Eaha to roto?

TAUTURU NO TE UTUAFARE | NO TE METUA

A paruru i ta outou tamarii i te hohoˈa faufau

A paruru i ta outou tamarii i te hohoˈa faufau

 “Ua ite iho â mâua i te fifi atâta o te hohoˈa faufau, aita râ mâua i ite e mea ohie no ta mâua tamahine ia mataitai i te reira.”—Nicole.

I roto i teie tumu parau

 Eaha te titauhia ia outou ia ite?

 E nehenehe te mau tamarii mea apî roa e mataitai i te hohoˈa faufau. Te faaite ra te mau maimiraa, e i teie nei te faito matahiti e mataitai matamua ˈi te mau tamarii i te hohoˈa faufau, 11 ïa matahiti.

 E nehenehe te mau tamarii e mataitai i te hohoˈa faufau noa ˈtu aita ratou i imi. Ei hiˈoraa, e nehenehe ratou e ite i te reira a haere ai i nia i te natirara aore ra i nia i te reni faahoaraa. E pura mai te mau faatianianiraa o te hohoˈa faufau ia hauti ratou i te hauti video i nia te reni. Ua rau te huru o te hohoˈa faufau, te mea matauhia râ, te hohoˈa e te video. Mea ohie atoa râ ia ite i te reira i nia i te natirara ei aamu ta te hoê taata e nehenehe e taio aore ra e faaroo.

 Mea tia ia haapao maitai atoa te mau metua e e nehenehe te taata e hapono i te hohoˈa faufau i ta ratou tamarii i nia i ta ratou vini. I roto i te hoê maimiraa no nia hau atu 900 feia apî, fatata 90 i nia i te hanere o te mau tamahine e 50 i nia i te hanere o te mau tamaroa tei parau e ua hapono pinepine to ratou hoa haapiiraa i to ratou hohoˈa e video faufau.

 E pinepine e itehia te haavîraa uˈana i roto i te hohoˈa faufau matauhia. I roto i te hohoˈa faufau matauhia e mea ohie ia mataitai, e ite-pinepine-hia te haavîraa uˈana i nia i te mau vahine.

 E haamauiui te hohoˈa faufau i te mau tamarii. Te faaite ra te maimiraa e nehenehe te mau tamarii tei mataitai i te hohoˈa faufau:

  •   e fifi i roto i ta ratou haapiiraa

  •   e ahoaho, e haapeapea rahi e e haafaufaa ore ia ratou

  •   e ia faahepohia ratou e taoto, aita e fifi no ratou

 Te mea faufaa: Ia mataitai te mau tamarii i te hohoˈa faufau, e haamauiui te reira ia ratou e o to ratou mau metua anaˈe te nehenehe e paruru ia ratou.

 Faaueraa Bibilia: “Ia vai teie mau parau ta ˈu e faaue nei ia oe i teie mahana i nia i to aau, ia haapii tamau oe i te reira i ta oe mau tamarii, ia paraparau oe no nia i te reira ia parahi oe i roto i to fare, ia haere oe na nia i te purumu, ia tarava oe e ia tia mai oe i nia.”—Deuteronomi 6:6, 7.

 E nafea ia paruru i ta outou tamarii i te hohoˈa faufau?

 Ia maramarama outou iho no nia i te hohoˈa faufau. A hiˈo afea e ihea ta outou tamarii e fifihia no te hohoˈa faufau. Ei hiˈoraa, e nehenehe anei oia e haere i nia i te natirara i te taime faafaaearaa haapiiraa aita e haapaohia?

E nehenehe ta outou tamarii e faaruru i te fifi o te hohoˈa faufau mai e rave rahi mauhaa

 A haapii eaha te mau tuhaa o ta ˈna vini ta oe e nehenehe e faaohipa no te taotia i te mau haamaramaramaraa e haponohia ia ˈna ra. A haamatau e te mau faanahoraa e hautiraa roro uira ta ˈna e faaohipa e e hauti. Ei hiˈoraa, e tuhaa to te tahi mau faanahoraa no te poroi o te vaiiho i te hohoˈa aore ra video ia pura no te hoê noa taime poto. E te rahi atoa mai ra te numera o te mau hauti video i nia i te natirara o te vaiiho i te mau taata hauti ia mataitai i te hohoˈa faufau e ia rave atoa i teie peu i roto roa i te hautiraa.

