1-2. Mwakukoliyana ndi Salimo 25:14, kumbi titenere kuchitanji asani tikhumba kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova?

 KUMBI muwona kuti ndi mijalidu yakukhumbika niyi yo yingakuwovyani asani mukhumba kuja pa ubwezi wakukho ndi munthu munyaki? Mutenere kuti mwamuka kuti mabwezi ngamampha ngatanjana kweniso kuwovyana. Mutenere kuti mwaŵanaŵaniyapu cha kuti kopa ndi jalidu lakukhumbika ukongwa lo lingakuwovyani kuti muyanjanengi ukongwa ndi munthu munyaki. Kweni mwakukoliyana ndi lemba lo patuwa mutu wa nkhani iyi, ŵanthu wo akhumba kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova ‘atenere kumuwopa.’​—Ŵerengani Salimo 25:14.

² Kwali tateŵete Yehova kwa nyengu yitali wuli, tosi tikhumbika kulutirizga kumuwopa. Kweni kumbi kopa Chiuta kung’anamuwanji? Kumbi tingasambira wuli kopa Yehova? Nanga tingasambiranji kwa mteŵeti Obadiya, Wasembi Mura Yehoyiyada kweniso Fumu Yehowashi pa nkhani ya kopa Chiuta?

3. Kumbi kopa kungativikiliya wuli? Konkhoskani.

³ Tichita mantha asani tiwona kuti tipwetekekengi. Mantha ngaviyo ngamampha ndipu ngangatiwovya kuti tichiti vinthu mwazeru. Kopa kuwa kungatiwovya kuti tileki kwenda kufupi ukongwa ndi chinkhwawu. Kopa kupwetekeka kungachitiska kuti tithaŵi pamalu ngakofya. Kopa kunanga ubwezi widu ndi munthu munyaki yo titimuyanja, kutitiwovya kuti tileki kukamba pamwenga kuchita chinthu chinyaki chiheni.

4. Kumbi Satana wakhumba kuti timuwopengi wuli Yehova?

⁴ Satana wakhumba kuti ŵanthu awopengi Yehova mu nthowa yambula kwenere. Iyu wakhumba kuti tigomezgengi vo Elifazi wangukamba kuti Yehova ndi mukali, walanga ŵanthu ndipuso kuti tingamukondwesa cha Chiuta. (Yobu 4:18, 19) Satana wakhumba  kuti timuwopengi ukongwa Yehova mpaka kufika pakuleka kumuteŵete. Kuti tileki kugomezga venivi, tikhumbika kopa Chiuta mu nthowa yakwenere.

5. Kumbi kopa Chiuta kung’anamuwanji?

⁵ Munthu yo watopa Chiuta mu nthowa yakwenere, watimuyanja ndipuso wakhumba cha kuchita chechosi cho chingananga ubwezi waki ndi Iyu. Yesu “wawopanga Chiuta” mu nthowa yeniyi. (Ahe. 5:7) Iyu wamutenthemanga cha Yehova. (Yesa. 11:2, 3) Mumalu mwaki, iyu wamuyanjanga ukongwa kweniso wakhumbisiskanga kumuvwiya. (Yoha. 14:21, 31) Mwakuyanana ndi Yesu titimuwopa kweniso titimutumbika ukongwa Yehova chifukwa Iyu ngwachanju, we ndi zeru, ndi murunji kweniso we ndi nthazi. Tiziŵa so kuti Yehova watitiyanja ukongwa mwakuti wakwaskika ndi mo tichitiya ndi ulongozgi wo watitipaska. Asani titimuvwiya cha Yehova vitimuŵaŵa ukongwa mumtima kweni asani titimuvwiya, iyu wakondwa ukongwa.​—Salimo 78:41; Nthanthi 27:11.

