Gençler Soruyor

Elektronik Oyunlar Oynamam Uygun mu?

ELEKTRONİK oyunlar sadece yüksek teknolojinin sunduğu bir eğlence türü değildir. Aslında bunlar becerilerini geliştirir ve seni can sıkıntısından kurtarır. Dahası, elektronik oyunlar reflekslerini geliştirebilir ve araştırmaların gösterdiğine göre bir şeye odaklanma becerini artırabilir. Hatta bu oyunlardan bazıları matematiğini ve okuma becerini de ilerletebilir. Tüm bunların yanında son çıkan elektronik oyunlar okullarda sohbet konusu haline gelmiştir. Eğer bu oyunları oynuyorsan arkadaşlarınla konuşacak bir konun olur.

Elbette elektronik oyunları oynamana izin verecek olan kişi ana babandır (Koloseliler 3:20). Eğer izin veriyorlarsa, hem heyecan verici hem de ahlaksal açıdan uygun bir oyunu muhtemelen bulabilirsin. Peki neden dikkatli olmalısın?

Oyunların Zararlı Yönü

On altı yaşındaki Brian “Bilgisayar oyunları çok heyecan verici ve eğlenceli” diyor. Fakat herhalde senin de bildiğin gibi her oyun faydalı değildir. Brian şunları ekliyor: “Gerçek hayatta asla yapamayacağın şeyleri oyunda yapabilirsin; hem de başın hiç derde girmeden.” Böyle oyunlar ne tür davranışlara özendirir?

 Birçok oyun Mukaddes Kitabın kınadığı ahlaksızlığı, küfrü ve şiddeti açıkça destekler (Mezmur 11:5; Galatyalılar 5:19-21; Koloseliler 3:8). Bazı oyunlar da büyücülüğü yüceltir. 18 yaşındaki Adrian çok popüler olan bir oyunun “silahlı çatışmalar, uyuşturucu kullanımı, cinsellik, küfür, şiddet, kan ve vahşet” içerdiğini söylüyor. Ve her yeni çıkan oyunun yanında bir önceki masum kalıyor. 19 yaşındaki James bunlar arasındaki en popüler oyunların internette oynanabildiğini söylüyor. Bu imkân, video oyunlarını bambaşka bir boyuta taşıdı. James “Evinizdeki bilgisayarla dünyanın öbür ucundaki insanlarla rekabet edebilirsiniz” diyor.

“Rol yapma oyunları” da geniş çapta popüler hale geldi. Bu oyunlarda binlerce oyuncudan oluşan sanal bir dünyada oyuncular “avatar” olarak adlandırılan insan, hayvan ya da yarı insan yarı hayvan karakterler oluşturuyor. Gerçek dünyanın bir kopyası gibi olan bu sanal dünyada dükkânlar, arabalar, evler, gece kulüpleri ve genelevler de bulunuyor. Bu oyunların oyuncuları, birbirlerinin karakterleriyle anında mesajlaşabilir ve her istediklerini yapabilirler.

Bu sanal dünyada tam olarak neler oluyor? Bir gazeteci şöyle diyor: “Sıradan insanlar normalde asla yapmayacakları, yani yapamayacakları davranışlarda bulunuyor.” O sözlerine şunları ekliyor: “Cinsel ilişki kadar fahişelik de oldukça olağan.” Sadece birkaç düğmeye basarak avatarlarının cinsel davranışlarda bulunmasını sağlayabilen oyuncular, aynı anda mesajlaşarak seks hakkında konuşabiliyorlar. Bunlara ek olarak New Scientist dergisi bu alemin, “Mafya adamları, kadın satıcıları, gaspçılar, dolandırıcılar ve suikastçıların bulunduğu sanal suçlarla dolu bir ortam” olduğunu söylüyor. Başka bir dergiye göre “eleştirmenler, genelevlerde kadınlara tecavüz edilmesi ya da çocuk görünüşlü avatarlarla cinsel ilişkide bulunmak gibi normal hayatta yasadışı olan davranışların oyunda yer alması hakkındaki kaygılarını dile getiriyor.”

