Eaha to roto?

Tapura tumu parau

TAUTURU NO TE UTUAFARE | NO TE FEIA APÎ

Ia titauhia ia hoˈi e ora e te metua

Ia titauhia ia hoˈi e ora e te metua

TE FIFI

E ite-pinepine-hia i teie mahana te feia apî ia faarue i te fare e ia hoˈi e ora e te metua i muri aˈe i te tahi fifi moni. Tera anei to oe tupuraa?

E ere i te mea ohie ia hoˈi i te fare o te metua noa ˈtu to oe here ia raua. Te na ô ra te taurearea Sarah a: “I to ˈu faarueraa ˈtu, ua oaoa roa vau, na ˈu iho e faaoti no ˈu. A hoˈi ai râ, ua riro faahou vau ei tamarii.” Hoê â manaˈo to te taurearea Richard tei na ô: “Aita vau i hinaaro e hoˈi e ora e to ˈu na metua, eita râ ta ˈu e nehenehe e amo i te mau haamâuˈaraa atoa o to ˈu oraraa. Aita hoê aˈe ohipa maitai ta ˈu.”

Mai te peu tei roto atoa oe i tera tupuraa, e tauturu atu teie tumu parau ia ite nafea ia faaineine maitai ia oe no te faarue roa i te fare o to oe na metua.

EAHA TE TUMU?

Te fifi moni. Ua araara roa te mata o te mau taurearea e rave rahi i to ratou iteraa i te rahi o te mau haamâuˈaraa i roto i te oraraa. Te na ô ra Richard faahitihia i te omuaraa: “Ua pau roa te moni ta ˈu i tuu i te hiti no te faatamaa ia ˈu.” Tera atoa no Shaina tei faarue i te fare i te 24raa o to ˈna matahiti e ua hoˈi i te metua ra hoê matahiti e te afa i muri aˈe. Ua na ô oia: “Aita e moni ta ˈu i te faarueraa i te fare, i te hoˈiraa ˈtu râ, e tarahu ta ˈu. Ahiri iho â vau i haapao maitai aˈe i ta ˈu moni.” b

Te fifi o te ohipa. Ia ere oe i ta oe ohipa, e nehenehe te reira e haafifi roa i te oraraa noa ˈtu te faaineineraa maitai roa ˈˈe. E tera ta Shaina i ite. Te na ô ra oia: “Ua noaa mai ta ˈu parau tuite i te pae o te tuatiraa maˈi. Ua tauturuhia vau e te hoê pu no te imi i te ohipa. I to ˈu râ ereraa i te reira, aita vau i ite faahou eaha te rave. Aita e ohipa i roto i to ˈu toroa i te oire iti i reira vau e noho ai!”

Te mau manaˈo hape. Aita vetahi taurearea i faaineinehia no te rave i te ohipa e faatamaa ia ratou. I te rahiraa o te taime, e ere roa ˈtu te ohipa i te mea ohie mai ta ratou i manaˈo. Ua taa ma te peapea, ua titau oioi ratou i te tiamâraa e ua ite atura mai te aha te oraraa mau. Aita roa ratou i feruri aˈenei mea rohirohi roa ia rave i te ohipa.

TA OE E NEHENEHE E RAVE

A aparau e to oe na metua no te hoˈi atu i te fare. A hiˈopoa i te mau manaˈo mai teie: Ehia taime oe e faaea ˈi i ǒ raua? Eaha te mau haamâuˈaraa e maraa ia oe ia aufau? Eaha te ohipa ta oe e nehenehe e rave i te fare? Eaha ta oe e rave no te faaafaro i te fifi moni ta oe i farerei? Noa ˈtu ehia matahiti to oe, a haamanaˈo ua hoˈi oe i te fare o to oe na metua. E tia ïa ia farii i ta raua faatereraa.—Aratairaa Bibilia: Exodo 20:12.

A haapii nafea ia haapao i ta oe moni. Teie ta te tahi buka e parau ra: “Mea faufaa te tino moni ta oe e haamâuˈa no te ite e nehenehe anei ia oe e haapao maitai i ta oe moni. . . . Mea faufaa roa ia farii na mua eiaha ia haamâuˈa i ta oe moni no te mau mea faufaa ore.”—Buka aratai ia haapao i te moni: No te feia apî e piahi o te Haapiiraa tuatoru (Beretane); aratairaa Bibilia: Luka 14:28.

A imi i te aˈoraa paari. E nehenehe to oe na metua aore ra te tahi atu taata e tauturu ia oe ia ite nafea ia imi e tarani i te moni, oia atoa ia aufau i te mau haamâuˈaraa. Te na ô ra te vahine apî Marie: “Ua titauhia ia haamanaˈo faahou ia ˈu eaha te rave na mua. Ua tauturu mai te tahi hoa ia hamani i te tapura o te mau mea faufaa ia hoo mai e te mea faufaa ore. Ua maere roa vau, e taoˈa faufaa ore te rahiraa ta ˈu i hoo mai! No te faarue i te fare, ua taa atoa ia ˈu e tia na mua roa ia haapii: Eiaha e faatia hanoa i to oe hinaaro.”—Aratairaa Bibilia: Maseli 13:10.

E ere te toroa ta oe e maiti te mea faufaa aˈe, te aravihi râ e noaa mai no te rave i te ohipa

A imi i te hoê ohipa. A faataa i te taime no te imi i te reira. A haapao maitai, te vai ra vetahi o te turai atu ia maiti i te ohipa ta oe e au. Eita râ te reira e tauturu atu. I te tahi taime, tei mua noa hoi to oe mata! Eiaha e maiti i te ohipa, eita ïa to taime e mâuˈa. A haamanaˈo, e ere te toroa te mea faufaa aˈe, te aravihi râ e noaa mai no te rave i te ohipa. Ua itehia rahi atu â te ite e te aravihi e noaa i te taata, rahi atu â o ˈna i te au i ta ˈna ohipa. Eita e titauhia ia maiti i te toroa ta oe e hinaaro no te au i ta oe ohipa!

a Ua tauihia te mau iˈoa.

b E pinepine te mau piahi i te haapiiraa tuatoru i Marite i te topa i roto i te hoê â fifi. Ia au i te faatiaraa i roto i te vea The Wall Street Journal, e nehenehe te tarahu a te hoê piahi e raea 33 000 tara Marite (3 663 000 F CFP).