umaalingawngaw na gong o maingay na simbalo: Masakit sa tainga ang tunog ng umaalingawngaw na gong at maingay na simbalo. Ginamit ni Pablo ang ilustrasyong ito para ipakita na puwedeng makatawag-pansin ang isang tao na may kaloob ng espiritu, gaya ng pagsasalita ng iba’t ibang wika. Pero kung wala siyang pag-ibig, para lang siyang isang instrumentong bronse na masakit sa tainga at nakakairita; sa halip na maakit dito ang mga nakikinig, lumalayo sila.

makapaglilipat ako ng mga bundok: Lumilitaw na gumamit si Pablo ng isang idyoma noon na nangangahulugang “gawing posible ang isang bagay na imposible.”—Ihambing ang Mar 11:23, kung saan ginamit ang kahawig na ekspresyon may kaugnayan sa pananampalataya.

para may maipagmalaki ako: Sa kontekstong ito, ang pandiwang Griego na kau·khaʹo·mai (magmalaki) ay nagpapahiwatig ng pagtataas sa sarili. Sinasabi ni Pablo na kahit pa ibigay niya ang lahat ng pag-aari niya para pakainin ang iba o mamatay siya bilang martir para sa katotohanan, wala pa rin siyang makukuhang pakinabang kung ang motibo niya ay magmalaki at hindi dahil sa pag-ibig. (Kaw 25:27b) Sa ilang manuskrito, ginamit ang pandiwang Griego na nangangahulugang “masunog” sa halip na “maipagmalaki,” at ganito ang mababasa sa ilang salin ng Bibliya. Pero ang ginamit sa pinakamaaasahang mga manuskrito ay ang salita na nangangahulugang “maipagmalaki.”

pagtitiis: O “mahabang pagtitiis.” Ang salitang Griego dito ay puwedeng literal na isaling “mahabang espiritu” (Kingdom Interlinear) at nagpapahiwatig ng pagiging kalmado habang nagtitiis at pagiging hindi magagalitin. Ang Diyos na Jehova ang pinakamagandang halimbawa ng pagtitiis. (Ro 2:4; 9:22; 1Ti 1:16; 1Pe 3:20; 2Pe 3:9, 15) Sinabi ni Pablo na ang pagtitiis ay isang mahalagang katangian ng Kristiyanong pag-ibig.—1Co 13:4; tingnan ang Ap. A2.

pag-ibig: Ito ang unang paglitaw ng pandiwang Griego na a·ga·paʹo (“umibig”) sa Ebanghelyo ni Juan. Ang pandiwang Griegong ito at ang kaugnay na pangngalang a·gaʹpe (pag-ibig) ay ginamit sa Ebanghelyo niya nang 44 na beses—mas marami kaysa sa pinagsama-samang paglitaw nito sa tatlong iba pang Ebanghelyo. Sa Bibliya, ang a·ga·paʹo at a·gaʹpe ay karaniwan nang tumutukoy sa mapagsakripisyong pag-ibig na ginagabayan ng prinsipyo. Makikita iyan sa pagkakagamit ng a·ga·paʹo sa talatang ito, dahil sinasabi rito na inibig ng Diyos ang sangkatauhan, na kailangang tubusin mula sa kasalanan. (Ju 1:29) Ang pangngalan naman ang ginamit sa 1Ju 4:8, kung saan sinabi ni Juan na “ang Diyos ay pag-ibig.” Ang pag-ibig (a·gaʹpe) ang unang binanggit sa “mga katangian na bunga ng espiritu” (Gal 5:22), at detalyado itong inilarawan sa 1Co 13:4-7. Sa pagkakagamit nito sa Kasulatan, makikita na ang ganitong pag-ibig ay kadalasan nang hindi lang basta nadarama. Sa maraming konteksto, malawak ang kahulugan nito; ang ganitong pag-ibig ay kadalasan nang sadyang ipinadarama at pinag-iisipan kung paano ipapakita. (Mat 5:44; Efe 5:25) Kaya ang pag-ibig ng mga Kristiyano ay dapat na nakabatay rin sa pananagutan, prinsipyo, at sa kung ano ang tama. Pero ang nagpapakita nito ay karaniwan nang nakadarama rin ng pagkagiliw. (1Pe 1:22) Makikita iyan sa paggamit ng terminong ito sa Ebanghelyo ni Juan. Nang isulat niya na “mahal ng Ama ang Anak” (Ju 3:35), ginamit niya ang isang anyo ng salitang a·ga·paʹo, pero nang iulat niya ang paglalarawan ni Jesus sa kaugnayan ding ito, ginamit niya ang isang anyo ng pandiwang Griego na phi·leʹo, ang pag-ibig na may paggiliw.—Ju 5:20.