6. Kumbi ndi nthowa yimoza niyi yo yingakuwovyani kusambira kopa Chiuta? (Salimo 34:11)

⁶ Kopa Yehova ndi jalidu lo tichita kuwa nalu cha; mwaviyo tikhumbika kuyesesa kuja nalu. (Ŵerengani Salimo 34:11.) Nthowa yimoza yo tingachitiya venivi nkhuwonesesa vinthu vo Chiuta wakulenga. Asani tiwona mo vinthu vo Chiuta wakulenga vilongore kuti iyu we ndi zeru, nthazi kweniso kuti watitiyanja ukongwa, vingatiwovya kuti timutumbikengi kweniso timuyanjengi. (Aro. 1:20) Mzichi munyaki zina laki Adrienne wanguti, “Asani ndiwona zeru zaku Yehova kuziya mu vinthu vo iyu wakulenga, vitindiziziswa ukongwa kweniso vitindiwovya kuziŵa kuti Yehova ndiyu waziŵa vinthu vo vingandiwovya.” Chifukwa chakuti kanandi walunguruka venivi, wangukamba so kuti, “Ndikhumba cha kuchita chinthu chechosi cho chingananga ubwezi wangu ndi Yehova yo wakundipaska umoyu.” Mungachita umampha ukongwa kuti sabata yinu muŵanaŵaniyi chinthu chinyaki cho Yehova wakulenga. Kuchita venivi kukuwovyeningi kuti mumutumbikengi ukongwa Yehova kweniso kuti mumuyanjengi.​—Salimo 111:2, 3.

7. Kumbi pempheru lingatiwovya wuli kuti tiwopengi Yehova mwakwenere?

⁷ Nthowa yinyaki yo tingasambiriya kopa Chiuta, nkhupemphera nyengu zosi. Titimuziŵa umampha ukongwa Yehova asani tipemphera kaŵikaŵi kwaku iyu. Nyengu yeyosi yo tipempha Yehova kuti watipaski nthazi kuti tikunthiyepu tikumbuka kuti Iyu we ndi nthazi ukongwa. Asani titimuwonga chifukwa cha mphasu ya Mwana waki, tikumbuka kuti Yehova watitiyanja ukongwa. Ndipu asani titimuŵeyere kuti watiwovyi pa suzgu yinyaki, tikumbuka kuti Iyu we ndi zeru ukongwa. Mapempheru ngaviyo ngatitiwovya kuti timutumbikengi ukongwa Yehova. Ndipu venivi vititiwovya kuti tiyesesengi kukhwecha kuchita chechosi cho chingananga ubwezi widu ndi iyu.

8. Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kopa Chiuta?

⁸ Tingalutirizga kopa Chiuta mwakusambira Bayibolu ndi chilatu chakuti tisambirepu kanthu ku ŵanthu wo angulongo mijalidu yamampha kweniso wo angulongo mijalidu yiheni. Tiyeni tikambiskani vakukwaskana ndi ateŵeti ŵaŵi akugomezgeka aku Yehova. Wakwamba ndi Obadiya, yo wenga mteŵeti wa Fumu Ahabu ndipu wachiŵi ndi Yehoyiyada yo wenga Wasembi Mura. Pavuli paki tiwonengi vo tisambira kwaku Yehowashi Fumu ya ku Yuda, yo pakwamba wenga wakugomezgeka kweni pavuli paki wanguleka kuteŵete Yehova.

9. Kumbi kopa Yehova kungumuwovya wuli Obadiya? (1 Mafumu 8:3, 12)

⁹ Bayibolu litamba kukonkhoska vakukwaskana ndi Obadiya b ndi mazu ngakuti: “Obadiya  wamuwopanga ukongwa Yehova.” (Ŵerengani 1 Mafumu 18:3, 12.) Kumbi mantha nga mtundu uwu ngangumuwovya wuli Obadiya? Ngangumuwovya kuti wachitengi vinthu mwauneneska kweniso kuti waje munthu wakugomezgeka. Mwaviyo, wanguŵikika kuti wawoneriyengi nyumba yachifumu. (Yeruzgiyani ndi Nehemiya 7:2.) Kopa Chiuta kungumuwovya so Obadiya kuti waje ndi jalidu linyaki lapade lo lenga lakukhumbika ukongwa kwaku iyu, jalidu la chiganga. Iyu wangujaku munyengu ya ulamuliru wa Fumu yiheni Ahabu yo ‘wanguchita vinthu viheni ukongwa pa masu paku Yehova kuluska mafumu nganyaki ngosi ngo ngengapu iyu wechendaje fumu.’ (1 Mafu. 16:30) Ndipuso muwolu waku Ahabu, Yezebeli yo wasopanga Bala, wamutinkhanga ukongwa Yehova mwakuti wanguyesesa kuti wamalisi kusopa kwauneneska mu ufumu wakunkhondi. Iyu wangubaya so achimi anandi aku Chiuta. (1 Mafu. 18:4) Venivi vilongore limu kuti Obadiya wanguteŵete Yehova mu nyengu yakusuzga.

