Skip to content

Skip to table of contents

 LUGWASYO KUMUKWASYI | BAKUBUSI

Mbomukonzya Kutondezya Bulemu Nomutuma Akutambula Tugwalo Twaafooni

Mbomukonzya Kutondezya Bulemu Nomutuma Akutambula Tugwalo Twaafooni

BUYUMUYUMU

Ncinzi ncomukonzya kucita ikuti mwatambula kagwalo kaafooni ciindi nomubandika mulomo mpande amulongwe wanu?

  1. Sena inga mwakabala kagwalo aako kumwi kamubandika amulongwe wanu?

  2. Sena inga mwamulomba mulongwe wanu kuti amupe ciindi cakubala kagwalo?

  3. Sena inga mwakaleka buyo akutakabikkila maano kagwalo aako akuzumanana kubandika amulongwe wanu?

Sena kuli makani abwiinguzi mbomukonzya kupa? Inzya!

NCOMWEELEDE KUZYIBA

Kulemba kagwalo kaafooni kumulongwe kumwi kamubandika amuntu uumbi cili mbuli kusobana cisobano ncomukkomanina kapati pele kakunyina kutobela malailile aajatikizyidwe mucisobano eeco. Mulakonzya kwaamba kuti ‘tee kayi aaba mbalongwe bangu.’ Ciyandika kapati nkuba aabulemu. Eeci tacaambi kuti mulaciindizya alimwi akuti tamubikkili maano. Pele kaambo kamasimpe nkakuti: Ikuti kamutabapi bulemu balongwe banu, talikalampi pe, bayoocileka kumvwana andinywe.

Nkaambo nzi ncocili boobu? Akaambo kakuti bantu balayanda kubikkilwa maano. Mukaintu uucili mwana-mwana wazina lya Beth * waamba kuti, “Eelo kaka cilanyemya kuti kobandika amulongwe wako mpoonya walo wazumanana kulanga afooni kalibonya kuti ulangila kagwalo kamwi kayandika kapati!” Ino muyeeya kuti Beth inga wazumanana kwaciindi cilamfwu buti kumvwana amulongwe uuli boobu?

Kutegwa muzyibe mbomulilemeka nomubelesya fooni, amuyeeye bukkale bwaambwa kumatalikilo aacibalo eeci mucibeela cakuti “Buyumuyumu.” Ninzila nzi njomwabona kuti ili kabotu? Mubwini, mwabona kuti nzila A taitondezyi bulemu. Pele ino mbuti kujatikizya nzila B alimwi a C? Sena nkubula bulemu kukosokezya mubandi akaambo kakuyanda buyo kubala kagwalo kaafooni? Sena nkubula bulemu kutakabikkila maano kagwalo kaafooni akuzumanana amubandi?

Mbubwenya mbomwabona kale, kutondezya bulemu kulakonzya kukatazya. Pele Bbaibbele lilakonzya kumugwasya. Lyaamba kuti: “Mbubonya mbomuyanda kuti bantu bamucitile, andinywe amubacitile mbubonya.” (Luka 6:31) Inga mwalubelesya lulayo oolu ciindi nomulemba alimwi akutambula tugwalo twaafooni. Munzila nzi?

 NCOMUKONZYA KUCITA

Kamutuma tugwalo twaafooni aciindi ceelede. Mwaalumi uucili mwana-mwana wazina lya Richard waamba kuti, “Zimwi ziindi inga ndilatambula tugwalo twaafooni akati kamasiku. Alimwi tugwalo ooto inga tatujisi amulumbe uuya koomoonga, pele tundilesya buyo koona.” Amulibuzye kuti, ‘Sena ndilatuma tugwalo twaafooni kubantu ciindi camasiku nobalyookezya?’—Mpoijanika njiisyo eeyi mu Bbaibbele: Mukambausi 3:1.

Amwaalange-lange mabala ngomubelesya. Kubandika kubikkilizya majwi ngomubelesya, mbolimvwika jwi, mbomulibonya kubusyu, alimwi ambomunyanyaasya zizo zyamubili. Pele cuusisya ncakuti, zintu eezyi kanji-kanji tamukonzyi kuzibikkilizya mutugwalo twaafooni. Pele ino inga mwacita buti? Mukaintu uucili mwana-mwana wazina lya Jasmine waamba kuti: “Kamubelesya bupampu. Mweelede kusaanguna ‘kujuzya’ alimwi akubelesya mabala aatondezya bulemu, mbuli lyakuti ‘ndalumba.’”—Mpoijanika njiisyo eeyi mu Bbaibbele: Bakolose 4:6.

Amubelesye bupampu. Alimwi amuyeeye bukkale ibwaambwa kumatalikilo aacibalo mucibeela cakuti, “Buyumuyumu.” Ikuti kamulangila kagwalo kayandika kapati ciindi nomubandika amulongwe wanu, zimwi ziindi inga cagwasya kulomba kuti mukabale. Pele kanji-kanji, kagwalo kanooliko mufooni. Mukubusi wazina lya Amy, uujisi myaka yakuzyalwa iili 17 waamba kuti: “Fooni yanu inooliko ciindi mweenzinyoko naamanizya kwaambaula andinywe, pele mulongwe wanu tanooliko pe mwamanizya kulemba kagwalo.” Mulakonzya kwiibelesya nzila njoonya eeyi ciindi nomuli kumuswaangano. Mubukubusi wazina lya Jane, uujisi myaka yakuzyalwa iili 18 waamba kuti: “Tamweelede kunoolemba tugwalo ciindi coonse pe. Kucita boobo kupa bantu kuyeeya kuti tamubabikkili maano, akuti inga cainda kugwasya nomwali buyo nyolikke.”

Amuzinzibale kuyeeya kamutanakatuma kagwalo kanu. Sena kagwalo kanu kalakonzya kwaamba mulumbe uutali ngomwali kuyanda kwaamba? Ino kafwoto aako nkomuyanda kutuma kapa mulumbe uuli buti? Mukubusi wazina lya Amber, uujisi myaka yakuzyalwa iili 21 waamba kuti: “Ikuti kamwaamba masesya aamwi, mweelede kubikka kafwoto keendelana amulumbe ngomwaamba. Bantu balanyema, alimwi inga balwana buya akaambo kakuubya-ubya makani aayelede kubikkilwa maano.”—Mpoijanika njiisyo eeyi mu Bbaibbele: Tusimpi 12:18.

Masimpe ngakuti, kutondezya bulemu ciindi nomutuma akutambula tugwalo twaafooni kulayandika kapati.

Zyakuyeeyesya: Bulemu buyeeme aluyando. Nkaambo nzi bube oobu ncobuyandika kubutondezya? Ibbaibbele lyaamba kuti: “Luyando lulakkazyika moyo alimwi luli aluzyalo. Luyando talukwe bbivwe, talulidundi, talulisumpuli, talukwe cisapi, talulibikkili buyo maano lwini, talukalali, talubikkilili.” (1 Bakolinto 13:4, 5) Mbube nzi bwaluyando mbomuyanda kuba ambubo?

^ par. 11 Mazina amwi mucibalo eeci acincwa.