Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Koasoiahda Dahme Pahn Wiawi ni Ahnsou Kohkohdo

Koasoiahda Dahme Pahn Wiawi ni Ahnsou Kohkohdo

Mie pak me ke medewe dahme pahn wiawihong uhk oh omw peneinei ni ahnsou kohkohdo? Ia duwe, ke medewehla me ke pahn kepwehpwehla de semwehmwehla, limpoak de loaloid? Ke pahn mour werei, de omw mour pahn mwadangete imwisekla? Aramas kin medemedewehier soangen peidek pwukat erein sounpar kid kei.

Semen en rahnpwukat kin roporopki dahme kin wiawi nan sampah oh kin koasoiahda dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo. Pali laud en dahme re koasoia kin pweida, ahpw ekei sohte pweida, a pil ekei sohte douluhl pweida. Karasepe, nan 1912, aramas ntingihedi dahme Guglielmo Marconi, me wiahda wireless telegraph nda: “Ni ahnsou me wireless pahn kadoadoahk, e pahn kahrehda mahwen sohla pahn wiawi.” Oh ohl emen sang Decca Record Company, me soikala Beatles nan 1962, kin kamehlele me pwihn me kin kesengki guitar kan sohla pahn wadawad.

Me tohto kin sohpeiong akmanaman kan pwe ren kak ese duwen ahnsou kohkohdo. Ekei kin rapahki kaweid sang rehn sounkasawih usu kan; horoscope kan kin kalapw kohda nan makasihn kan oh nuhspehpa kan. Ekei kin ale kaweid sang rehn sounkosetipw kan oh irail kan me ahneki koahiek tohrohr me dene re kak “wadek” ni ahnsou kohkohdo ni ar pahn kawehwehda tehn pilei kan, nempe kan, de lain kan nan pehn aramas.

Ni ar kin nantihong wehwehkihda ahnsou kohkohdo, ekei mehn mahs ako kin idek rehn samworo kan de lih samworo kan me kin pouse ire kan sang koht akan me dene re weliwelian irail. Karasepe, aramas kin nda me Nanmwarki Croesus en Lydia kin kadarala kisakis pweilaud kan rehn samworo me kin mi Delphi nan Krihs, ni eh peki ma e kak ese ia pahn imwilahn eh pahn peiong Sairus en Persia. Samworou nda me Croesus pahn kauwehla “wehi laud ehu” ma e karis kohla mahweniong Sairus. Croesus koapworopworki me e pahn kana, ih eri kohla, ahpw wehi laud me ohlao iei eh wehio!

Ire kapwonopwon me samworou nda sohte katepe; pwe e pahn ihte mwomwen mehlel sohte lipilipil mehnia pali me kana nan mahweno. Croesus luhssang soahng koaros pwehki ire sapwungo me wahdohng ih kahpwal laud. Ia duwe, irair en aramas akan me kin sohpeiong soangen wiepe kan me aramas akan kin mwahuki doadoahngki pwehn koasoiahda arail ahnsou kohkohdo kin mwahula?