Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Kɛzi Ɛnee Gyisɛse De Ɛ?

Kɛzi Ɛnee Gyisɛse De Ɛ?

Baebolo ne bua kɛ

 Awie biala ɛnze kɛzi ɛnee Gyisɛse de la ɔluakɛ bɛanga kɛzi ɛnee ye sonlabaka ne de la anwo edwɛkɛ wɔ Baebolo ne anu. Ɛhye kile kɛ kɛzi Gyisɛse sonlabaka ne de la anwo ɛngyia. Noko akee, Baebolo ne maa yɛnyia kɛzi ɛnee Gyisɛse de la anwo adwenle ekyii.

  •   Ye sonlabaka: Ɛnee Gyisɛse le Dwuunli na ɔbayɛ kɛ ɔnyianle Dwuuma subane bie mɔ ɔvile ye mame ɛkɛ. (Hibuluma 7:14) Bie a kɛzi ɛnee ɔde la ɛnle ngakyile somaa ɛnvi kɛzi ɛnee Dwuuma de la anwo. Kenle ko bie, ɔdule adenle ɔvile Galeli ɔhɔle Gyɛlusalɛm mɔɔ awie biala annwu ye a. (Dwɔn 7:10, 11) Yɛɛ ɛnee ɔnle ngakyile ɔnvi ye ɛdoavolɛma mɔɔ bikye ye la anwo. Kakye kɛ ɛnee ɔwɔ kɛ Dwudase Yesekaleɔto yɛ debie amaa menli mɔɔ bahye ye la anwu ye.​—Mateyu 26:47-49.

  •   Ɔ ti enrinli ne tendenle: Ɔzɔho kɛ ɛnee Gyisɛse enrinli ne anwa ɔluakɛ Baebolo ne ka kɛ “enrinli ndendenle gua nrenyia nyunlu aze.”​—1 Kɔlentema 11:14.

  •   Ɔ kɛsa: Gyisɛse ziele ɔ kɛsa. Ɔlile Dwuuma mɛla mɔɔ ɛnee tua mgbavolɛ kɛ ‘bɛmmakpa bɛ kɛsa’ la azo. (Sɛlɛvolɛma 19:27; Galeehyeama 4:4) Baebolo ne eza ka Gyisɛse akɛsa ne anwo edwɛkɛ wɔ ngapezo mɔɔ fale ye amaneɛnwunlɛ ne anwo la anu.​—Ayezaya 50:6.

  •   Ɔ nwo nane: Ɔda ali kɛ ɛnee Gyisɛse anwo yɛ se. Ɔdiale adenle tendenle dɔɔnwo wɔ ye ɛzonlenlɛ gyima ne anu. (Mateyu 9:35) Ɔdele Dwuuma ɛzonlenlɛ sua ne anwo fane nwiɔ, ɔbutubutule menli mɔɔ ɛlɛsenza ezukoa la ɛkponle ne mɔ na ɔvale empele ɔvoanle nyɛmoa. (Luku 19:45, 46; Dwɔn 2:14, 15) McClintock and Strong Cyclopedia ne ka kɛ: “[Gyisɛse] edwɛkɛhanlɛ gyima ne anwo kɛlɛtokɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ la maa ɔda ali kɛ ɛnee ɔlɛ anwosesebɛ nee kpɔkɛdelɛ kpalɛ.”​—Volume IV, mukelɛ 884.

  •   Ɔ nyunlu maanle ne: Ɛnee Gyisɛse kulo menli yɛɛ ɔse anwunvɔne na ɔda ali kɛ bɛnwunle ɛhye wɔ ɔ nyunlu. (Mateyu 11:28, 29) Menli ngakyile kɔsɔɔti kpondɛle arɛlekyekyelɛ nee moalɛ vile ye ɛkɛ. (Luku 5:12, 13; 7:37, 38) Ngakula bɔbɔ hulole kɛ bɛbabikye ye.​—Mateyu 19:13-15; Maake 9:35-37.

Kɛzi ɛnee Gyisɛse sonlabaka ne de la anwo adalɛ edwɛkɛ

 Adalɛ edwɛkɛ: Bie mɔ ka kɛ Gyisɛse abo zo amra vi Africa, ɔluakɛ Yekile buluku ne fa ye enrinli ne toto boane enrinli nwo yɛɛ ɔfa ɔ gyakɛ ɔtoto “kɔbele mɔɔ ta” la anwo.​—Yekile 1:14, 15, The New Jerusalem Bible.

