Skip to content

LUGWASYO KUMUKWASYI | KUKOMEZYA BANA

Amubagwasye Bana Banu Kutalibilika Anyuuzi Iityompya

Amubagwasye Bana Banu Kutalibilika Anyuuzi Iityompya

 Lyoonse kulaakuba nyuuzi iityompya a TV, amafooni, matabbuleti alimwi aamakkompyuta. Alimwi kanji-kanji balatondezya mavidiyo aapandulula cakacitika.

 Alimwi bana balaakweebelela abalo.

 Ino inga mwabagwasya buti bana banu kutanyonganizigwa kapati amakani aatyompya aamwaigwa?

 Ino nyuuzi ibajatikizya buti bana?

  •   Bana banji balatyompwa akaambo kazintu zibyaabi nzyobabona anyuuzi. Bana bamwi ambweni inga tiibaamba mbobalimvwa, pele nyuuzi yaamba makani mabyaabi ilakonzya kubajatikizya kapati. a Balakonzya kwiindila kulibilika ikuti naa bazyali babo baciindizya abalo.

  •   Bana balakonzya kwaabweza munzila iimbi makani ngobamvwa anyuuzi. Mucikozyanyo, bamwi balakonzya kuyeeya kuti nzyobabona anyuuzi ziyoocitika akumukwasyi wabo. Alimwi bana ibeebelela mavidiyo aapandulula zyakacitika cakwiinduluka-induluka balakonzya kuyeeya kuti zintu eezyo zili mukucitika alimwi.

  •   Bana tabakonzyi kumvwisya naa cintu cibyaabi cakali mbubwenya mbobacipandulula anyuuzi. Inga kabatazyi kuti basikumwaya nyuuzi bajana mali manji kuti naa ibeebelela nyuuzi yabo bavwula. Aboobo, balakonzya kwaakomezya makani kutegwa akwelelezye baswiilizi kuti bazumanane kweebelela.

 Mbuti mbomukonzya kubagwasya bana banu kutalibilika anyuuzi iityompya?

  •   Amucesye nyuuzi iyaamba makani mabyaabi njobaswiilila bana banu. Eeci tacaambi kuti bana banu tabeelede kuzyiba zicitika munyika. Pele tacili kabotu kuti kabeebelela naa kuswiilila zintu zinyonganya cakwiinduluka-induluka.

     “Zimwi ziindi tulaakubandika kujatikizya nyuuzi kwaciindi cilamfwu kakunyina kuzyiba kuti mwaneesu ulajatikizyigwa kapati ciindi natumvwa.”—Ba Maria.

     Njiisyo yamu Bbaibbele: “Zintu nzyalibilika muntu nzyezipa kuti moyo wakwe utyompwe.”—Tusimpi 12:25.

  •   Amuswiilile cakukkazika moyo akwiingula calweetelelo. Ikuti naa camuyumina mwanaanu kwaamba cakacitika, amumwaambile kuti adulowe cifwoto kujatikizya ncico. Amubandike amwanaanu kujatikizya zintu zimulibilisya kubelesya mabala ngayoomvwisya, pele amweelebe kubandika twaambo ntwateelede kuzyiba.

     “Mwaneesu ulimvwa kabotu amana kutwaambila mbwalimvwa. Pele inga taalimvwa kabotu kuti twamwaambila buyo kuti, ‘Oobu mbozibede zintu lino, aboobo tweelede kuzizyibila buyo.’”—Ba Sarahi.

     Njiisyo yamu Bbaibbele: “Mweelede kufwambaana kuswiilila, kumuka kwaambaula.”—Jakobo 1:19.

  •   Amumugwasye mwanaanu kwiibona munzila iili kabotu nyuuzi. Mucikozyanyo, lipooti yakubba bantu ilakonzya kupa mwana kulimvwa mbuli kuti awalo cilakonzya kumucitikila. Aboobo amubapandulwide bana banu nzyomwacita kutegwa babe masimpe kuti balikwabilidwe. Alimwi kamuyeeyede kuti zintu zyuusisya zilaambwa anyuuzi akaambo kakuti tazicitiki-citiki.

     “Amubagwasye bana banu kuliyumya kujatikizya mbobalimvwa. Kanji-kanji kulimvwa kuusa kulaboola akaambo kamizeezo, aboobo kuti twabagwasya bana besu kubikkila maano kuzintu ziyaka, bayoolimvwa kabotu.”—Ba Lourdes.

     Njiisyo yamu Bbaibbele: “Moyo wamusongo upa kuti aambe zyamaano amulomo wakwe alimwi zintu nzyaamba zilakwelelezya.”—Tusimpi 16:23.

a Citondezyo cakulibilika kubana cilakonzya kulibonya ciindi nobatalika kusubila abulo naa kuyoowa kuunka kucikolo alimwi akulizandula kubazyali babo.