1, 2. O ā manatu o nisi e faatatau i le Atua?

UA MANATU le toʻatele e itiiti se sootaga o mea e latou te faia ma mea o loo faia e le Atua. Ua talitonu nisi e lē o naunau tele mai le Atua i mea o loo tutupu i tagata. Ina ua uma ona faaleagaina e le afā malosi o Haiyan le ogatotonu o Filipaina iā Novema i le 2013, na faapea mai le pulenuu o se tasi o aai telē: “E lē o manatu mai le Atua.”

² Ua gaoioi nisi tagata e pei e lē o silafia e le Atua mea o loo latou faia. (Isa. 26:10, 11; 3 Ioa. 11) Ua pei i latou o ē na faamatalaina e le aposetolo o Paulo e faapea: ʻE latou te leʻi mananaʻo e iloa lelei le Atua. Ua tutumu i latou i le amiolētonu uma lava, o le amioleaga, o le manaʻo tele, o le faalēmataʻu.’—Roma 1:28, 29.

3. (a) O ā fesili e tatau ona tatou fesili ifo ai? (e) O le ā e faasino i ai le “aao” o le Atua e pei ona taʻua i le Tusi Paia?

³ Ae faapefea i tatou? Ua tatou iloa e silafia e Ieova mea uma e tatou te faia. Peitaʻi, po ua tatou iloa le naunau mai o Ieova ma le lagolagosua a lona aao i o tatou olaga? Pe e tatou te lē o iai faatasi ea ma ē ua “iloa atu le Atua” e pei ona taʻua e Iesu?  (Mata. 5:8) Ina ia iloa po o le ā le uiga o lenā manatu, seʻi o tatou iloiloina faaaʻoaʻoga a le Tusi Paia o i latou na vāai i le aao o le Atua, ma i latou na mumusu e faia faapea. O le a tatou aʻoaʻoina foʻi le auala e manino ai la tatou vaai i le aao o Ieova i o tatou olaga, e ala i le faatuatua. A o tatou iloiloina nei manatu, ia manatua e masani ona taʻua i le Tusi Paia le “aao” o le Atua pe a faasino atu i lona mana lea e fesoasoani i ana auauna, ma faatoʻilaloina ai ona fili.—Faitau le Teuteronome 26:8.

4. Aiseā na lē vāai ai fili o Isaraelu i le aao o le Atua?

⁴ I le amataga o le talafaasolopito o Isaraelu, na maua ai e tagata le avanoa e latou te vāai ma faalogo i le auala na fesoasoani ai le Atua iā Isaraelu. Na faavavega ona laveaʻia e Ieova ona tagata mai i Aikupito, ma faasolosolo ona faatoʻilalo tupu na faasagatau ane. (Iosua 9:3, 9, 10) E ui i mea na vāai ma faalogo i ai tupu o le itu i sisifo o Ioritana, ae na latou ʻfaapotopoto uma ma le lotogatasi e sii atu le taua iā Iosua ma Isaraelu.’ (Iosua 9:1, 2) Ina ua siitaua atu na tupu, na latou maua le avanoa e vāai ai i le aao o le Atua. O le taʻitaʻiga a Ieova na ʻtumau ai le lā ma le masina seʻia oo ina tauia e le nuu ona fili.’ (Iosua 10:13) Peitaʻi, na “tuu e Ieova loto [o latou fili] e faamaaa e ō mai ai e siitaua iā Isaraelu.” (Iosua 11:20) Na mumusu fili o Isaraelu e amanaʻia le mea moni, o loo tau le Atua mo Isaraelu, ma latou toʻilalo ai.

5. O le ā e leʻi amanaʻia e le tupu amioleaga o Aapo?

⁵ Mulimuli ane, na maua e le tupu amioleaga o Aapo le tele o avanoa e vaai ai i le aao o le Atua. Na taʻu atu e Elia iā te ia: ʻO le a leai se sau po o se timu, seʻi vaganā lava ua ou fai atu ai!’ (1 Tu. 17:1) Sa lagolagoina e Ieova upu a Elia, ae na musu Aapo e talia lenā mea. Na vaaia e Aapo le afi ua paʻū mai i le lagi, ina ua talosaga Elia ina ia faamū lana taulaga. Na faailoa atu e Elia o le a faamuta e Ieova le lāmala, na ia faapea atu iā Aapo: “Ia e alu ifo, ina neʻi taofia oe i timuga tetele!” (1 Tu. 18:22-45) Na vaai Aapo i nei mea uma na tutupu ae e na te leʻi amanaʻiaina le faaaliga o le mana o le Atua. Ua tatou aʻoaʻoina mai i lenei faaaʻoaʻoga ma faaaʻoaʻoga ua mavae ni lesona tāua, e tatau ona tatou amanaʻia le taimi e gaoioi ai le aao o Ieova.