Senin Seçimin Neden Önemli?

Şiddet ve ahlaksızlık dolu bu oyunları oynayan biri şöyle diyebilir: “Bundan kimseye zarar gelmez. Gerçek değil ki, sadece bir oyun.” Fakat böyle yanlış bir mantıkla kendini kandırma!

Mukaddes Kitap şunu der: “Bir çocuk bile işlerile kendini tanıtır, işlediği temiz ve doğru mu, yoksa değil midir” (Süleyman’ın Meselleri 20:11). Eğer şiddet ve ahlaksızlık içeren elektronik oyunlar oynamayı alışkanlık edinirsen, sence zihninin temiz ve doğru olduğu söylenebilir mi? Yapılan tüm araştırmalar, şiddet görüntülerinin, bunu izleyen kişiyi saldırganlığa teşvik ettiğini gösteriyor. Önce de sözleri alıntılanan New Scientist dergisi şunu diyor: “Video oyunları kişinin aktif olarak yer almasını gerektirdiğinden, televizyondan daha güçlü bir etkiye sahip.”

Şiddet ya da ahlaksızlık içeren bir oyunu seçmek, radyoaktif bir atıkla oynamak gibidir; zararlı etkileri hemen görülmeyebilir fakat bunlar kaçınılmazdır. Bu nasıl olabilir? Yüksek dozda radyasyona maruz kalmak mide zarını yok edebilir ve bakterilerin bağırsaklardan kan dolaşımına karışmasına yol açar ve bu sonunda insanı hasta eder. Benzer şekilde açık ve ayrıntılı olarak cinsellik ve şiddet içeren görüntülere maruz kalmak da ‘ahlak duyguna’ zarar verebilir ve bedensel arzuların, düşünüşüne ve davranışlarına hâkim olmasına yol açabilir (Efesoslular 4:19; Galatyalılar 6:7, 8).

Nasıl Oyunlar Seçmem Uygun Olur?

Eğer ana baban elektronik oyun oynamana izin veriyorsa hangi oyunu seçeceğine ve buna  ne kadar vakit ayıracağına nasıl karar verebilirsin? Şunları düşün:

▪ Bu oyunu seçmem Yehova’yı üzecek mi? Seçtiğin oyun Yehova’nın senin hakkındaki duygularını etkiler. Mezmur 11:5 şöyle der: “RAB salihi dener, fakat kötüden ve zorbalığı sevenden canı tiksinir.” Büyücülükle uğraşanlar hakkında Tanrı’nın Sözü şunu der: “Bu şeyleri yapan adam RABBE mekruhtur” (Tesniye 18:10-12). Eğer Tanrı’nın dostu olmak istiyorsak, Mezmur 97:10’daki şu öğüdü uygulamalıyız: “Ey sizler, RABBİ sevenler, şerden nefret edin.”

▪ Bu oyun düşünüşümü nasıl etkileyecek? Kendine şunu sor: “Bu oyunu oynarsam ‘cinsel ahlaksızlıktan kaçmam’ daha kolay mı yoksa daha zor mu olacak?” (1. Korintoslular 6:18). Cinsel duygular uyandıran görüntüler ya da sohbetler içeren oyunlar, zihnini doğru, saf ve erdemli konular üzerinde tutmana yardım etmeyecektir (Filipililer 4:8). 22 yaşındaki Amy şunu diyor: “Birçok oyun seni şiddete, müstehcen konuşmalara ve ahlaksızlığa karşı duyarsızlaştırır ve yaşamında karşılaşacağın ayartmalara yenik düşmene yol açabilir. Seçtiğin oyunlara çok dikkat etmelisin.”