 “Ua ite au i te reira: Mai te peu e vini ta ta outou tamarii, e titauhia ia ite outou ei metua eaha te mau tuhaa o te taotia i ta outou tamarii eaha ta ˈna e nehenehe e mataitai i nia i ta ˈna vini e ia haapao eaha ta ta outou tamarii e rave ra.”—David.

 Faaueraa Bibilia: “E apo te aau o te taata maramarama i te ite.”—Maseli 18:15.

 A rave i te nehenehe ia outou no te paruru i te hohoˈa faufau. A rave i te nehenehe ia outou no te faaiti i te haafifiraa. Ei hiˈoraa: A faatano i te vini a ta oe tamarii e te roro uira atoa a te utuafare no te paruru ia outou i te hohoˈa faufau. A vaiiho i te mau tuhaa o te taotia i ta outou tamarii. E ia ite atoa outou i te mau parau faatia o ta outou tamarii.

 “Ua ite au te faufaaraa ia vaiiho i te mau tuhaa o te taotia i ta matou mau roro uira, e ia taotia i te mau porotarama i nia i ta matou afata teata tei nati i te natirara e ia ite i te parau faatia i nia i te vini a ta ˈu tamaiti.”—Maurizio.

 “Aita vau e vaiiho i ta ˈu mau tamaiti ia mataitai i te mau video i roto i to ratou piha ua opanihia. E ia hora no te taoto, aita vau e vaiiho ia ratou ia rave i ta ratou roro uira i roto i to ratou piha.”—Gianluca.

 Faaueraa Bibilia: “E ite te taata feruriraa haroˈaroˈa i te tupuraa atâta e e tapuni oia.”—Maseli 22:3.

 A faaineine i ta outou tamarii i te fifi o te hohoˈa faufau. “Eita te tahi mau metua e paraparau nei i ta ratou tamarii no nia i te hohoˈa faufau, papu ia ratou eita roa ˈtu ta ratou tamarii e faaruru i teie fifi,” ta te hoê ïa mama i parau o Flavia te iˈoa. Te haapeapea nei paha te tahi mau metua: ‘Ahani e tauaparau vau no nia i te reira, e imi ta ˈu tamarii i te mataitai i te reira.’ Mea hape roa teie huru feruriraa. E haapii te mau metua haapao maitai i ta ratou tamarii ia vai ara i te hohoˈa faufau hou ratou a faaruru ai i teie fifi. E nafea ia na reira?

 A haapii i te mau tamarii mea apî eaha te titauhia ia ratou ia rave mai te peu e faaruru ratou i teie fifi. Ei hiˈoraa, e nehenehe ratou e tapo i to ratou mata aore ra e tupohe i ta ratou roro uira. E a faaitoito atu ia faaite ia outou i tei tupu. a

 “Ua haamata mâua i te aparau no nia i te fifi atâta o te hohoˈa faufaa i ta mâua tamaiti i to ˈna apîraa. I to ˈna 11raa o to ˈna matahiti, i to ˈna hautiraa i nia i ta ˈna vini, ua pura mai te hoê hohoˈa faufau. Te vai atoa ra te hoê poroi o te titau ia ˈna ia hapono i to ˈna iho mau hohoˈa. No te mea ua aparau mâua ia ˈna eaha te rave, ua haere mai oia ia ˈu ra e ua parau mai eaha tei tupu.”—Maurizio.

 Faaueraa Bibilia: “A haapii i te tamarii i te eˈa ia na reira oia i te haere, ua ruhiruhia anaˈe oia, eita oia e faarue i te reira.”—Maseli 22:6, nota.

 A tauturu i te mau tamarii mea paari ia faaoti papu eiaha e mataitai, faaroo aore ra taio i te hohoˈa faufau. Ei hiˈoraa, e nehenehe outou e tauturu i ta outou tamarii ia papai eaha ta ˈna e rave ia faaruru o ˈna i teie fifi e no te aha o ˈna e hinaaro ai e rave i te reira. E ia papai atoa oia eaha te mau faahopearaa ia mataitai i te hohoˈa faufau mai te haafaufaa-ore-raa ia ˈna iho, te ereraa i te tiaturi o to ˈna nau metua e te haafifiraa i to ˈna auhoaraa e te Atua. b

 “A paari noa ˈi te mau tamarii, ia tauturu atu ia faaoti papu eiaha e mataitai i te hohoˈa faufau ma te feruri i te mau faahopearaa i nia i te hoê tau roa.”—Lauretta.