10. Kumbi Obadiya wangulongo wuli kuti wenga ndi chiganga ukongwa?

¹⁰ Kumbi Obadiya wangulongo wuli kuti wenga ndi chiganga ukongwa? Yezebeli wati wayamba kupenjapenja achimi aku Chiuta kuti waŵabayi, Obadiya wanguto achimi 100 ndi kuŵabisa ndipu wanguŵaŵika ‘mu magulu nga ŵanthu 50 ndipu waŵapaskanga viŵandi kweniso maji.’ (1 Mafu. 18:13, 14) Asani Yezebeli wanguziŵa vo Obadiya wachitanga, watingi wamubayengi. Mbuneneska kuti Obadiya watenere kuti wawopanga ndipu wakhumbanga cha kufwa, kweni Obadiya wamuyanjanga ukongwa Yehova ndipuso ateŵeti ŵaki kuluska mo wayanjiyanga umoyu waki.

11. Kumbi ateŵeti aku Yehova a mazuŵa nganu atimuyezga wuli Obadiya? (Wonani so chithuzi.)

¹¹ Mazuŵa nganu ateŵeti aku Yehova anandi aja muvyaru vo ntchitu yidu njakukanizika. Mwakuyanana ndi Obadiya, abali ndi azichi ŵenaŵa, akana kuleka kusopa Yehova chinanga kuti alutirizga mbwenu kuŵatumbika wo ŵe ndi mazaza. (Mate. 22:21) Yiwu alongo kuti atopa Chiuta mwakuvwiya Chiuta mumalu mwakuvwiya ŵanthu. (Machi. 5:29) Achita venivi mwakulutirizga kupharazga uthenga wamampha kweniso kuwungana mwakuchenje. (Mate. 10:16, 28) Yiwu awonesesa kuti abali ndi azichi ŵawu ŵe ndi vinthu vo vingaŵawovya kulutirizga kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu chaku Henri yo waja mucharu chinyaki ku Africa ko nyengu yinyaki ntchitu  yidu yenga yakukanizika. Pa nyengu yo ntchitu yenga yakukanizika, Henri wangujipereka kuti waperekiyengi mabuku ngo ngakonkhoska Bayibolu kwa Akaboni anyaki. Iyu wangulemba kuti: “Ini nde wa soni. Mwaviyo ndisimikiza kuti ndingufiska kuja ndi chiganga chifukwa chakuti nditimutumbika ukongwa Yehova.” Kumbi namwi mungaja ndi chiganga nge mo Henri wanguchitiya? Namwi mungaja nachu asani mutopa Chiuta mu nthowa yakwenere.

12. Kumbi Wasembi Mura Yehoyiyada kweniso muwolu waki angulongo wuli kuti ŵenga akugomezgeka kwaku Yehova?

¹² Wasembi Mura Yehoyiyada wawopanga Yehova ndipu venivi vingumuwovya kuti waje wakugomezgeka kweniso kuti wachiski ŵanthu kusopa Yehova. Venivi vinguwoneka pa nyengu yo Ataliya mwana waku Yezebeli, wanguphanga ufumu ndi kwamba kulamuliya nge fumukazi ku Yuda. Ŵanthu ŵenga ndi chifukwa chakuvwika chakuwope Ataliya. Iyu wenga wankhaza ukongwa kweniso wakhumbisiskanga kuja fumukazi, mwakuti wangufika mpaka pakubaya azuku ŵaki wosi wo ŵenga mu mzeri wa ufumu kuti wayambi kulamuliya! (2 Mbiri 22:10, 11) Kweni mwana yumoza zina laki Yehowashi wangubayika cha. Venga viyo chifukwa chakuti Yehoshabeti yo wenga muwolu waku Yehoyiyada wangumutaska. Yehoshabeti ndi mulumu waki angubisa mwana mwenuyu ndipu amuphweriyanga. Chifukwa cha venivi, Yehoyiyada ndi Yehoshabeti anguwovya kuti mzeri wa ufumu waku Davidi uleki kumala. Yehoyiyada wenga wakugomezgeka kwaku Yehova ndipu wanguzomereza cha kuti kopa Ataliya kumutondekesi kuchita cho ntchakwenere.​—Nthanthi 29:25.

