Skip to content

Ko e Hā ʻOku Leaʻaki ʻi he Tohi Tapú Fekauʻaki mo Tanielá?

Ko e Hā ʻOku Leaʻaki ʻi he Tohi Tapú Fekauʻaki mo Tanielá?

Tali ʻa e Tohi Tapú

 Ko Tanielá ko ha palōfita Siu tuʻu-ki-muʻa ia ʻi he senituli hono ono mo e fitu K.M. Naʻe ʻoange ʻe he ʻOtuá kiate ia ʻa e malava ke ne fakaʻuhingaʻi ʻa e ngaahi misi, ʻoange kiate ia ʻa e ngaahi vīsone fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻe hoko ʻi he kahaʻú pea fakamānavaʻi ia ke ne tohi ʻa e tohi ʻi he Tohi Tapú ʻa ia ʻoku ui ko Taniela.​—Taniela 1:17; 2:19.

Ko Hai ʻa Taniela?

 Naʻe tupu hake ʻa Taniela ʻi Siuta, ko ha puleʻanga naʻe kau ki ai ʻa e kolo ko Selusalemá mo e temipale faka-Siú. ʻI he 617 K.M., ko e tuʻi ʻo Pāpiloné ʻa Nepukanesa, naʻá ne ikunaʻi ʻa Selusalema peá ne ʻave ʻa e “kau tangata tuʻu-ki-muʻa ʻo e fonuá” ke nau nofo pōpula ʻi Pāpilone. (2 Tuʻi 24:15; Taniela 1:1) Ngalingali ko Tanielá naʻe kei taʻu hongofulu tupu ʻi he taimi ko iá, ʻi hono ʻave fakataha mo kinautolú.

 Ko Taniela mo e kau talavou kehé (kau ai ʻa Setaleki, Mēsake mo ʻApitenikō) naʻe ʻave kinautolu ki he palasi ʻo e kau Pāpiloné ke nau kau ʻi ha ako makehe ki he ngāue fakapuleʻangá. Neongo naʻe tenge kinautolu ʻe he kau ʻōfisá ke nau fai ʻa e ngaahi meʻa naʻa nau ʻilo ʻoku halá, ko Taniela mo hono ngaahi kaungāmeʻa ʻe toko tolú naʻa nau hanganaki mateaki pē ki honau ʻOtua ko Sihová. (Taniela 1:3-8) Hili hono teuʻi kinautolu ʻi he taʻu ʻe tolú, naʻe fakahīkihikiʻi kinautolu ʻe Tuʻi Nepukanesa ki honau potó mo e taukeí, naʻá ne pehē ʻoku nau lelei ange “ʻo liunga hongofulu ʻi he kau taulaʻeiki faimaná mo e kau kikite ʻi hono puleʻangá fakakātoa.” Naʻá ne fakanofo ʻa Taniela mo hono ngaahi kaungāmeʻá ke nau ngāue ʻi he lotoʻā fakatuʻí.​—Taniela 1:18-20.

 ʻI he laui hongofuluʻi taʻu ki mui ai, ngalingali ko e taʻu 90 tupu ia ʻa Tanielá, naʻe ʻave ia ki he palasí. Ko ha tuʻi ko hono hingoá ko Pelisasa, ʻa ia naʻe lolotonga pule ʻi he taimi ko iá ʻi Pāpilone, naʻá ne kole ange kia Taniela ke ne fakaʻuhingaʻi ha tohinima naʻe ʻasi fakaemana ʻi he holisí. Naʻe tokoniʻi ʻe Sihova ʻa Taniela ke ne ʻiloʻi ʻa e ʻuhinga ʻo e tohinimá, pea naʻe fakahaaʻi ʻe Taniela ko Pāpiloné ʻe ikunaʻi ia ʻe he ʻEmipaea Mītia-Pēsiá. Naʻe ikunaʻi ʻa Pāpilone ʻi he pō pē ko iá.​—Taniela 5:1, 13-31.

 Naʻe puleʻi ʻe Mītia-Pēsia ʻa Pāpilone, naʻe fakanofo ʻa Taniela ko ha ʻōfisa māʻolunga pea naʻe fakakaukau ʻa Tuʻi Talaiasi ke ne ʻohake ia ki ha tuʻunga ʻoku toe māʻolunga angé. (Taniela 6:1-3) Naʻe meheka ʻa e kau ʻōfisá ʻo nau faʻufaʻu ke tāmateʻi ʻa Taniela ʻaki hono lī ia ki he ʻana ʻo e fanga laioné, ka naʻe fakahaofi ia ʻe Sihova. (Taniela 6:4-23) ʻI he ofi ke ngata ʻa e moʻui ʻa Tanielá, naʻe hā ha ʻāngelo kiate ia ʻo ne fakapapauʻi tuʻo ua kia Taniela ko iá ko ha ‘tangata mahuʻinga ʻaupito.’​—Taniela 10:11, 19.

 Sio ki he ngaahi meʻa ko ení ʻo hangē ʻoku hoko moʻoní ʻi he tulama Fakatohitapu konga ʻe ua Taniela​—Faʻifaʻitakiʻanga Lelei ʻo e Tuí.