Eaha to roto?

Tapura tumu parau

A PEE I TO RATOU FAAROO | IOSEPHA

‘Tei ia ˈu anei te tiaraa o te Atua?’

‘Tei ia ˈu anei te tiaraa o te Atua?’

TEI roto Iosepha i ta ˈna aua i te taperaa mahana. Peneiaˈe tei nia to ˈna mata i te tamara e te tahi atu mau maa hotu, te apoo pape tei î i te riri e te tahi noa ˈtu pae o te patu, te aorai o Pharao. A feruri na i te maniania ta Iosepha e faaroo ra mai roto mai i to ˈna fare. Te faaata ra Manase i te aiû, to ˈna tuaane Epheraima. Te taa ra ia Iosepha i te tupu ra i roto i te fare e ua arearea roa ta ˈna vahine i te hauti a na tamarii. Auê oia i te oaoa, ua ite hoi e taata haamaitaihia oia e te Atua.

Ua maiti Iosepha i te iˈoa Manase no ta ˈna matahiapo no te faaite ua moe ia ˈna te mau ati ta ˈna i faaruru. (Genese 41:51) I na matahiti i mairi, ua tamahanahanahia o ˈna e ta te Atua mau haamaitairaa a mihi ai i to ˈna utuafare, to ˈna mau taeae e metua tane. Ua taui roa to ˈna oraraa no te ino o to ˈna mau taeae paari aˈe ia ˈna. Ua hamani ino, ua opua e haapohe e ua hoo ia ˈna ei tîtî i te feia hoo taoˈa. Mai reira mai, ua ino taue to ˈna oraraa. Ua riro ei tîtî e ua tapeahia i te hoê maororaa 12 matahiti e ua tae roa hoê taime, ua mau i te auri. I teie nei râ, o ˈna to muri noa mai ia Pharao no te faatere i te nunaa puai o Aiphiti! *

I te roaraa o te mau matahiti, ua ite Iosepha ua tupu te mau mea mai ta Iehova i tohu. E hitu matahiti, e ootiraa maitai roa te itehia i Aiphiti e ua tiaau Iosepha i te haaputuraa huero maa a hopoi atu ai te nunaa i te tuhaa hau ootihia mai. Ua fanau atoa ta ˈna vahine Asenata e piti tamarii na ˈna. Pinepine râ o ˈna i te feruri i to ˈna fetii tei atea ia ˈna, to ˈna iho â râ taeae apî Beniamina e to ˈna metua here Iakoba. Te uiui ra paha Iosepha, ‘Eaha to raua huru? Aita anei raua i hamani-ino-hia?’ Ua hinaaro atoa paha o ˈna e ite ua taui anei to ˈna mau taeae i to ratou huru aore ra e nehenehe anei to ratou utuafare e hoê faahou.

Mai te peu ua amahamaha to outou utuafare no te feii, hape a te tahi aore ra no te riri, hoê â tupuraa to outou e to Iosepha. Eaha te haapii mai i te faaroo o Iosepha a haapao ai i te mau hinaaro o to ˈna fetii?

“A HAERE IA IOSEPHA”

Ua mairi oioi te mau matahiti no Iosepha, mea ohipa roa hoi oia i te mau mahana atoa. Mai ta Iehova i tohu na roto i te orama a Pharao, i muri aˈe na hitu matahiti ootiraa maitai, ua taui taue noa te tupuraa. Aita rea huero i ootihia! Aita i maoro, ua naea te oˈe i te tahi atu mau fenua atoa. Mai ta te Bibilia e faaite, “area te fenua ra o Aiphiti e ati noa ˈˈe, e maa ïa te vai ra.” (Genese 41:54) Ua faufaa-mau-hia te feia no Aiphiti i te faataaraa faaurua a Iosepha e ta ˈna tiaauraa maitai.

Ua faaohipa noa Iehova ia Iosepha no to ˈna haehaa

Ua mauruuru roa paha to Aiphiti ia Iosepha e ua haapopou atu no to ˈna aravihi ia tiaau. Ua hinaaro Iosepha ia faahanahanahia to ˈna Atua ra o Iehova eiaha râ o ˈna. Ia faaohipa tatou ma te haehaa i to tatou aravihi i roto i te taviniraa i te Atua, e nehenehe oia e horoa mai i te hopoia rahi atu â ta tatou i ore i manaˈo aˈenei.