Patuloy na mahalin ang inyong mga kaaway: Ang payo ni Jesus ay kaayon ng sinasabi sa Hebreong Kasulatan.—Exo 23:4, 5; Job 31:29; Kaw 24:17, 18; 25:21.

Dapat mong ibigin: Ang salitang Griego rito na isinaling “ibigin” ay a·ga·paʹo. Ang pandiwang ito at ang kaugnay na pangngalang a·gaʹpe (pag-ibig) ay ginamit nang mahigit 250 beses sa Kristiyanong Griegong Kasulatan. Sa 1Ju 4:8, ang pangngalang a·gaʹpe ay ginamit sa pariralang “ang Diyos ay pag-ibig,” at tinukoy ng Kasulatan ang Diyos bilang ang sukdulang halimbawa ng di-makasariling pag-ibig na ginagabayan ng prinsipyo. Kumikilos ang Diyos para ipadama ang pag-ibig niya at pinag-iisipan niya kung paano ito ipapakita. Ang ganitong pag-ibig ay tapat at may kasamang gawa, hindi lang puro damdamin. Ang mga taong nagpapakita ng ganitong pag-ibig ay hindi pinilit, kundi pinili nilang ipakita ito bilang pagtulad sa Diyos. (Efe 5:1) Kaya naman ang mga tao ay puwedeng utusan na magpakita ng pag-ibig, gaya ng dalawang pinakadakilang utos, na binanggit sa kontekstong ito. Dito, sinipi ni Jesus ang Deu 6:5. Sa Hebreong Kasulatan, ang pandiwang Hebreo na ʼa·hevʹ o ʼa·havʹ (umibig) at ang pangngalang ʼa·havahʹ (pag-ibig) ang mga salitang karaniwang ginagamit para tumukoy sa pag-ibig. Malawak ang kahulugan ng mga ito gaya ng mga salitang Griego na nabanggit. Kapag may kaugnayan sa pag-ibig kay Jehova, ipinapakita ng mga salitang ito ang kagustuhan ng isang tao na ibigay ang buong debosyon niya sa Diyos at Siya lang ang paglingkuran. Perpektong naipakita ni Jesus ang ganitong pag-ibig. Ipinakita niya na ang pag-ibig kay Jehova ay hindi lang pagkadama ng pagmamahal. Gumagabay ito sa buong buhay ng isang tao, sa iniisip niya, sinasabi, at ginagawa.—Tingnan ang study note sa Ju 3:16.

ang malasakit ko sa inyo ay gaya ng malasakit ng Diyos: O “ang pagseselos ko para sa inyo ay gaya ng pagseselos ng Diyos.” Ang mga salitang Griego dito na puwedeng isaling “pagseselos” ay nagpapahiwatig ng matinding damdamin na puwedeng positibo o negatibo. Positibo ang kahulugan ng mga ito sa talatang ito. Puwede itong tumukoy sa pagpapakita ng personal na interes at matinding malasakit sa iba, na ekspresyon ng tunay na pagmamahal. Ganiyan ang naramdaman ni Pablo para sa mga kapananampalataya niyang pinahiran. Inihalintulad niya sila sa isang malinis na birhen na ipinangakong mapangasawa ng isang lalaki, si Jesu-Kristo. Dahil sa malasakit ni Pablo sa buong kongregasyon, gusto niya silang protektahan mula sa espirituwal na panganib at manatiling malinis para kay Kristo. Kaya ang “malasakit [lit., “sigasig”] ng Diyos” sa talatang ito ay hindi lang tumutukoy sa personal na interes ni Jehova sa mga mahal niya, kundi pati sa matinding kagustuhan niyang protektahan sila mula sa panganib.—Para sa negatibong kahulugan ng pandiwang Griego na ginamit dito, tingnan ang study note sa 1Co 13:4.