13. Kumbi Yehoyiyada wangulongo wuli kuti wenga wakugomezgeka kwaku Yehova Yehowashi wati wakwanisa vyaka 7?

¹³ Yehowashi wati wakwanisa vyaka 7, Yehoyiyada wangulongo so kuti wenga wakugomezgeka kwaku Yehova. Iyu wangunozga kuchita chinthu chinyaki. Asani vo wangunozga vatingi viyendengi, ndikuti Yehowashi watingi wajengi fumu yakwenere kuja pampandu waku Davidi. Kweni asani vo wangunozga vingutondeka Yehoyiyada watingi wabayikengi. Ndi chovyu chaku Yehova, vo Yehoyiyada wangunozga vingwenda umampha. Mwakuwovyeka ndi alongozgi kweniso Alevi, Yehoyiyada wanguŵika Yehowashi kuja fumu ndipu Ataliya wangubayika. (2 Mbiri 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Pavuli paki, Yehoyiyada “wanguchita phanganu pakati paku Yehova ndi fumu kweniso ŵanthu, lakuti yiwu alutirizgengi kuja ŵanthu aku Yehova.” (2 Mafu. 11:17) Kusazgiyapu yapu, Yehoyiyada “wanguŵika so alonda a pageti, pamageti nga nyumba yaku Yehova kuti munthu weyosi wakufipiskika mu nthowa yeyosi waleki kusere.”​—2 Mbiri 23:19.

14. Kumbi Yehoyiyada wangutumbikika wuli chifukwa chakutumbika Yehova?

¹⁴ Nyengu yinyaki, Yehova wangukamba kuti: “Wo atinditumbika, nani so ndiŵatumbikengi.” Venivi ndivu vinguchitika nadi, Yehova wangumupaska mphotu Yehoyiyada. (1 Samu. 2:30) Mwakuyeruzgiyapu, Yehova wakuwonesesa kuti vinthu vamampha vo Yehoyiyada wanguchita vilembeki mu Bayibolu kuti isi tisambirepu kanthu. (Aro. 15:4) Yehoyiyada wati wafwa, wangupaskika ulemu wapade. Iyu wanguŵikika “mu Tawuni yaku Davidi limoza ndi mafumu, chifukwa wanguchita vinthu vamampha mu Isirayeli, kweniso wanguchitiya vamampha Chiuta wauneneska ndi nyumba Yaki.”​—2 Mbiri 24:15, 16.

15. Kumbi nkhani yaku Yehoyiyada yititisambizanji? (Wonani so chithuzi.)

¹⁵ Nkhani yaku Yehoyiyada yingatiwovya tosi kuti tiwopengi Chiuta. Ŵara Achikhristu angayezga Yehoyiyada mwakusaniya nthowa zakuvikiliya mbereri zaku Chiuta. (Machi. 20:28) Akhristu akukota angasambira kwaku Yehoyiyada  kuti asani atopa Yehova kweniso alutirizga kuja akugomezgeka, iyu wangaŵagwiriskiya ntchitu kuti wafiski khumbu Laki. Iyu watiŵawona kuti mbakukhumbika ukongwa. Akhristu achinyamata angasambirapu kanthu pa mo Yehova wanguchitiya vinthu ndi Yehoyiyada, ndipu angamuyezga asani atumbika abali ndi azichi akukota, ukongwa wo ateŵete Yehova kwa vyaka vinandi. (Nthanthi 16:31) Ndipu pakumaliya, tosi tingasambirapu kanthu kwa alongozgi kweniso Alevi wo anguwovya Yehoyiyada. Tiyeni tosi tiwovyengi mwakugomezgeka ŵanthu “wo alongozga” mwa kuŵavwiya.​—Ahe. 13:17.