 “Ia taa i ta outou mau tamarii eiaha noa te fifi atâta o te hohoˈa faufau, oia atoa râ eaha to Iehova huru aau no nia i te reira, e ohie ïa no ratou ia faaoti papu eiaha e mataitai i te hohoˈa faufau.”—David.

 Faaueraa Bibilia: “E parururaa . . . te paari.”—Koheleta 7:12.

 A tamau i te aparau. Ua haapii matou e hinaaro te mau tamarii e paraparau no nia i te taatiraa pae tino e to ratou mau metua noa ˈtu mea apî ratou. “E te hinaaro ra ratou e paraparau pinepine no nia i te reira,” ta Dame Rachel de Souza e parau ra, tia a te mau tamarii no Beretane. “E hinaaro te mau tamarii ia au i to ratou faito matahiti e tauaparau e e taui atoa te reira i te roaraa o te tau ia paari mai ratou.”

 “A paari ai au, e rave rahi tumu parau ta to ˈu mau metua i ore i tauaparau e o vau. Ua hinaaro vau ia tauaparau matou. I teie nei e metua vahine au, te faaitoito nei au i te aparau pinepine no nia i te taatiraa e ta ˈu mau tamarii.”—Flavia.

 Ahani ua mataitai ta outou tamarii i te hohoˈa faufau

 A tamǎrû ia outou. Ia ite outou e ua mataitai, faaroo aore ra taio ta outou tamarii i te hohoˈa faufau, a tamata i te tamǎrû ia outou. Ua huru ê aˈena paha oia, aore ra te faahapa ra oia ia ˈna no te tupu. E fifi atu â oia ia riri outou e eita paha oia e faafatata ˈtu ia outou i te tahi atu taime.

 Faaueraa Bibilia: “Te taata e ite to ˈna, e haavî oia i ta ˈna mau parau, e e faaea hau noa te taata haroˈaroˈa.”—Maseli 17:27.

 A hiˈo na mua i tei tupu. Eiaha e faaoti oioi, a ui râ no te ite mea nafea ta outou tamarii i te mataitairaa i te hohoˈa faufau. Ei hiˈoraa, ua hapono anei te tahi taata i te hohoˈa ia ˈna aore ra na ˈna iho i ite mai i te reira? A tahi ra anei o ˈna e faaruru ai i te reira aore ra ua mataitai aˈena oia i te reira? Te roro uira ta ˈna i faaohipa e tuhaa taotiaraa anei i roto? Mai te peu e e, ua imi anei oia i te hoê ravea no te mataitai i te hohoˈa faufau? A haamanaˈo, ta outou fa o te faaitoito i ta outou tamarii ia paraparau eiaha râ no te uiui ia ˈna.

 Faaueraa Bibilia: “E au te manaˈo o te taata i te pape hohonu, na te taata haroˈaroˈa râ e huti mai i te reira.”—Maseli 20:5.

 A haa. Ei hiˈoraa, mai te peu ua ite mai ta outou tamarii i te hohoˈa faufaa ma te manaˈo-ore-hia, e nehenehe outou e faatano i te tuhaa o te taotia i ta ta outou tamarii e mataitai ra.

 Mai te peu e ua ite outou e ua imi iho â ta outou tamarii i te hohoˈa faufau, ma te here e te papu, a aˈo atu. A haapuai i te hinaaro o ta outou tamarii ia patoi i te hohoˈa faufau ma te haaferuri ia ˈna i te mau irava mai te Ioba 31:1, Salamo 97:10 e te Salamo 101:3. c E a faaite atu ia ˈna e paraparau orua no nia i te reira i te mau hebedoma atoa no te mau tutavaraa ta ˈna i rave e no te hiˈo te vai ra anei te tahi mau ohipa ta outou e nehenehe e rave no te tauturu atu.

 Faaueraa Bibilia: “Eiaha e faariri i ta outou mau tamarii, a tamau râ i te aupuru ia ratou i te aˈo e te faaararaa a Iehova.”—Ephesia 6:4.

a No te tahi mau manaˈo e nafea ia aparau e ta outou tamarii ia au i te faito matahiti no nia i te taatiraa, a hiˈo i te tumu parau “Comment donner une éducation sexuelle à ses enfants?

b No te ite hau atu â eaha te papai, a hiˈo i te api haaferuriraa “Comment rejeter la pornographie.”

c E nehenehe atoa outou e taio amui i te tumu parau “Pourquoi rejeter la pornographie?