pag-ibig: Kilalá ang paglalarawang ito sa pag-ibig; ginamit dito ni Pablo ang terminong Griego (a·gaʹpe) na ginamit din sa 1Ju 4:8-10, kung saan inilarawan ni Juan “ang pag-ibig ng Diyos.” Sinasabi pa nga ng talata 8 na “ang Diyos ay pag-ibig,” ibig sabihin, si Jehova ang personipikasyon ng pag-ibig. (Tingnan ang study note sa Ju 3:16.) Malinaw na mailalarawan ang Kristiyanong pag-ibig kung titingnan ang mga ginagawa nito. Ito ay hindi makasarili at ginagabayan ng prinsipyo. Hindi sa lahat ng pagkakataon ay may kasamang magiliw na pagmamahal ang pag-ibig na ginagabayan ng prinsipyo; ang pag-ibig na ito ay ipinapakita ng isa dahil ito ang tamang gawin. Halimbawa, puwedeng masaktan nang sobra ang isang tao. Pero dahil sa Kristiyanong pag-ibig, hindi siya “nagkikimkim ng sama ng loob.” (1Co 13:5) Ang makadiyos na pag-ibig na inilalarawan ni Pablo ay kombinasyon ng magiliw na pagmamahal at ng determinasyong gawin ang tama sa paningin ng Diyos.—Tingnan ang study note sa Mat 5:44; 22:37.

Ang pag-ibig ay matiisin: O “Ang pag-ibig ay may mahabang pagtitiis.” Ang salitang Griego ay puwedeng literal na isaling “magkaroon ng mahabang espiritu.” (Kingdom Interlinear) Ang pandiwa at pangngalan ng salitang ito ay nagpapahiwatig ng pagiging kalmado habang nagtitiis at pagiging hindi magagalitin. Ang pagtitiis ay katangian na bunga ng banal na espiritu ng Diyos (Gal 5:22) at tanda ng pagiging ministro ng Diyos. (2Co 6:4-6; Col 3:12; 1Te 5:14; tingnan ang Ap. A2.) Laging matiisin si Jehova at si Jesus sa pakikitungo nila sa mga tao. (Ro 2:4; 9:22; 1Ti 1:16; 1Pe 3:20; 2Pe 3:9, 15; tingnan ang study note sa Gal 5:22.) Para matularan ng mga Kristiyano si Jesus at si Jehova, dapat silang maging matiisin sa iba.—1Co 11:1; Efe 5:1.

Ang pag-ibig ay . . . mabait: Ang pandiwang Griego na isinaling “ay . . . mabait” (khre·steuʹo·mai) ay katumbas ng pangngalang khre·stoʹtes (kabaitan), na isang “katangian na bunga ng espiritu.” (Gal 5:22) Kasama sa pagpapakita ng kabaitan ang pagiging mapagmalasakit sa iba at pagtulong at pagbibigay ng pabor sa kanila nang bukal sa loob. Kasama rin dito ang pagiging maalalahanin at pagiging makonsiderasyon at mahinahon kapag tumutulong sa iba.—Col 3:12; Tit 3:4.

Ang pag-ibig ay hindi naiinggit: O “Ang pag-ibig ay hindi nagseselos.” Ang pandiwang Griego na ze·loʹo ay nagpapahiwatig ng matinding damdamin na puwedeng positibo o negatibo. Sa talatang ito, isinalin itong “naiinggit” dahil nagpapahiwatig ito ng negatibong damdamin ng isang tao para sa iniisip niyang karibal o nakakalamang sa kaniya. Ang kaugnay na pangngalang zeʹlos, na madalas isaling “selos,” ay kasama sa “mga gawa ng laman” sa Gal 5:19-21. Makasarili ito, at inuudyukan nito ang isang tao na magalit, sa halip na umibig. Ang makadiyos na pag-ibig ay hindi naiinggit, kundi laging nagtitiwala at umaasa; lagi nitong inuuna ang kapakanan ng iba.—1Co 13:4-7; para sa positibong pagkakagamit ng pandiwang Griego, tingnan ang study note sa 2Co 11:2.

hindi gumagawi nang hindi disente: O “hindi magaspang ang pag-uugali.” Saklaw ng terminong Griego na isinaling “gumagawi nang hindi disente” ang kahiya-hiyang paggawi dahil sa mababang moral o ang pagiging magaspang, bastos, o walang modo.