16. Ntchinthu wuli cho chilongo kuti Fumu Yehowashi yenga yakugomezgeka viŵi cha?

¹⁶ Yehoyiyada wanguwovya Fumu Yehowashi kuja munthu wamampha. (2 Mafu. 12:2) Chifukwa cha venivi, fumu yachinyamata yeniyi, yakhumbanga kukondwesa Yehova. Kweni Yehoyiyada wati wafwa, Yehowashi wangwamba kwende maŵanaŵanu nga alongozgi akugaruka. Ntchinthu wuli chinguchitika pavuli paki? Iyu ndi ŵanthu wo waŵalamuliyanga angwamba “kuteŵete mapolu ngakupaturika kweniso angoza.” (2 Mbiri 24:4, 17, 18) Chinanga kuti Yehova wanguguŵa ukongwa ndi venivi, kweni “wangulutirizga kutuma achimi pakati pawu kuti aŵaweze kwaku Yehova . . . , kweni yiwu angukana kuvwiya.” Yiwu angufika mpaka pakukana kuvwiya Zekariya mwana waku Yehoyiyada yo wenga mchimi waku Yehova, wasembi waki kweniso msiŵani waku Yehowashi. Fumu Yehowashi yinguchitiska kuti Zekariya wabayiki chinanga kuti apapi aku Zekariya ndiwu anguchitiska kuti Yehowashi wataskiki.​—2 Mbiri 22:11; 24:19-​22.

17. Kumbi vinthu vingumumaliya wuli Yehowashi?

¹⁷ Yehowashi wangulutirizga cha kopa Yehova ndipu vinthu vingumumaliya umampha cha. Nyengu yinyaki, Yehova wangukamba kuti: “Wo atindiyuyuwa naniso ndiŵayuyuwengi.” (1 Samu. 2:30) Gulu limanavi ŵaka la asilikali a ku Siriya linguthereska “asilikali anandi” aku Yehowashi ndipu yiwu ‘angumupweteka ukongwa.’ Asilikali a ku Siriya ŵati aluta, Yehowashi wangubayika ndi ateŵeti ŵaki chifukwa chakubaya Zekariya. Ŵanthu anguwona kuti fumu yeniyi yenga yiheni ukongwa mwakuti yenga yakwenere cha kuŵikika “mumasanu nga mafumu.”​—2 Mbiri 24:23-25.

18. Mwakukoliyana ndi Yeremiya 17:7, 8, kumbi tingachita wuli kuti tikhwechi vo Yehowashi wanguchita?

¹⁸ Kumbi tingasambiranji pa vo vinguchitikiya Yehowashi? Iyu wenga nge chimiti cho misisi yaki yikusere pasi ukongwa cha, ndipu achijinthiriya vimiti vinyaki kuti chikho. Tikamba viyo chifukwa Yehoyiyada yo wamuwovyanga wati watayika, Yehowashi wangwamba kwende maŵanaŵanu nga ŵanthu ampatuku ndipu wanguleka kuja wakugomezgeka kwaku Yehova. Nkhani iyi yititisambiza kuti titenere cha kopa Chiuta, ŵaka pakuti ŵanthu a mubanja lidu pamwenga ŵanthu anyaki mu mpingu alongo chakuwoniyapu chamampha pa nkhani iyi. Kuti tilutirizgi kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova tikhumbika kumuyanja ukongwa kweniso kumutumbika nyengu zosi. Ndipu tingachita venivi mwakusambira Bayibolu nyengu zosi, kulunguruka kweniso kupemphera.​—Ŵerengani Yeremiya 17:7, 8; Ako. 2:6, 7.

19. Kumbi Yehova watitipemphanji?

¹⁹ Yehova watitipempha kuchita vinthu vinandi cha. Vo iyu wakhumba kuti tichitengi, vikulembeka pa Wakutawula 12:13, po pakamba kuti: “Wopa Chiuta wauneneska ndipu sunga marangu ngaki, pakuti venivi ndivu munthu wakhumbika kuchita.” Asani titopa Chiuta, tazamulutirizga kuja akugomezgeka kwaku Yehova asani tazikumana ndi mayeseru kunthazi nge mo Obadiya ndi Yehoyiyada anguchitiya. Palivi cho chingazinanga ubwezi widu ndi Yehova.