6, 7. O le ā na iloa lelei e nisi i taimi o Iosua?

⁶ E ese mai i na tupu amioleaga, na iai nisi sa latou iloa le aao o le Atua, e ui lava sa tutusa o latou tulaga ma i latou na taʻua muamua. O se faaaʻoaʻoga, i le lē pei o isi nuu na siitaua atu iā Isaraelu i taimi o Iosua, na saʻilia e tagata Kipeona le filemu ma Isaraelu. Aiseā? Ua latou faapea mai: ʻUa ō mai au auauna, ona o le suafa o Ieova lou Atua, auā ua matou faalogo i lona taʻutaʻua ma mea uma na ia faia.’ (Iosua 9:3, 9, 10) Na latou iloa lelei sa lagolagoina e le Atua moni Isaraelu.

⁷ Na vaaia foʻi e Raava le aao o le Atua i mea na tutupu i ona aso. Ina ua ia iloa le auala na faasaoina ai e Ieova ona tagata, na ia faapea atu i sipai Isaraelu e toʻalua: “Ua ou iloa e foaʻi atu lava e Ieova iā te outou le laueleele lenei.” E ui lava sa lamatia ai lona ola, ae sa ia faatuatua e mafai e Ieova ona laveaʻia o ia ma lona aiga.—Iosua 2:9-13; 4:23, 24.

8. Na faapefea ona iloa e nisi tagata Isaraelu le aao o le Atua?

⁸ I le lē pei o le tupu amioleaga o Aapo, sa iloa e nisi tagata Isaraelu le aao o le Atua ina ua latou molimauina le tali a Ieova i le  talosaga a Elia. Ina ua latou vāai i le afi mai iā Ieova ua faamūina ai le taulaga, ona latou alalaga lea: “O Ieova o le Atua moni!” (1 Tu. 18:39) Na matuā manino iā i latou lenā tulaga.

9. E faapefea ona tatou iloa le aao o Ieova i aso nei?

⁹ Ua fesoasoani faaaʻoaʻoga lelei ma faaaʻoaʻoga leaga ia na tatou iloiloina, e malamalama ai i le uiga o le iloaina o le Atua ma le vaaia o lona aao i mea e tutupu. A o faatuputeleina lo tatou poto e faatatau iā Ieova, o le a tatou vaai i lona aao, ona ua tatou iloa lelei ona uiga ma ana gaoioiga, e ala i “mata o [o tatou] loto.” (Efe. 1:18) E mautinoa e tatou te mananaʻo e pei o i latou i aso ua mavae ma aso nei, o ē ua iloa lelei le lagolagoina e Ieova o ona tagata. Pe e iai ni faamaoniga o le fesoasoani mai o le Atua i tagata i aso nei?

10. O le ā se faamaoniga e iloa ai le fesoasoani a Ieova i tagata i aso nei? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

¹⁰ Ua tele māfuaaga e tatou te talitonu ai o loo fesoasoani mai Ieova i tagata. Ua tatou faalogo pea i le auala na tali ai e Ieova tatalo a nisi mo se fesoasoani faaleagaga. (Sala. 53:2) A o talaʻi Allan mai lea fale i lea fale i se motu laʻitiiti i Filipaina, na tau ai i se fafine na tagi ina ua la feiloaʻi. Na faapea mai Allan: “I le taeao lenā, na tatalo ai le fafine iā Ieova ina ia maua o ia e ana Molimau. Sa ia suʻesuʻe ma Molimau a o talavou, peitaʻi na lē toe maua sa latou fesootaʻiga, ina ua faaipoipo ma siitia atu i lenā motu. Na vave ona tali mai le Atua i lana tatalo ma na matuā uunaʻia ai o ia e faia se gaoioiga.” E leʻi atoa se tausaga ae tuuina atu lona ola iā Ieova.

11, 12. (a) O ā auala e fesoasoani ai Ieova i ana auauna? (e) Faamatala se mea na tupu i se tasi na mauaina le fesoasoani a le Atua.

