Pa vinthu vo ve mumphata umu, kumbi njuŵi yinu mungayiyeruzgiya ndi vinthu wuli?

•   kampasi

•   gilasi

•   mubwezi

•   wakuyeruzga

 Fundu zinayi izi nkhwamuka kwauneneska. Nkhani iyi yikonkhoskengi chifukwa cho tikhumbikiya kusambiza njuŵi yidu.

•  Kumbi njuŵi ntchinthu wuli?

•  Ntchifukwa wuli mukhumbika kusambiza njuŵi yinu?

•  Kumbi mungayisambiza wuli njuŵi yinu?

•  Vo achinyamata anyinu akamba

 Njuŵi ndi umunthu winu wamukati wo utovya kupambaniska pakati pa chamampha ndi chiheni. Bayibolu linyaki likamba kuti, “Njuŵi ye nge dangu lo likulembeka mumitima ya ŵanthu.” (Aroma 2:15, Contemporary English Version) Njuŵi yamampha yitikuwovyani kuziŵa chinthu chinyaki cho mukhumba kuchita pamwenga cho mwachita kali.

•   Njuŵi yinu yiyanana ndi kampasi. Yitikulongozgiyani kwamampha ndi chilatu chakuti muleki kukumana ndi masuzgu.

•   Njuŵi yinu yiyanana ndi gilasi. Yilongo mijalidu yinu kweniso mo umunthu winu wamukati uliri.

•   Njuŵi yinu yiyanana ndi mubwezi wamampha. Yingakupaskani ulongozgi wamampha ndipu yingakuwovyani kuti vinthu vikuyendiyeni umampha asani mutiyivwiya.

•   Njuŵi yinu yiyanana ndi wakuyeruzga. Yitikususkani asani mwachita chinthu chiheni.

 Fundu yakukhumbika: Njuŵi njakukhumbika ukongwa chifukwa yingakuwovyani kuti (1) musankhengi umampha vakuchita kweniso kuti (2) munyoloskengi vo mwanangisa.

 Bayibolu lititikambiya kuti ‘tilutirizgi kuŵa ndi njuŵi yamampha.’ (1 Peturo 3:16) Kuchita viyo nkhwakusuzga asani njuŵi yinu njambula kusambizika.

 “Ndaŵabisanga apapi ŵangu kweniso ndakambanga boza asani atindifumba ko ndinguluta. Pakwamba njuŵi yangu yandisuskanga kweni munguluta kwanyengu ndawonanga kuti palivi cho ndanangisanga.”—Jennifer.

 Pavuli paki, njuŵi yaku Jennifer yingumuwovya kuti wakambiyi apapi ŵaki vo wachitanga ndipu wanguleka kuŵapusika.

 Ŵanaŵaniyani fundu iyi: Kumbi mphanyengu niyi po njuŵi yaku Jennifer yingumuwovya kuziŵa kuti wachita vinthu viheni?

 “Kuja umoyu wapaŵipaŵi nkhwakusuzga ukongwa. Asani njuŵi yinu yakuzomerezgani kuchita chinthu chiheni, nkhwambula kusuzga kuchita so chinthu chinyaki chiheni.”—Matthew.

 Ŵanthu anyaki atiyizereza ŵaka njuŵi yawu. Bayibolu likamba kuti yiwu, “akuleka kuziŵa mijalidu yamampha.” (Aefeso 4:19) Bayibolu linyaki likamba kuti “yiwu akuleka kuchita soni.”—The Good News Translation.

 Ŵanaŵaniyani fundu iyi: Kumbi ŵanthu wo aleka kujimba mulandu chifukwa cha vinthu viheni vo achita, aja ndi umoyu wamampha? Kumbi ndi masuzgu wuli ngo akumana nangu?

 Fundu yakukhumbika: Kuti mulutirizgi kuja ndi njuŵi yamampha, mukhumbika ‘kugwiriskiya ntchitu lusu la kuvwisa vinthu, kupambanisa pakati pa chamampha ndi chiheni.’—Aheberi 5:14.

