Papaneknekan na Saray Ukit ed Padir Diad Ehipto ya Tua so Salaysay na Biblia
Sayan padir ya waloran metro (26 piye) so kaatagey to et naromog diad Karnak, diad asingger ed lolooban na sakey a daan a templo a parad dios na saray Ehipsio ya si Amun. Unong ed saray iskolar, nanengneng ed saray ukit ed padir so impansakop nen Faraon Sisac ed saray nasyon diad bandad amianen a bukig na Ehipto, kaiba lay Juda tan say amianen a panarian na Israel.
Saray ukit ed padir diad Karnak; nanengneng ed pinabaleg ya litrato iray priso
Nanengneng ed saray ukit ed padir ya iprepresenta nen Amun so masulok a 150 ya priso ed si Sisac, odino Sheshonk. a Kada priso et mangirerepresenta ed sakey ya asakop ya baley odino totoo. Say kangaranan na baley et akasulat ed saray pandukey a malimpek ya walad laman na kada priso. Pigara ed saratan a ngaran et nabasa ni, tan arum ed saratan et amta na saray manbabasa na Biblia. Kaibad saratan so Bet-sean, Gibeon, Megido, tan Sunem.
Say inlusob nen Sisac ed Juda et nabasa ed Biblia. (1 Arari 14:25, 26) Diad tua, angiter so Biblia na pigaran detalye nipaakar ed satan. Oniay nabasa tayo: “Diad komaliman taon na uley nen Arin Rehoboam, si Arin Sisac na Ehipto et linmusob ed Jerusalem. . . . Sikatoy walaan na 1,200 a karwahe, 60,000 lalakin de-kabayoan, tan agnabilang a sundalon akilad sikato manlapud Ehipto . . . Asakop to ray apadiran a syudad na Juda tan diad kaunoran et akasabid Jerusalem.”—2 Awaran 12:2-4.
Aliwa labat ya saray ukit ed padir diad Karnak so ebidensya ya adiskobre na saray arkeologo nipaakar ed inlusob nen Sisac diad teritorya na Israel. Nabasa met so ngaran ya “Sheshonk” ed sakey a piraso na bato ya kabiangan na monumento, odino stela, ya nalmo diad pasen ya kawalaan na baley na Megido diad panaon na Biblia.
Say susto ya rekord na Biblia nipaakar ed impansakop nen Sisac ed Juda et pakapatnagan ya matua iray nansulat ed Biblia. Insulat da iray impanalo na nasyon da, pati saray impakatalo ra. Satan ya inkamatua et anggapo ed saray kaslakan ya managsulat nensaman.
a Say espeling na Biblia ya “Sisac” et asingger ed pronunciation na satan a ngaran ed Hebreo.
Ompan Nagustoan Mo Met
SAY PANAG-BANTAYAN
Kaaruman ya Ebidensya ed Archaeology
Nayarin agmo kabat si Tatenai, balet walay akotkot na saray archaeologist ya akasulatan na ngaran to ya patunay ya duga so rekord na Biblia tungkol ed history.
ARUM NIN TOPIC
Adiskobre na Arkeologo so Prueba ya Talagan Nambilay si Arin David
Wala ray kritiko ya mangibabaga ya si Arin David na Israel et sakey a too ya inimbento labat. Anto ray adiskobre na saray arkeologo nipaakar ed si David?