 Nɔhalɛ edwɛkɛ: Edwɛkɛ mɔɔ wɔ Yekile buluku ne anu la le “sɛkɛlɛneɛ” adenle zo debie. (Yekile 1:1) Gyisɛse enrinli ne nee ɔ gyakɛ mɔɔ bɛva bɛli gyima la le sɛkɛlɛneɛ adenle zo debie mɔɔ kilehile Gyisɛse subane mɔɔ ɔnyianle wɔ ye ewudwazo nzi la na tɛ kɛzi ɛnee ɔde wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee ɔwɔ azɛlɛ ye azo la. Mekɛ mɔɔ Yekile 1:14 hanle kɛ Gyisɛse ‘ati enrinli le fufule nwohyee kɛ boane enrinli, kɛ ezukɔtweaba’ la, ɛnee ɔlɛka ye enrinli ne kɔla nwo edwɛkɛ na tɛ kɛzi ye enrinli ne ɛsesebɛ de la. Ɛhye gyi ɛkɛ maa ye nrɛlɛbɛ mɔɔ ɔlɛ ɔlua ye ɛvolɛ mɔɔ yeli la ati. (Yekile 3:14) Ngyɛnu ɛhye ɛnva Gyisɛse enrinli ne ɛsesebɛ ɛntoto boane enrinli nwo kɛ mɔɔ ɔnva ɔntoto ezukɔtweaba nwo la.

 Gyisɛse agyakɛ zɔho “kɔbele kɛnlɛma mɔɔ bɛholo ye wɔ fonlomo nu” la. (Yekile 1:15) Eza, ɔ nyunlu “le kɛ sɛnzɛne mɔɔ ɛlɛta kpole la.” (Yekile 1:16) Kɛmɔ menli ekpunli biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ lɛ kɔla ɛhye la ati, ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ne le sɛkɛlɛneɛ adenle zo debie. Ɔmaa yɛnwu Gyisɛse mɔɔ bɛdwazo ye la kɛ awie mɔɔ “ɔde wienyi mɔɔ bɛngola bɛmbikye ye la anu.”​—1 Timote 6:16.

 Adalɛ edwɛkɛ: Ɛnee Gyisɛse anwo ɛnyɛ se yɛɛ ɔle bɛtɛɛ.

 Nɔhalɛ edwɛkɛ: Ɛnee Gyisɛse lɛ akɛnrasesebɛ. Kɛ neazo la, ɔvale akɛnrasesebɛ ɔlale ɔ nwo ali wɔ mekɛ mɔɔ menli ekpunli bie boɔboale bɛ nwo rale kɛ bɛbahye ye la. (Dwɔn 18:4-8) Kɛzi Gyisɛse vale adwinli ninyɛne yɛle kapenta gyima la maanle ɔlale ali kɛ ɛnee ɔ nwo yɛ se kpalɛ.​—Maake 6:3.

 Saa ɔle zɔ a, ɛnee duzu ati a awie zoale Gyisɛse amaneɛnwunlɛ baka ne a? Yɛɛ duzu ati a ɔwule ɔgyakyile menli mɔɔ ɛnee boka ɔ nwo la ɛ? (Luku 23:26; Dwɔn 19:31-33) Kolaa na bɛahu Gyisɛse la, bɛbodale ye kpalɛ. Yeanla nɔe ne amuala, ɔlua nyane mɔɔ ɛnee ɔlɛdi la ati. (Luku 22:42-44) Dwuuma yɛle ye amumuyɛ nɔsolɛ ne, yɛɛ ye alehyenlɛ nu Wulomuma hilele ye nyane. (Mateyu 26:67, 68; Dwɔn 19:1-3) Bie a ninyɛne ɛhye mɔ a maanle ɔwule ndɛ a.

 Adalɛ edwɛkɛ: Ɛnee dahuu Gyisɛse lua ye alɔbɔlɛ nu.

 Nɔhalɛ edwɛkɛ: Gyisɛse lale ye anwuma Selɛ Gyihova mɔɔ Baebolo ne ka kɛ ɔle “anyelielɛ Nyamenle ne” la subane ali pɛpɛɛpɛ. (1 Timote 1:11; Dwɔn 14:9) Nɔhalɛ nu, Gyisɛse hilehilele awie mɔ kɛzi bɛ nye balie la. (Mateyu 5:3-9; Luku 11:28) Nɔhalɛ edwɛkɛ ɛhye mɔ maa ɔda ali kɛ Gyisɛse maanle ɔlale ali wɔ ɔ nyunlu kɛ ɔlɛ anyelielɛ.