▪ Bu oyunu oynamak ne kadar vaktimi alacak? 18 yaşındaki Debora şunu diyor: “Bence bilgisayar oyunlarının hepsi zararlı değil. Fakat çok vakit alabilir ve neredeyse bağımlılık yapabilirler.” En masum elektronik oyunlar bile çok fazla zaman alabilir. Bu yüzden oyun oynarken ne kadar vakit harcadığını bir kenara not et ve sonra da bunu gerekli diğer aktivitelerin için harcadığın zamanla karşılaştır. Bunu yapman doğru şeylere öncelik vermene yardım edecektir (Efesoslular 5:15, 16).

Elbette Mukaddes Kitap senden tüm yaşamını çalışarak geçirmeni talep etmez. Hepimize, “gülmenin vakti . . . . ve oynamanın vakti” olduğunu hatırlatır (Vaiz 3:4). Burada geçen “oynama” ifadesi sadece oyun oynamayı değil, fiziksel uğraşları da içerir. Öyleyse boş vakitlerinin bir kısmını bilgisayar ekranı karşısında hareketsizce oturarak geçirmektense, neden fiziksel etkinlik içeren oyunlar oynayarak geçirmeyesin?

Akıllıca Seçimler Yap

Şüphesiz elektronik oyunlar oynamak, özellikle de bu alanda becerikliysen, zevkli olabilir. Bu yüzden oyunları seçerken dikkatli davranman önemlidir. Kendine ‘Okulda en çok hangi alanda başarılıyım?’ diye sor. En çok zevk aldığın alanlar, değil mi? Aslında bir dersten ne kadar zevk alıyorsan, üzerindeki etkisi de o kadar büyük olur. Şimdi de kendine şöyle sor: ‘En çok hangi elektronik oyunu oynamaktan zevk alıyorum? Bu oyun ahlaksal açıdan bana ne öğretiyor?’

Uygun oyunu seçmene yardımcı olması için, oynamak istediğin her oyunun amacını ve bu amaca erişmek için kullanılan yöntemleri bir kenara not etmeye ne dersin? Oyunla ilgili vardığın sonuçları bu makalede yer alan Mukaddes Kitap ilkeleriyle karşılaştır ve sonra da oyunun uygun olup olmadığına karar ver.

Bir oyunu sırf yaşıtların tercih ediyor diye oynamak yerine, bu konuda bilinçli olarak kendi seçimini yapma cesaretini göster. Hepsinden önemlisi de Mukaddes Kitabın şu öğüdünü dikkate al: “Her durumda Rabbi neyin hoşnut ettiğini saptayın” (Efesoslular 5:10).

Başka “Gençler Soruyor . . . . ” makalelerini www.watchtower.org/ype adresinde İngilizce olarak bulabilirsiniz.

ŞUNLARI DÜŞÜN

▪ Eğer bir arkadaşın şiddet ya da ahlaksızlık içeren bir elektronik oyun oynamayı teklif ederse, ne diyeceksin?

▪ Elektronik oyunlar oynamanın daha önemli faaliyetlerini engellemediğinden nasıl emin olabilirsin?

[Sayfa 19’daki pasaj]

Şiddet ya da ahlaksızlık içeren bir oyunu seçmek, radyoaktif bir atıkla oynamak gibidir; zararlı etkileri hemen görülmeyebilir fakat bunlar kaçınılmazdır

[Sayfa 18’deki çerçeve]

Elektronik oyunları ne kadar sık oynuyorsun?

❑ Ara sıra

❑ Haftada bir

❑ Her gün

Oyun oynamak ne kadar vaktini alıyor?

❑ Birkaç dakika

❑ Bir saat ya da daha az

❑ İki saatten fazla

En çok ne tür oyunlardan hoşlanıyorsun?

❑ Araba yarışı

❑ Spor

❑ Silahla adam öldürme (FPS)

❑ Diğer

Sence oynamanın uygun olmadığı bir elektronik oyunun ismini buraya yaz.

․․․․․

[Sayfa 20, 21’deki çerçeve/resim]

 Ana Babalara Bir Not

Bu makaleyi okuduktan sonra fark ettiğiniz gibi, elektronik oyunlar sizin gençliğinizden bu yana oldukça değişti. Bir ana baba olarak bunların olası tehlikelerini çocuğunuzun fark etmesine ve bundan kaçınmasına nasıl yardım edebilirsiniz?