¹¹ E toʻatele auauna a le Atua ua latou iloa faamaoniga o lana fesoasoani ina ua saʻoloto mai i masaniga leaga e pei o le ulaula, tagofia o fualaau faasāina po o le matamata i ata matagā taufeusuaʻiga. Ua faapea mai nisi, sa faia pea a latou lava taumafaiga ae e leʻi taulau. Peitaʻi ina ua latou liliu atu iā Ieova mo se fesoasoani, na ia foaʻiina mai “le mana lea e sili atu i le malosi o tagata” ma manumalo ai i o latou vaivaiga.—2 Kori. 4:7; Sala. 37:23, 24.

¹² Ua fesoasoani Ieova i le toʻatele o ana auauna e faafetaiaʻia luʻi o le olaga. O se faaaʻoaʻoga, na feagai Amy ma faigatā ina ua tofia e fesoasoani i le fausiaina o se Maota mo Sauniga, ma se fale misionare i se tamaʻi motu i le Pasefika. Ua ia faapea mai: “Na matou nonofo i se faletalimālō laʻitiiti, ma e matou te savavali i aso uma i auala palapalā e galulue i faugāfale.” Sa tatau foʻi ona faamasani o ia i aganuu a le atunuu. E masani ona leai se eletise po o ni vai. Ua toe faapea mai o ia: “O le mea e sili ai ona leaga, ona na soona lafo aʻu faamatalaga i se tuafafine e matou te faigaluega faatasi. Na ou alu i le fale ma oʻu faalogona mafatia. Na ou tatalo atu iā Ieova mo se fesoasoani i loʻu potu pogisa i le faletalimālō.” Ina ua toe ola le eletise, na faitau e Amy Le Olomatamata o loo iai se mataupu e faatatau i le faauuga a Kiliata, o loo talanoaina ai luʻi o loo ia fesagaʻia: o se aganuu fou, misia aiga ma uō, o tagata fou e faamasani i ai. Ua ia faapea mai: “Na ou lagona e pei lava o loo fetalai tuusaʻo mai Ieova iā te aʻu i lenā pō. Na uunaʻia ai aʻu e faaauau i loʻu faaeaga.”—Sala. 44:25, 26; Isa. 41:10, 13.

13. O ā faamaoniga e tatou te iloa ai o loo lagolagoina e Ieova ona tagata e ʻtutū atu mo le tala lelei ma faamautū ai faaletulafono’?

 ¹³ Ua taulau manuia Molimau a Ieova e ʻtutū atu mo le tala lelei ma faamautū ai faaletulafono,’ o se isi faamaoniga lenā o le aao malosi o Ieova. (Fili. 1:7) Ua taumafai nisi faigāmalo e taofia le galuega a tagata o le Atua. Talu mai le tausaga e 2000, pe tusa ma le 268 faamasinoga na manumalo ai Molimau a Ieova i faamasinoga maualuluga, lea e aofia ai manumalo e 24 i le Faamasinoga o Aiā Tatau i Europa. E manino mai ai e leai se tasi na te mafai ona taofia le aao o le Atua.—Isa. 54:17; Faitau le Isaia 59:1.

14. Ua faapefea ona tatou iloa le aao o le Atua i le talaʻiga ma lo tatou autasi?

¹⁴ E na o le fesoasoani a le Atua e taulau manuia ai le talaʻiga o le tala lelei i le lalolagi atoa. (Mata. 24:14; Galu. 1:8) E lē gata i lea, o le autasi o tagata o Ieova o se ʻauuso faavaomalo i aso nei, o se mea e lē mafai e le lalolagi ona faataʻitaʻi i ai. O le māfuaaga lea ua faapea mai ai tagata o le lalolagi: “E moni, ua iā te outou le Atua.” (1 Kori. 14:25) Ua tele faamaoniga ua tatou iloa ai le faaaliga o le aao o le Atua i ona tagata. (Faitau le Isaia 66:14.) Ae faapefea oe? Po o e iloa lelei le aao o Ieova i lou olaga?

15. Faamatala le māfuaaga e tatou te ono lē iloa lelei ai le aao o Ieova i o tatou olaga i nisi taimi.

¹⁵ O ā nisi māfuaaga e tatou te ono lē iloa lelei ai le aao o Ieova i o tatou olaga? O luʻi o le olaga e mafai ona faapopoleina ai i tatou. Pe a oo mai na luʻi, atonu e faigatā ona tatou taulaʻi atu pea i auala na fesoasoani ai Ieova iā i tatou. Ina ua faamataʻu e le masiofo o Iesepela le perofeta o Elia, na vave ona galo iā Elia le auala na fesoasoani ai Ieova iā te ia. Ua faapea mai le Tusi Paia: “Ua talosaga atu [Elia] ina ia oti.” (1 Tu. 19:1-4) O le ā le vaifofō o le faafitauli o Elia? Na manaʻomia ona ia vaai atu iā Ieova mo faalaeiauga.—1 Tu. 19:14-18.