 Kuti muyisambizi njuŵi yinu, mukhumbika kulondo chakuyeruzgiyapu cha munthu munyaki. Ndipu pavuli paki, mungayeruzgiya vo muchita ndi vo munthu yo wachita. Ŵanthu anyaki alondo marangu ngo ngakuŵikika ndi:

•   mabanja kweniso midawuku

•   achinyamata

•   ŵanthu akutchuka wo achita vakusangaluska

 Chinanga kuti veviyo, kulondo marangu nga mu Bayibolu ndiku nkhwakukhumbika ukongwa. Fundu yeniyi njakuziziswa cha chifukwa Bayibolu ‘likukambirika ndi Chiuta,’ Yo wakutilenga kweniso yo waziŵa cho ntchamampha kwaku isi.—2 Timote 3:16.

 Wonani vakuyeruzgiyapu ivi.

 DANGU: “Tikhumba kuchita vinthu vosi mwauneneska.”—Aheberi 13:18.

•   Kumbi dangu ili lingakwaska wuli njuŵi yinu asani muyeseka kuti mubiyi mayesu, mupusiki apapi winu pamwenga kuba?

•   Asani njuŵi yinu yitikutumani kuti muchitengi vinthu vosi mwauneneska, kumbi muwona kuti venivi vingakuwovyani wuli sonu kweniso kunthazi?

 DANGU: “Thaŵani ureŵi!”—1 Akorinto 6:18.

•    Kumbi dangu ili lingakwaska wuli njuŵi yinu asani muyeseka kuti muwonere vinthu vakulawula pamwenga kuchita ureŵi?

•   Asani njuŵi yinu yitikuchiskani kuti muthaŵi ureŵi, kumbi muwona kuti venivi vingakuwovyani wuli sonu kweniso kunthazi?

 DANGU: “Muchitiyanengi lisungu, muvwiyanengi chitima, mugowokiyanengi ndi mtima wosi.”—Aefeso 4:32.

•    Kumbi dangu ili lingakuwovyani wuli asani mwapambana maŵanaŵanu ndi mubali winu pamwenga mubwezi winu?

•   Asani njuŵi yinu yitikuchiskani kuti mugowokiyengi anyinu kweniso kuŵachitiya lisungu, muyanduwengi wuli sonu kweniso kunthazi?

 DANGU: “Yehova . . . watinkha munthu weyosi yo watanja chiwawa.”—Salimo 11:5.

•    Kumbi dangu ili litikuwovyani wuli asani musankha mafilimu, maseŵeru nga pa TV, kweniso magemu?

•   Asani njuŵi yinu yitikuchiskani kukana vakusangaluska va viwawa, kumbi venivi vingakuwovyani wuli sonu kweniso kunthazi?

 NKHANI YAUNENESKA: “Ndenga ndi anyangu wo atchayanga magemu ngaviwawa ndipu nani ndatchayangaku. Pavuli paki, Ada angundikambiya kuti ndingatchayanga so cha magemu ngenanga. Mwaviyo, ndatchayanga asani ndaluta kuchiwona anyangu. Asani ndafika ku nyumba, ndajanga ŵaka cheti. Ada andifumbanga kuti aziŵi asani pe cho chasuzga ndipu ini ndaŵakambiyanga kuti ndeumampha. Zuŵa linyaki ndinguŵerenga Salimo 11:5, ndipu ndigwamba kujichitiya chitima chifukwa cha vo ndachitanga. Ndinguwona kuti ndakhumbikanga kuleka kutchaya magemu ngenanga. Ndipu ndinguleka nadi. Munyangu munyaki nayu wanguleka kutchaya magemu ngenanga chifukwa chakuwona kuti ini ndinguleka.”—Jeremy.

 Ŵanaŵaniyani fundu iyi: Kumbi mphanyengu niyi po njuŵi yaku Jeremy yingwamba kugwira ntchitu, nanga mphanyengu niyi po wangwamba kuvwisiya njuŵi yaki? Kumbi musambiranji pa nkhani yaku Jeremy?

 Fundu yakukhumbika: Njuŵi yinu yilongo mo umunthu winu uliri kweniso cho ntchakukhumbika kwaku yimwi. Kumbi njuŵi yinu yikambanji vakukwaskana ndi yimwi?