I muri aˈe, ua ati atoa to Aiphiti i te oˈe. I to ratou aniraa ia Pharao i te tauturu, ua pahono noa ˈtu oia: “A haere ia Iosepha ra; e o ta ˈna e parau mai ia outou na, o ta outou ïa e rave.” Ua haamata ˈtura Iosepha i te tatara i te mau fare i haaputuhia te huero maa i noaa mai i te mau tuhaa hau hopoihia ˈtu e ua tia i te nunaa i te hoo mai i ta ratou e hinaaro.—Genese 41:55, 56.

E ere te tahi atu mau fenua i te mea fanaˈo mai ia ratou. I tau hanere kilometera i Kanaana, te ati ra te utuafare o Iosepha. Ua faaroo te ruhiruhia Iakoba e huero maa te vai ra i Aiphiti. Ua tono atura oia i ta ˈna mau tamarii e hoo mai i te maa na ratou.—Genese 42:1, 2.

Ua tono Iakoba na ahuru tamarii eiaha râ ia Beniamina, te hopea. Ua haamanaˈo hoi oia i te taime a tono ai oia i ta ˈna tamaiti here Iosepha e haere e hiˈo i to ˈna mau taeae. Tera te taime hopea i ite ai oia ia ˈna. Ua afai atu ta ˈna mau tamarii paari aˈe i te ahu nehenehe o Iosepha tei riro ei faaiteraa i te here e te faatura o to ˈna metua tane. Ua mutumutu e ua î roa te reira i te toto. Ua vaiiho ratou i te aau o teie ruhiruhia ia oto e ia tiaturi ua amuhia Iosepha e te tahi animara taehae.—Genese 37:31-35.

“UA MANAˈO IHORA IOSEPHA”

Mea atea te vahi haerehia mai e te mau tamarii a Iakoba e tapae atura i Aiphiti. I to ratou aniraa ia hoohia ˈtu te tahi huero maa, ua arataihia ratou i te tahi faatere tiaraa teitei piihia Zaphanate-paanea. (Genese 41:45) Ua ite anei ratou o Iosepha tera? Aita roa. Ua haapao noa e faatere rahi teie no Aiphiti o te tauturu atu. No te faaite i te faatura, teie ta ratou i rave: “Ua tipapa ihora ratou i raro roa i te repo i mua i tana aro.”—Genese 42:5, 6.

Eaha to Iosepha huru? Ua ite oioi oia to ˈna mau taeae teie! I to ratou tipaparaa i mua ia ˈna, ua haamanaˈo oia i to ˈna tamariiraa. Te faaite ra te aamu, “ua manaˈo ihora Iosepha i na moemoeâ na ˈna” ta Iehova i faatupu i to ˈna apîraa. Ua faaite tera moemoeâ e tipapa to ˈna mau taeae i raro i mua ia ˈna i te hoê mahana e tera mau tei tupu i tera taime! (Genese 37:2, 5-9; 42:7, 9) Eaha te tia ia Iosepha ia rave? E tauahi anei ia ratou? E tahoo anei?

Noa ˈtu o vai ratou, ua taa ia Iosepha e titauhia ia feruri maite na mua ˈˈe a rave ai i te tahi ohipa. Te faaite maitai ra te tupuraa o Iehova to muri mai, e taairaa to te reira e ta ˈna opuaraa. Ua fafau oia e riro te huaai o Iakoba ei nunaa rahi. (Genese 35:11, 12) Mai te peu e e feia iino, miimii e te haama ore noâ te mau taeae o Iosepha, e nehenehe to ratou huru e haafifi i te tupuraa o tera parau fafau! Hau atu â, ia rave taue noa Iosepha i te tahi ohipa, e nehenehe ratou e riri e peneiaˈe e hamani ino i to ˈna metua tane e ia Beniamina ia hoˈi atu. Ua hinaaro atoa hoi Iosepha e ite te ora noa ra anei raua. Faaoti atura oia i te huna noa o vai o ˈna. E nehenehe ïa Iosepha e tamata i to ˈna mau taeae no te ite ua taui anei ratou. I muri aˈe, e taa atoa paha ia ˈna i ta Iehova e hinaaro ia rave oia.