16. O le ā e mafai ona tatou faia ina ia vaai atu ai i le Atua e pei o Iopu?

¹⁶ Na taulaʻi atu Iopu i ona lava popolega,  ma lē taulau ai ona ia vaai i mea i le auala e silasila i ai le Atua. (Iopu 42:3-6) E tatou te manaʻomia foʻi ni taumafaiga atili ina ia vaai atu i le Atua e pei ona sa faia e Iopu. E faapefea ona tatou faia lenā mea? E tatau ona tatou mafaufau loloto i faamatalaga a le Tusi Paia e faatatau i mea o loo tutupu i o tatou olaga. Pe a tatou mananaʻo e iloa le auala o loo fesoasoani mai ai Ieova iā i tatou, o le a moni ai o ia iā i tatou. O le a tatou faapea atu ai e pei o Iopu: “Ua faalogo oʻu taliga e uiga iā te oe, a o lenei ua vaai atu oʻu mata iā te oe.”

17, 18. (a) O ā auala tatou te iloa ai le fesoasoani a Ieova iā i tatou? (e) Faamatala se mea na tupu e iloa ai le auala o loo fesoasoani mai ai le Atua iā i tatou i aso nei.

¹⁷ E faapefea ona tatou iloa le aao o Ieova? O nisi nei o faaaʻoaʻoga: Atonu e te lagona o le taʻitaʻiga a le Atua na e maua ai le upu moni. Atonu na e auai i se sauniga faa-Kerisiano, ma e faalogo i se mataupu ona e faapea ifo lea: “O le manatu tonu lava lea na ou manaʻomia.” Pe atonu ua e tofo i le tali o sau tatalo na fai. Atonu na e filifili e faalautele atu lau faiva, ae ua e maofa i le auala ua fesoasoani ai Ieova iā te oe e faataunuu lenā filifiliga. Atonu na e tuua lau galuega ona o ni māfuaaga faaleagaga, ma e iloa ai le moni o le folafolaga a le Atua: “Ou te lē tuulafoaʻia lava oe.” (Epe. 13:5) E mafai ona tatou iloa le tele o auala o loo fesoasoani mai ai Ieova, pe a tatou mataala faaleagaga.

¹⁸ Ua faamatala mai e Sara mai i Kenya e faapea: “Na ou tatalo e faatatau i se tagata suʻesuʻe na ou manatu e na te lē o talisapaia lana suʻesuʻega faale-Tusi Paia. Na ou tatalo iā Ieova pe ua tatau ona faamuta le suʻesuʻega. O le taimi lava na amene ai laʻu tatalo, ae tatagi loa ma laʻu telefoni. Na vili mai le tagata suʻesuʻe e fia auai i le sauniga! Na matuā faateʻia ai aʻu!” O le mataala faaleagaga e mafai ai ona e iloa auala ua fesoasoani ai le Atua i lou olaga. Ua faapea mai Rhonna, o se tuafafine e nofo i Asia: “Ia tatou taumafai malolosi e iloa faamaoniga o le taʻitaʻiga a Ieova. Pe a tatou vaaia na faamaoniga e tatou te maofa ai i lona naunau mai iā i tatou!”

19. O le ā e manaʻomia ina ia tatou iai faatasi ma ē e iloa le Atua?

¹⁹ Na fetalai Iesu: “E fiafia o ē e lotomamā, auā e latou te iloa atu le Atua.” (Mata. 5:8) E faapefea ona avea i tatou ma ē “lotomamā”? E tatau ona mamā o tatou mafaufauga ma ʻalofia amioga sesē. (Faitau le 2 Korinito 4:2.) A o tatou atiaʻe le malosi faaleagaga ma faia amioga saʻo, o le a tatou iai faatasi ma i latou o ē e mafai ona iloa atu le Atua. E mafai ona fesoasoani le faatuatua ia i tatou e iloa lelei ai le aao o Ieova i o tatou olaga. O le a iloiloina lenā manatu i le mataupu o sosoo mai.