) Nga nnḓa ha dzenedzo pfaneleo, tshiṅwe tshifhiwa tsha ndeme tshe a vha e natsho ndi mbofholowo ya u ḓikhethela buḓo ḽa vhutshilo na u ḓiitela tsheo. (Doit. 30:19) Naa o shumisa zwavhuḓi tshenetsho tshifhiwa?

23. Ndi ifhio pfaneleo yavhuḓi ye Saulo a xelelwa ngayo u thoma nahone o sumbedza hani u ḓihudza?

²³ Zwi ṱungufhadzaho ndi uri musi muthu a tshi thoma u vha na maanḓa, kanzhi a mbo ḓi mu tshitshita a si tsha ḓiṱukufhadza. Hu sa athu fhela tshifhinga tshilapfu, Saulo o mbo ḓi thoma u ḓihudza. A nyadza ndaela dza Yehova dze a vhudzwa nga Samuele. Nga tshiṅwe tshifhinga Saulo o mbo ḓi vha na mbilwana nahone a ṋekedza tshiṱhavhelo tshe tsha vha tsho tea u vha tsho ṋekedzwa nga Samuele. Zwenezwo zwo ita uri Samuele a ṋee Saulo ndayo yo khwaṱhaho nahone a mu vhudza hu tshee nga phanḓa uri vhuhosi hawe ho vha vhu sa ḓo dzula muṱani wawe. Nṱhani ha u guda kha yeneyo ndayo, Saulo o mbo ḓi ita nyito mmbi dzo kalulesaho dzi sumbedzaho u sa thetshelesa.—1 Sam. 13:8, 9, 13, 14.

24. (a) Saulo o sumbedza hani u sa thetshelesa Yehova musi a tshi lwa na Vhaameleke? (b) Saulo o aravha hani musi a tshi khakhululwa nahone Yehova a dzhia phetho ifhio?

²⁴ A tshi shumisa Samuele, Yehova o vhudza Saulo uri a ye u lwa na Vhaamaleke. Ndaela dza Yehova dzo vha dzi tshi katela uri a vhulahe Agaga, khosi yavho mmbi. Naho zwo ralo, Saulo ho ngo vhulaha Agaga nahone o dzhia zwithu zwavhuḓi zwo thubiwaho zwe zwa vha zwo tea u lozwiwa. Musi Samuele a tshi ḓa u mu kaidza, Saulo a sumbedza mavhala awe. Nṱhani ha u ḓiṱukufhadza na u ṱanganedza ndayo, a ḓiimelela, a ḓikupula mulandu, a vhuyafhedza zwiito zwawe, a pambusa mafhungo, nahone a lingedza u fhoma vhaṅwe. Musi Saulo a tshi lingedza u pambusa ndayo nga u ḓiimelela, a amba uri zwiṅwe zwithu zwo thubiwaho zwo vha zwi zwa u itela Yehova tshiṱhavhelo, Samuele o amba maipfi a re na bvumo ane a ri: “Ngangoho, u pfa hu fhira tshiṱhavhelo.” Samuele o kaidza Saulo nga tshivhindi nahone a mu vhudza zwe Yehova a vha a tshi ḓo zwi ita: Vhuhosi hawe ho vha vhu tshi ḓo dzhiiwa ha ṋewa muṅwe muthu wa khwine. *—1 Sam. 15:1-33.

25, 26. (a) Ndi ngani Samuele o lilela Saulo nahone Yehova o khakhulula hani mavhonele a muporofita wawe nga vhulenda? (b) Samuele o guda mini musi a tshi ya muḓini wa Isai?

 ²⁵ Samuele o sinyuswa zwihulu nga vhukhakhi ha Saulo. O ṱwa vhusiku hoṱhe a tshi khou lilela Yehova nga ṅwambo wa eneo mafhungo. O ita na u dziḓa a tshi itela onoyo munna. Samuele o vha o zwi ṱhogomela uri Saulo u na vhukoni ha u vha muvhusi a bvelelaho, ha u ita zwithu zwinzhi zwavhuḓi, fhedzi zwino o vha a si tshee na fulufhelo khae. Onoyo munna we a vha a tshi mu ḓivha o vha o no shanduka—o vha o no xelelwa nga pfaneleo dzawe dzavhuḓi vhukuma nahone o no ṱanutshela Yehova. Samuele ho ngo tsha ṱoḓa u dovha a vhona Saulo. Naho zwo ralo, nga u ya ha tshifhinga, Yehova a khakhulula mavhonele a Samuele nga vhulenda a ri: “U ḓo fhedza lini u lilela Saulo? Nṋe ndo mu laṱa. Ha tsha ḓo vha khosi ya Isiraele. Fara tshiḓolo nga luṋanga lwau U tshimbile; ndi U ruma ha Isai wa Betlehema, ngauri ndo ḓi-nangela khosi kha vhana vhawe.”—1 Sam. 15:34, 35; 16:1.

²⁶ Ndivho ya Yehova a i ḓisendeki nga vhathu vha songo fhelelaho, vhane nga zwiṅwe zwifhinga vha sa fulufhedzee. Arali muthu a si tsha fulufhedzea, Yehova u ḓo wana muṅwe ane a ḓo bvela phanḓa a tshi ita zwine a zwi funa. Nga zwenezwo, Samuele wa mukalaha a si tsha lilela Saulo. Samuele a tevhela vhulivhisi ha Yehova, a ya muḓini wa Isai ngei Betlehema, henefho o vhona vharwa vhanzhi vha Isai vha dzinzhinga. Fhedzi u bva kha wa u thoma, Yehova a humbudza Samuele uri a songo sedza mbonalo yavho fhedzi. (Vhalani 1 Samuele 16:7.) Mafheleloni, Davida ane a vha lupedzi kha vhatukana a iswa kha Samuele, ndi ene we a vha o nangiwa nga Yehova!

27. (a) Ndi mini zwe zwa ita uri lutendo lwa Samuele lu dzule lwo khwaṱha? (b) Ni ḓipfa hani nga tsumbo yo vhewaho nga Samuele?

²⁷ Miṅwahani yawe ya u fhedza, Samuele o zwi vhona zwavhuḓi uri Yehova o vha o ita phetho yo teaho nga u vhea Davida uri a vhe khosi vhudzuloni ha Saulo. Saulo o mbo ḓi vha na vivho ḽe ḽa ita uri a ṱoḓe u vhulaha nahone a vha mugunei. Naho zwo ralo, Davida o vha e na pfanelelo dzavhuḓi—tshivhindi, u fulufhedzea na lutendo. Musi Samuele e tsini na u fa, lutendo lwawe lwo bvela phanḓa lu tshi khwaṱha. O zwi vhona uri a hu na vhuimo vhu kulaho nungo vhune Yehova a nga kundwa u vhu dzudzanya, u vhu piringulula kana u vhu shandula uri vhu vhe phaṱhutshedzo. Samuele o fheleledza o fa o ḓiitela dzina ḽavhuḓi, o tshila miṅwaha i ṱoḓaho u vha ḓana. Ndi ngazwo Vhaisiraele vhoṱhe vho lilela onoyo munna a fulufhedzeaho! U swika na ṋamusi, ndi zwavhuḓi uri vhashumeli vha Yehova vha ḓivhudzise uri, ‘Naa ndi ḓo edzisa lutendo lwa Samuele?’