Aita paha outou i roto i te hoê â tupuraa. Tera râ, mea pinepine te mau utuafare i te tatamaˈi e te amahamaha i teie mahana. I mua i tera fifi, e haapao noa paha tatou i to tatou hinaaro ma te feruri ore. Mea paari aˈe râ ia pee i te hiˈoraa o Iosepha e ia tamata i te taa i ta te Atua e ani mai ra ia rave no te faaafaro i te fifi. (Maseli 14:12) A haamanaˈo, mea faufaa ia vai hau e te fetii, mea faufaa roa ˈtu â râ ia maitai noa to taairaa e o Iehova e ta ˈna Tamaiti.—Mataio 10:37.

“TEIE TE MEA E ITEA ˈI OUTOU”

Ma te ravea rau, ua tamata Iosepha ia ratou no te ite i te huru mau o to ˈna mau taeae. Ua paraparau oia ia ratou ma te iria e maoti te tauturu a te tahi auvaha ua pari e feia hiˈo ratou no te tahi atu nunaa. Ua pahono atu ma te faatia no nia i to ratou utuafare. Ua faaite iho â râ e taeae apî to ratou tei noho atu i te fare. Ua huna Iosepha i to ˈna huru i tera taime. Ua feruri paha, te ora noa ra anei to ˈna taeae iti? Ua ite Iosepha i teie nei eaha te rave. Ua na ô oia: “Teie te mea e itea ˈi outou,” ua parau i muri iho, e tia ia afai mai i to ratou taeae iti. I muri aˈe, ua farii ia hoˈi ratou i te fare no te haere e tii ia ˈna, ia faaea mai râ hoê i Aiphiti.—Genese 42:9-20.

Ma te ore e ite te taa ra ia Iosepha to ratou reo, ua paraparau ratou ia ratou e ua faahapa ˈtura no te hara ino mau ta ratou i rave a 20 matahiti aˈenei. Ua na ô: “Ua hara mau tatou i to tatou taeae ra; ua ite hoi tatou i to ˈna mauiui aau, a taparu mai ai oia ia tatou ra, e aore tatou i faaroo atu; i roohia mai ai tatou e teie nei ati.” Ua taa ia Iosepha i ta ratou e parau ra e ua fariu ia ore to ˈna mau taeae ia ite ia ˈna ia taˈi. (Genese 42:21-24) Tera râ, e ere te tatarahapa mau i te farii-noa-raa e mea ino mau tei ravehia. No reira, ua opua ˈtura oia e rave i te tahi atu tamataraa.

Ua hoˈi ratou i te fare e ua faaea mai Simeona. Ua faaue atoa oia ia hunahia te moni i roto i te mau pute maa ta ratou i rave. Ua tapae to ˈna mau taeae i te fare e ua tamata i te ani i te parau faatia a Iakoba no te vaiiho i ta ˈna tamaiti here Beniamina ia haere na muri ia ratou i Aiphiti. A tae atu ai, ua faaite ratou i te tiaau a Iosepha no te moni itehia mai i roto i te mau pute e ua hinaaro atoa e faahoˈi i te taatoaraa o te reira. Mea maitai tera manaˈo, aita râ i navai no Iosepha no te ite i to ratou huru mau. Ua titau manihini oia ia ratou ia tamaa e ua tamata noa i te huna i to ˈna huru a ite ai ia Beniamina. Ua vaiiho faahou ia ratou ia hoˈi i te fare e te maa, i tera râ taime ua huna i te tahi auˈa ario i roto i te pute a Beniamina.—Genese 42:26–44:2.

Ua rave faahope roa Iosepha i ta ˈna tamataraa. Ua faaue ia aˈuaˈuhia to ˈna mau taeae e ia tapeahia ratou no te eiâraa i te auˈa. I te iteraahia te reira i roto i te pute a Beniamina, arataihia ˈtura ratou paatoa ia Iosepha. Tera te taime e ite ai Iosepha i te huru mau o to ˈna mau taeae. O Iuda tei paraparau no ratou. Ua taparu oia ia arohahia ratou e ua ani ia tapeahia na 11 ei tîtî i Aiphiti. Ua hinaaro râ Iosepha ia hoˈi te toea e ia faaea noa mai Beniamina ei tîtî.—Genese 44:2-17.

Mea putapû mau ta Iuda i parau, ua na ô o ˈna: “Oia anaˈe tei toe i to raua metua vahine, e e here hoi oia no tana metua tane.” Ua horuhoru roa te aau o Iosepha. O ˈna hoi te matahiapo a te vahine here ra a Iakoba o Rahela tei pohe a fanau ai ia Beniamina. Mai to ˈna metua tane, te haamanaˈo noa ra oia i te mau taime oaoa e to ˈna mama. Peneiaˈe, tera te tumu i here rahi ai Iosepha ia Beniamina.—Genese 35:18-20; 44:20.

