Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

FAATALANOAGA | PAOLA CHIOZZI

Faamatala e se Saienitisi Lona Faatuatuaga

Faamatala e se Saienitisi Lona Faatuatuaga

Ua silia i le 20 tausaga o galue Dr. Paola Chiozzi, o sē e suʻesuʻeina sela o meaola ninii, i le Iunivesite o Ferrara i Italia. Na fesiligia o ia e le Ala Mai! e uiga i ona talitonuga faasaienitisi ma lona faatuatuaga.

Faamatala mai lou talaaga.

O loʻu tamā o se fai seevae, a o loʻu tinā o se fai faatoʻaga, ae sa fia avea aʻu ma saienitisi. Sa ou tosina i le aulelei o fugālaau, manufelelei ma meaola ninii i autafa o lo matou fale. Na ou manatu o nei mea na faia e sē e silisili atu lona atamai.

Ua leva la ona e talitonu i Sē na foafoaina mea?

Leai. Na amata ona ou masalosalo e uiga i le Atua a o oʻu laʻitiiti. Na faafuaseʻi ona maliu si oʻu tamā i le maʻi fatu, ma ou taumānatu ai, ʻAiseā ua faataga ai e Lē na faia le tele o mea matagofie, ia mafatiaga ma le oti?’

Pe na e maua se tali mai i au suʻesuʻega faasaienisi?

Leai. Ina ua avea aʻu ma sē e suʻesuʻeina sela o meaola, sa amata ona ou suʻesuʻe e faatatau i le oti. E lē i sela ua mamate ia e māfua ai ona pala ma taape le tino o le tagata oti, ae o le faasologa masani o sela mamate ia e fausia aʻe ai le tino o le tagata. E ui o se mataupu e tāua tele mo lo tatou soifua mālōlōina, ae na faatoʻā amanaʻia talu ai nei e saienitisi lenei faasologa tāua o sela o le tino.

Aiseā e tāua ai le faasologa o sela ua mamate o le tino?

Ona o loo faia aʻe o tatou tino i le faitau tiliona o sela ninii. E tatau ona mamate nei sela ma suia i nisi sela fou. E eseese le umi e ola ai ituaiga sela taʻitasi; o nisi e suia i na o ni nai vaiaso, a o isi i ni nai tausaga. E ao ona pulea lelei le faasologa o sela ua mamate, ina ia tumau pea le paleni o le faasologa i le va o sela mamate ma sela e toe tutupu mai.

O le ā se aafiaga?

Ua faaalia i nisi suʻesuʻega, pe a lē mamate sela ua tatau ona mamate, e ono iʻu ai ina gugu sooga o ponaivi pe maua i le kanesa. Ae afai e mamate sela a o leʻi oo i le taimi e tatau ona mamate ai, e iʻu ai ina maua i le maʻi o le Parkinson (e tete le tino), po o le maʻi o le Alzheimer (e aafia le mafaufau ma tau galogalo mea). E aofia ai i aʻu suʻesuʻega le saʻilia o togafitiga mo nei maʻi.

O le ā se aafiaga iā te oe o au suʻesuʻega e uiga i sela ua mamate?

Na ou lē mautonu. E mautinoa sa foafoaina lenei faasologa mataʻina o sela e sē e finagalo ia tatou ola mālōlōina lelei. Ae sa ou tuufesili pea, Pe aiseā e mafatia ma feoti ai tagata? Ou te leʻi mauaina se tali.

Ae sa e talitonu e iai sē na foafoaina le faasologa o sela ua mamate?

Ioe. Ou te maofa i le lavelave o lenei faasologa, ae o lona matagofie ua faaalia ai se atamai iloga. Ou te talitonu o le atamai o le Atua. Ou te faaaogāina masini faasaienisi (microscopes) e suʻesuʻe ai le tele o vaega ninii lavelave, lea e faagaoioia ai lea faasologa. E mafai e nisi sela ona faatupu isi sela i totonu o le lua sekone, pe toe faatamaʻia i latou lava. E mataʻina le maopoopo lelei o lenei faasologa.

Talu ai e toetoe o o tatou sela uma e suia mai i lea taimi i lea taimi, e mautinoa la o le a iai moni lava le ola e faavavau

Ae na faapefea ona e maua tali o au fesili e uiga i le Atua ma mafatiaga?

I le 1991, na asia ai aʻu e ni tama talavou Molimau a Ieova se toʻalua, ma na ou fesili i ai pe aiseā ua tatou feoti ai. Na la tali mai i le Tusi Paia: “E pei ona oo mai o le agasala i le lalolagi ona o le tagata e toʻatasi, o le oti foʻi ona o le agasala.” (Roma 5:12) Pe ana usitaʻi le uluaʻi tamāloa i le Atua, semanū e ola e faavavau o ia. Na vave lava ona ou iloa, e ōgatusa lelei lenei manatu ma mea na ou aʻoaʻoina mai i aʻu suʻesuʻega. Ua ou iloa nei, e leʻi finagalo le Atua ia feoti tagata. Talu ai e toetoe o o tatou sela uma e suia mai lea taimi i lea taimi, e mautinoa la o le a iai moni lava le ola e faavavau.

Aiseā na e mautinoa ai o le Tusi Paia o le Afioga a le Atua?

Na ou aʻoaʻoina e faatatau i le Atua i le Salamo 139:16: “Na silasila mai lava ou fofoga ina o afuafua aʻu, na tusia foʻi i lau tusi ona vaega uma.” I le avea ma saienitisi, na ou suʻesuʻeina sela o tagata, ma iloa ai faamatalaga e uiga i le faagasologa o le tuputupu aʻe o le tagata. Na faapefea ona iloa e le faisalamo nei mea? O le tele na ou aʻoaʻoina ai le Tusi Paia, o le tele foʻi lenā o loʻu mautinoa na faagaeeina e le Atua.

O le ā na fesoasoani iā te oe e malamalama ai i aʻoaʻoga o le Tusi Paia?

Na ofo mai se tama Molimau a Ieova e ma te suʻesuʻeina le Tusi Paia. O i inā na ou aʻoaʻoina ai le pogai ua faataga ai e le Atua mafatiaga. Na ou aʻoaʻoina foʻi mai i le Tusi Paia o le a ʻfaaumatia e le Atua le oti e faavavau.’ (Isaia 25:8) O le a faigofie i Lē na faia i tatou ona toe faafoʻisia le tulaga lelei atoatoa o o tatou tino, ina ia tatou olioli ai e faavavau i le olaga.

Na faapefea ona e faaaogāina lou malamalamaga i le Tusi Paia e fesoasoani ai i isi?

I le 1995, na avea ai aʻu ma Molimau a Ieova, ma mai lenā taimi ua ou faasoa atu e lē aunoa i isi mea ua ou aʻoaʻoina mai i le Tusi Paia. O se faataʻitaʻiga, na matuā mafatia saʻu uō i le galuega, ina ua pule i le ola lona tuagane. Na aʻoaʻoina i lana lotu e lē faamagaloina e le Atua tagata e pule i o latou ola. Ae na ou faailoa i ai le faamoemoe o le toetū o loo i le Tusi Paia. (Ioane 5:28, 29) Sa matuā faamāfanafanaina o ia ina ua iloa, e manatu mamafa mai Lē na foafoaina mea iā i tatou. O taimi faapena, ou te lagona ai le matuā faamalieina pe a faasoa atu upu moni o le Tusi Paia i isi, nai lo o suʻesuʻega faasaienisi!