Bai na kontenido

Bai na kontenido

TÓPIKO PRINSIPAL | BEIBEL—HISTORIA DI SU SOBREBIBENSIA

Beibel A Keda Konserbá

Beibel A Keda Konserbá

E PELIGER: E eskritor- i kopistanan di Beibel a skirbi riba materialnan manera papiro i pèrkamènt. * (2 Timoteo 4:13) Kon e materialnan ei a pone Beibel su sobrebibensia na peliger?

Papiro ta kibra, pèrdè koló i bira fini masha lihé mes. Richard Parkinson i Stephen Quirke, ekspertonan ku a studia e sivilisashon egipsio, a bisa ku “un vèl di papiro ku tempu por para bira un skelèt di fibra i kaba na stòf.” Nan a sigui bisa: “Ora bo warda un ròl di papiro, humedat por lag’é haña beskein òf putri, i si e ta bou di tera, djaka òf insekto, foral vruminga blanku, por kom’é.” Despues ku hende a deskubrí algun papiro, esakinan a haña muchu lus òf humedat, i komo resultado, nan a daña mas lihé.

Pèrkamènt ta mas duradero ku papiro, ma e tambe ta daña si no trat’é bon òf si e keda eksponé na temperatura ekstremo, demasiado humedat òf lus. * Anto, insekto tambe por destruí pèrkamènt. E buki Everyday Writing in the Graeco-Roman East ta bisa ku no ta komun pa manuskritonan antiguo keda konserbá pa un tempu largu. Pues si Beibel tambe a kaba na nada, su mensahe lo a bai pèrdí.

KON BEIBEL A SOBREBIBÍ: E Lei hudiu a manda tur rei ‘skirbi pa nan mes un kopia di e lei akí riba un ròl,’ esta, e promé sinku bukinan di Beibel. (Deuteronomio 17:18) Ademas, kopistanan profeshonal a traha asina tantu kopia di e manuskritonan ku den e promé siglo tabatin kopia di e Skritura den e sinagoganan rònt Israel i asta te na Masedonia. (Lukas 4:16, 17; Echonan 17:11) Kon algun di e manuskritonan bieu ei a logra sobrebibí te awe?

E manuskritonan konosí komo e Ròlnan di Laman Morto a sobrebibí pa siglonan den poronnan di klei ku hende a warda den kuebanan den region seku

Philip W. Comfort, un eksperto riba tereno di e Tèstamènt Nobo, a bisa: “E hudiunan tabatin kustumber di warda ròlnan di e Skritura den kanika òf poron pa preservá nan.” Evidentemente, e kristiannan a sigui e tradishon ei. P’esei, algun di e promé manuskritonan di Beibel a ser deskubrí den poron di klei, den lugá skur, den kueba i den regionnan hopi seku.

E RESULTADO: Míles di fragmento di manuskrito di Beibel, algun di nan mas ku 2.000 aña bieu, a sobrebibí te dia djawe. Niun otro teksto di antigwedat tin asina tantu manuskrito di asina tantu tempu pasá.

^ par. 3 Papiro ta un material pa skirbi ariba ku hende ta traha di un mata di awa ku tin e mesun nòmber. Pèrkamènt ta trahá di kueru di bestia.

^ par. 5 Por ehèmpel, e akta ofisial firmá di e Deklarashon di Independensia di Merka a ser skirbí riba pèrkamènt. Awor, ménos ku 250 aña despues, el a bira asina dòf ku kasi hende no por les’é mas.