Aita noa Iuda i taparu eiaha Beniamina ia riro ei tîtî, ua ani atoa râ o ˈna te tapeahia. I muri aˈe, ua faaoti i ta ˈna parau ma teie taparuraa putapû mau: “Eaha hoi au e tia ˈi ia haere i tau metua ra, ia ore ia tae atoa te tamaiti nei? o te ite hua hoi au i taua metua i te roohiaraa mai e te ino.” (Genese 44:18-34) I teie nei, ua papu maitai ua taui teie taata. Aita noa i faaite i te manaˈo tatarahapa, ua faatupu râ i te mau huru maitatai mai te aumauiui, te haapaoraa ia vetahi ê e te aroha.

Ua taa ia Iosepha ua tatarahapa mau to ˈna mau taeae i ta ratou i rave i nia ia ˈna

Eita e nehenehe faahou ta Iosepha e faaoromai. Eita ta ˈna e nehenehe faahou e tapea. Ma te ani i ta ˈna mau tavini atoa ia vaiiho mai ia ratou, ua taˈi puai mau oia i faaroo-roa-hia o ˈna i te aorai o Pharao. I muri iho, ua faaite o vai oia ma te na ô: “O vau o Iosepha!” Ua tauahi atura i to ˈna mau taeae tei hitimahuta roa e ua farii ma te aau tae i te tatarahapa no te mau mea atoa ta ratou i rave i nia ia ˈna. (Genese 45:1-15) Ua faaite mau oia i te huru o Iehova o tei ineine noa i te faaore i te hara. (Salamo 86:5) E na reira atoa anei tatou?

“O OE E ORA NA!”

I to Pharao faarooraa i te taatoaraa o tei tupu i te fare o Iosepha, ua parau oia ia ˈna ia haere mai to ˈna metua ruhiruhia e te utuafare atoa e faaea i Aiphiti. Aita i maoro, ua tahoê faahou Iosepha e to ˈna metua tane here. Ua taˈi e ua na ô Iakoba: “I teie nei ua tia ia ˈu te pohe, o vau i ite i to mata na! o oe e ora na!”—Genese 45:16-28; 46:29, 30.

Ua ora Iakoba 17 atu â matahiti i Aiphiti. Ua tia ia ˈna ia faaite i te mau haamaitairaa i nia i ta ˈna na tamaiti 12 o tei riro atoa ei parau tohu. Ia Iosepha, te 11 o ratou, ua horoa oia e piti tufaa i faataahia na no te matahiapo. E piti opu o Iseraela na roto mai ia ˈna. E no Iuda? O ˈna te maha o te mau tamaiti, ua hau ê oia i te toea no to ˈna faaiteraa i te manaˈo tatarahapa. Ua fanaˈo oia i te tahi haamaitairaa rahi, na roto mai to ˈna huaai e fanauhia ˈi te Mesia!—Genese pene 48, 49.

I to Iakoba poheraa i te 147raa o to ˈna matahiti, ua mǎtaˈu to Iosepha mau taeae ia tahoo oia ia ratou, e tiaraa teitei hoi to ˈna. Ua tamahanahana ˈtu râ Iosepha ia ratou ma te here. Mea maoro to ˈna manaˈoraa, e tia i to ˈna mau taeae ia faaea i te faahapa ia ratou no te mea na Iehova i aratai i to ˈna utuafare i Aiphiti. Teie te uiraa ta ˈna i faahiti: ‘Tei ia ˈu anei te tiaraa o te Atua?’ (Genese 15:13; 45:7, 8; 50:15-21) Ua ite Iosepha o Iehova te Haava tia roa. O vai hoi Iosepha no te faautua i ta Iehova i faaore i te hara?—Hebera 10:30.

Mea ohie anei no outou ia faaore i te hara? Mea fifi atu â râ ia na reira ua ite anaˈe tatou ua opua tera taata e haamauiui mai. Ia faaore râ tatou i te hara a te feia tatarahapa mau, e topa to ˈna hau e to tatou. E pee atoa tatou i te faaroo o Iosepha e te hiˈoraa o to ˈna Metua aroha o Iehova.

^ A hiˈo i te tumu parau “A pee i to ratou faaroo” i roto i Te Pare Tiairaa Tenuare-Fepuare 2015.