Skip to content

Sena Makani aa Nowa Alimwi Azambangulwe Akacitika Ncobeni?

Sena Makani aa Nowa Alimwi Azambangulwe Akacitika Ncobeni?

Bwiinguzi bwamu Bbaibbele

 Zambangulwe lyakacitika ncobeni. Leza wakapa kuti kube zambangulwe kutegwa anyonyoone bantu babyaabi, pele wakaambila Nowa kuti apange bwato kutegwa afwutule bantu bakali kucita zibotu alimwi abanyama. (Matalikilo 6:11-20) Tulasyoma kuti Zambangulwe lyakacitika ncobeni akaambo kakuti makani aaya nkwaali mu Magwalo alo ‘aakasololelwa a Leza.’—2 Timoteyo 3:16.

 Sena makani aamasimpe naa ncaano buyo?

 Bbaibbele lyaamba kuti Nowa wakaliko ncobeni akuti Zambangulwe lyakacitika ncobeni. Eeci tacili caano buyo naa makani aakubeja.

  •   Basikulemba Bbaibbele bakalizyi kuti Nowa wakaliko ncobeni. Mucikozyanyo, sikulemba Bbaibbele Ezara a Luka bakavwuntauzya ncobeni akulemba makani aaluzi. Aboobo ikuti bakamulemba Nowa mumulongo wabana Israyeli, kweelede kuti wakaliko ncobeni. (1 Makani 1:4; Luka 3:36) Sikulemba Makani Mabotu Matayo alimwi a Luka bakalemba nzyaakaamba Jesu kujatikizya Nowa azambangulwe.—Matayo 24:37-39; Luka 17:26, 27.

     Kunze lyaboobo, musinsimi Ezekieli amwaapostolo Paulo bakaamba Nowa kuti wakali cikozyanyo camuntu ulaalusyomo abululami. (Ezekieli 14:14, 20; Bahebrayo 11:7) Sena inga caba camaano kubalembi aaba kwaamba muntu watakaliko kuti ncikozyanyo ncotweelede kutobela? Anu cilasalala kuti, tulakonzya kutobela cikozyanyo ca Nowa abantu bamwi bakali kusyomeka akaambo kakuti bakaliko ncobeni.—Bahebrayo 12:1; Jakobo 5:17.

  •   Bbaibbele lilaamba twaambo tugaminide tujatikizya Zambangulwe. Ciindi Bbaibbele nolyaamba makani aa Zambangulwe, talisaanguni kwaamba kuti “Mukaaninga,” mbuli kuti ncaano. Muciindi caboobo, Bbaibbele lilaamba mwaka, mwezi, abuzuba makani aamwi aajatikizya Zambangulwe naakali kucitika. (Matalikilo 7:11; 8:4, 13, 14) Kuyungizya waawo, lilaamba mbobwakali bupati bwato mbwaakapanga Nowa. (Matalikilo 6:15) Aboobo kweelana amakani aaya, cilisalede kuti Bbaibbele lyaamba kuti Zambangulwe lyakacitika ncobeni, tacili caano buyo pe.

 Ino Zambangulwe lyakacitikila nzi?

 Bbaibbele lyaamba kuti kalitanacitika Zambangulwe, ‘bubi bwabantu bwakalivwulide anyika.’ (Matalikilo 6:5) Alimwi lilazumanana kwaamba kuti “nyika yakabija mumeso aa Leza mwini-mwini” nkaambo yakazwide nkondo abwaamu.—Matalikilo 6:11; Juda 6, 7.

 Kujatikizya bubi oobu, Bbaibbele lyaamba kuti bwakatalisyigwa abangelo babyaabi ibakaboola kuzwa kujulu akuzookwata. Bangelo aaba bakazyala bana bakali kwiitwa kuti ma Nefilimu, balo bakaleta bubi butaambiki anyika. (Matalikilo 6:1, 2, 4) Aboobo Leza wakayanda kubugusya bubi anyika kutegwa kusyaale buyo bantu bakali kucita zibotu.—Matalikilo 6:6, 7, 17.

 Sena bantu bakalizyi kuti kuyooba Zambangulwe?

 Inzya. Leza wakaambila Nowa ciyakucitika alimwi akumulailila kupanga bwato kutegwa afwutule mukwasyi wakwe abanyama. (Matalikilo 6:13, 14; 7:1-4) Nowa wakabacenjezya bantu kujatikizya lunyonyooko lwakali kumbele, pele tiibakabikkila maano pe. (2 Petro 2:5) Bbaibbele lyaamba kuti: “Tiibakabikkila maano kusikila mane Zambangulwe lyakaboola akubatola boonse.”—Matayo 24:37-39.

 Ino bwato bwa Nowa bwakali kulibonya buti?

 Bwato bwakali kulampa mamita aali 133 mubulamfwu, mamita aali 22 mubwamba, mpoonya mamita aali 13 kuya mujulu. a Bwakapangwa kubelesya zisamu zyagofa alimwi bwakasyinguludwe ataala mukati akunze. Bwakajisi twaandaanda tunji mpoonya amasiteya otatwe. Kumbali bwakajisi mulyango, mpoonya atala kwakali windo. Alimwi kulalangilwa kuti ciluli cakali cilamfwu mpocili akati mpoonya mumbali cakali ansaansi kutegwa meenda kaakunka.—Matalikilo 6:14-16.

 Ino cakamutolela ciindi cilamfwu buti Nowa kupanga bwato?

 Bbaibbele talyaambi naa cakamutolela ciindi cilamfwu buti Nowa kupanga bwato, pele kulibonya kuti cakatola myaka minji kapati. Nowa wakajisi myaka iinda ku 500 ciindi mwanaakwe wakusaanguna naakazyalwa, mpoonya ciindi Zambangulwe nolyakaboola wakajisi myaka iili 600. bMatalikilo 5:32; 7:6.

 Ciindi Leza naakaambila Nowa kupanga bwato, bana bakwe bakalikwete kale, calo andiza icakatola myaka iili 50 naa 60. (Matalikilo 6:14, 18) Ikuti naa mbocakabede oobo, nkokuti cililuzi kwaamba kuti bwato bwakatola myaka iili 40 naa 50 kupangwa.

a Bbaibbele lyaamba mbobwakali bulamfwu bwato kubelesya tukokola. Kweelana ambobakali kupima Bahebrayo, kakokola komwe kalampa masentimita aali 44.45.—Bbuku litegwa The Illustrated Bible Dictionary, Revised Edition, Part 3, peeji 1635.

b Kujatikizya myaka njobakali kupona bantu mbuli Nowa, amubone cibalo cakuti, “Did People in Bible Times Really Live So Long?” mu Ngazi Yamulindizi yamu Cingisi yamu December 1, 2010.