Hindi ito nagkikimkim ng sama ng loob: O “Hindi ito nagbibilang ng pagkakamali.” Ang pandiwang Griego na lo·giʹzo·mai, na puwede ring isaling “nagbibilang,” ay laging ginagamit noon para sa paggawa ng listahan o kalkulasyon. Puwede rin itong mangahulugang “isipin” o “laging alalahanin.” (Tingnan ang Fil 4:8, kung saan ang pandiwang Griegong ito ay isinaling “patuloy na isaisip.”) Ang isang mapagmahal na tao ay hindi “nagkikimkim ng sama ng loob,” na para bang inililista ang masasakit na salita o ginawa sa kaniya para hindi niya malimutan ang mga ito. Ito rin ang pandiwang Griego na ginamit sa 2Co 5:19, kung saan mababasa na ang bayan ni Jehova ay “hindi na niya . . . pananagutin sa mga kasalanan nila.”

Pinagpapasensiyahan nito ang lahat ng bagay: Puwede itong literal na isaling “Tinatakpan nito ang lahat ng bagay.” (Kingdom Interlinear) Ayon sa ilang iskolar, ang pandiwang ito ay kaugnay ng salitang Griego para sa “bubong.” Para bang tinatakpan ng isang mapagmahal na tao ang mga pagkukulang ng iba kapag hindi niya ito basta-basta ikinukuwento o sinasabi kahit kanino kung hindi naman ito malubhang kasalanan. Ang pandiwang Griegong ito ay nangangahulugan ding “tiisin,” gaya ng pagkakagamit nito sa 1Co 9:12.

wika: Lit., “dila.” Sa Bibliya, ang salitang Griego na glosʹsa ay puwedeng tumukoy sa literal na “dila.” (Mar 7:33; Luc 1:64; 16:24) Pero puwede rin itong tumukoy sa isang wika o sa grupo ng mga tao na nagsasalita ng isang partikular na wika. (Apo 5:9; 7:9; 13:7) Ginamit ang salitang Griegong ito sa ekspresyong “dila ng apoy” na nakita ng mga tao. (Gaw 2:3, tlb.) Kaya ang mga “dila” sa ulunan ng bawat alagad at ang pagsasalita nila ng iba’t ibang wika ay katibayan ng pagbubuhos ng banal na espiritu.

magsalita ng iba’t ibang wika: Dahil sa kaloob na makapagsalita ng iba’t ibang wika, naibabahagi ng isang Kristiyano ang mabuting balita ng Kaharian ng Diyos sa mga taong nagsasalita ng wikang hindi niya alam. Kaya naman noong 33 C.E., naibahagi ng mga Kristiyano ang “tungkol sa makapangyarihang mga gawa ng Diyos” sa maraming dayuhan na pumunta sa Jerusalem para sa Kapistahan ng Pentecostes. (Gaw 2:1-12) Nang maglaon, pinaalalahanan ni Pablo ang mga taga-Corinto na sa paggamit ng kaloob na ito, dapat nilang tiyakin na maisasalin ang mensahe nila at dapat na magsalit-salitan sa pagsasalita ang mga may ganitong kaloob.—1Co 14:4, 5, 9, 27.

pananalita ng kaalaman: Ang kaalamang tinutukoy dito ni Pablo ay hindi ang kaalaman tungkol sa Diyos na dapat pagsikapang makuha ng lahat ng Kristiyano para maging alagad. (Ju 17:3; Ro 10:14) Makahimala ang kaalamang ito; higit pa ito sa kaalamang puwedeng matutuhan ng sinumang Kristiyano. Halimbawa, posibleng nagamit ni apostol Pedro ang “pananalita ng kaalaman” sa kaso ni Ananias. May nalaman siya na hindi niya sana malalaman kung hindi ito isiniwalat ng banal na espiritu—ang pagsisinungaling ni Ananias sa kongregasyon tungkol sa pera.—Gaw 5:1-5.