Tüm elektronik oyunların uygun olmadığı sonucuna varmanızın ya da katı bir tutumla bunların tamamen vakit kaybı olduğunu ileri sürmenizin pek yararı olmayacaktır. Unutmayın, her oyun zararlı değildir. Bununla birlikte, elektronik oyunlar bağımlılık yapabilir ve çok zaman alabilir. Bu yüzden çocuğunuzun bu oyunları oynarken ne kadar zaman harcadığını görmek için vakit ayırın. Ayrıca ona çekici gelen oyunlara da yakından bakın. Hatta çocuğunuza şu tür sorular sorabilirsiniz:

▪ Sınıf arkadaşların arasında en sevilen oyun hangisi?

▪ Oyunda neler oluyor?

▪ Sence bu oyun neden bu kadar seviliyor?

Çocuğunuzun elektronik oyunlar hakkında düşündüğünüzden daha çok şey bildiğini öğrenmek sizi şaşırtabilir. Belki sizin uygun bulmayacağınız oyunları oynamış bile olabilir. Eğer durum böyleyse aşırı tepki vermeyin. Bu, çocuğunuzun algılama yeteneğini geliştirmesine yardım etmeniz için bir fırsattır (İbraniler 5:14).

Çocuğunuza, uygun olmayan oyunları neden merak ettiğini öğrenmenize yardımcı olacak sorular sorun. Örneğin, şöyle bir soru sorabilirsiniz:

▪ Belli bir oyunu oynamana izin vermediğim için kendini yaşıtların arasında dışlanmış hissediyor musun?

Makalenin ilk sayfasında söylendiği gibi, gençler belli bir oyunu sırf arkadaşlarıyla konuşacak ortak bir konuları olsun diye oynayabilirler. Eğer bu sizin çocuğunuz için de geçerliyse, herhalde bu durumu çocuğunuz şiddet ve cinsellik içeren görüntüleri çekici buluyormuş gibi ele almayacaksınız (Koloseliler 4:6).

Peki ya çocuğunuz zararlı oyunlardan hoşlanıyorsa? Bazı gençler bilgisayar ekranındaki vahşet görüntülerinden etkilenmediklerini söyleyebilirler. ‘Bunu bilgisayarda yapıyor olmam gerçek hayatta da yapacağım anlamına gelmez’ diye kendilerini savunabilirler. Eğer sizin çocuğunuz da böyle düşünüyorsa onun dikkatini 20. sayfada alıntılanan Mezmur 11:5’e çekin. Bu ayetteki ifadelerden açıkça görülebileceği gibi, sadece zorba olmak değil fakat zorbalığı sevmek de Tanrı’nın onayını kaybetmenize neden olur. Aynı ilke, Tanrı’nın Sözünün mahkûm ettiği cinsel ahlaksızlık gibi başka kötü davranışlar için de geçerlidir (Mezmur 97:10).

Bazı uzmanlar şu tavsiyelerde bulunuyor:

▪ Elektronik oyunların yatak odası gibi tenha ortamlarda oynanmasına izin vermeyin.

▪ Belirli kurallar koyun; örneğin, ev ödevi yapılmadan ya da akşam yemeği bitmeden veya başka önemli faaliyetler yerine getirilmeden oyun oynanmasına izin vermemek gibi.

▪ Fiziksel aktivitelerin değerine dikkat çekin.

▪ Elektronik bir oyun oynarken çocuğunuzu izleyin ya da daha iyisi, zaman zaman siz de onunla birlikte oynayın.

Elbette eğlence konusunda çocuğunuzu yönlendirmek üzere konuşma cesaretinizin olması için sizin de iyi bir örnek olmanız gerekir. Bu yüzden kendinize ‘Ne tür TV programları ya da filmler izliyorum?’ diye sormanız yerindedir. Bu konuda kendinizi kandırmayın; eğer ikili bir hayat standardınız varsa, çocuğunuz bunu fark edecektir.