Ang pag-ibig ay hindi kailanman nabibigo: Hindi kailanman mawawala ang pag-ibig, dahil “ang Diyos ay pag-ibig” at siya “ang Haring walang hanggan.” (1Ju 4:16; 1Ti 1:17) Maipapakita ng masunuring mga tao ang ganitong pag-ibig magpakailanman. Isa pa, ang pag-ibig ay hindi kailanman nagkukulang. Maipapakita ang pag-ibig sa anumang sitwasyon, at kaya nitong harapin ang anumang hamon. Laging maganda ang resulta nito.—1Co 13:13.

pagsasalita ng iba’t ibang wika: O “makahimalang pagsasalita ng iba’t ibang wika.”—Tingnan ang study note sa Gaw 2:4; 1Co 12:10.

kaalaman: Tumutukoy sa espesyal na kaalaman na ibinigay ng banal na espiritu sa ilang Kristiyano noon. Hindi tayo sigurado kung ano ang eksaktong nagagawa ng kaloob na ito. Pero posibleng naaalala ng isang taong may kaloob ng kaalaman ang isang teksto sa Bibliya na nabasa niya noon at naiintindihan niya kung paano ito isasabuhay, kahit na walang sariling balumbon ang kongregasyon. Malaking tulong ito dahil hindi madaling makakuha ng kopya ng Salita ng Diyos noon, di-gaya ngayon. Ang espesyal na kaalaman, gaya ng ibang makahimalang kaloob ng espiritu, ay pansamantala lang at ibinigay para patibayin ang kongregasyong Kristiyano noong nagsisimula pa lang ito.—Tingnan ang study note sa 1Co 12:8.

maglalaho: Lit., “hindi na gagana.” Ibinigay ng Diyos ang makahimalang mga kaloob na ito sa mga apostol sa pamamagitan ng banal na espiritu. At naipapasa nila ang mga kaloob na ito sa iba. Kasama sa mga ito ang kaloob na humula, pagsasalita ng iba’t ibang wika, at espesyal na kaalaman. Pero maglalaho ang makahimalang mga kaloob na ito kapag sumulong na ang kongregasyong Kristiyano at naging matatag. (1Co 13:9-11) Sa panahong iyon, napatunayan na ng mga kaloob na ito na sinusuportahan at sinasang-ayunan ng Diyos ang kongregasyong Kristiyano, kaya puwede nang alisin ang mga ito.

kapag lubos na natin itong naunawaan: Ang salitang Griego na teʹlei·os (isinalin ditong “lubos”) ay puwedeng mangahulugang “maygulang na; perpekto; kumpleto,” depende sa konteksto. Kahit may makahimalang kaloob ng ‘panghuhula’ at “kaalaman” ang ilang Kristiyano noong unang siglo, hindi nila lubos na nauunawaan ang layunin ng Diyos. (1Co 13:9) Sa talatang ito, ang teʹlei·os ay tumutukoy sa ‘lubos na pagkaunawa’ sa layunin ng Diyos na nakasulat sa Bibliya. Lubos nang mauunawaan ng mga Kristiyano ang mga hula sa Bibliya kapag lubos nang natupad ang mga ito at nangyari na ang kalooban ng Diyos.

Kulang pa tayo sa kaalaman at hindi kumpleto ang mga hula natin: Ayon kay Pablo, kulang ang makahimalang mga kaloob na ito ng kaalaman at panghuhula. Lumilitaw na hindi lubusang naiintindihan ng mga may kaloob na humula ang inihula nila at hindi rin kumpleto ang detalye ng sinasabi nilang mangyayari sa hinaharap. Kailangan pa nilang hintayin ang panahon kung kailan ‘lubos na nilang mauunawaan’ ang mga hula. (1Co 13:10; tingnan ang study note.) Pero sapat na ang kaalaman ng mga Kristiyano noon para sa espirituwal na pangangailangan nila nang panahong iyon.—Col 1:9, 10.

kapag lubos na natin itong naunawaan: Ang salitang Griego na teʹlei·os (isinalin ditong “lubos”) ay puwedeng mangahulugang “maygulang na; perpekto; kumpleto,” depende sa konteksto. Kahit may makahimalang kaloob ng ‘panghuhula’ at “kaalaman” ang ilang Kristiyano noong unang siglo, hindi nila lubos na nauunawaan ang layunin ng Diyos. (1Co 13:9) Sa talatang ito, ang teʹlei·os ay tumutukoy sa ‘lubos na pagkaunawa’ sa layunin ng Diyos na nakasulat sa Bibliya. Lubos nang mauunawaan ng mga Kristiyano ang mga hula sa Bibliya kapag lubos nang natupad ang mga ito at nangyari na ang kalooban ng Diyos.

bata . . . malaki na: Ginamit ni Pablo ang paglaki ng isang bata para ilarawan ang pagsulong ng kongregasyong Kristiyano. Di-gaya ng matatanda, laging kailangan ng tulong ng mga bata. Sa katulad na paraan, noong isinusulat ito ni Pablo, nakatulong sa bagong-tatag na kongregasyong Kristiyano ang makahimalang mga kaloob, gaya ng panghuhula, pagsasalita ng iba’t ibang wika, at kaalaman. May panahon na kailangan ang mga kaloob na ito para malinaw na ipakita na ang pagsang-ayon ng Diyos ay nasa kongregasyong Kristiyano na at wala na sa bansang Judio. (Heb 2:3, 4) Pero ipinapakita dito ni Pablo na susulong, o magiging maygulang din, ang kongregasyon; at sa panahong iyon, hindi na nila kakailanganin ang makahimalang mga kaloob na ito.

malabo: Kadalasan nang tumutukoy ang terminong Griego na ito sa isang bugtong, pero puwede rin itong mangahulugang “malabo; kulang sa detalye.”

salaming metal: Noong panahon ng Bibliya, ang mga salamin ay karaniwan nang gawa sa pinakintab na metal—kadalasan nang bronse, pero minsan ay lata, tanso, pilak, o ginto. Malaking tulong ang salamin noon, pero mas malinaw pa rin na direktang tingnan ang isang bagay kaysa tingnan ito mula sa salamin. Ginamit ni Pablo ang salamin para sabihin na limitado ang pagkaunawa ng mga Kristiyano noon sa ilang espirituwal na mga bagay, lalo na sa mga hulang hindi pa natutupad. Hindi pa iyon ang panahon para isiwalat ng Diyos ang katuparan ng ilang hula, kaya malabo pa ang tingin ng mga Kristiyano sa layunin ng Diyos. Ipinapakita dito ni Pablo ang pagkakaiba kung sa salaming metal makikita ang isang tao at kung makikita siya nang mukhaan. Kaya makakakita lang nang malinaw ang mga Kristiyano, o lubusan nilang maiintindihan ang layunin ng Diyos, kapag natupad na ang mga hula sa Bibliya.

kung paanong lubos niya akong nakikilala: Ibig sabihin, lubos siyang nakikilala ng Diyos. Kilala ni Pablo ang Diyos, pero alam niyang di-hamak na mas kilala siya ng Diyos. Gayunman, alam niya na makikilala niya rin nang lubos si Jehova, o lubusan siyang magiging malapít sa Diyos, kapag natanggap na niya ang gantimpala niya sa langit.

ang pinakadakila sa mga ito ay pag-ibig: Walang pasimula at walang wakas ang Diyos, at ang pinakapangunahing katangian niya ay pag-ibig. (Aw 90:2; 1Ju 4:8) Kaya mananatili ang pag-ibig, at ang pag-ibig ng mga mananamba ng Diyos, na tumutulad sa kaniya, ay lalo pang sisidhi at lalalim magpakailanman. (Efe 5:1) Iyan ang dahilan kung bakit nakakahigit ang pag-ibig kaysa sa pananampalataya at pag-asa. Kapag natupad na ang mga pangako at hula ng Diyos, hindi na kailangang manampalataya ng mga lingkod niya sa mga ito; wala na rin silang kailangang hintayin dahil natupad na ang mga inaasahan nila. Kaya pag-ibig ang pinakadakila sa mga katangiang binanggit ni Pablo.