Guruka oze aha biriho

OBUHWEZI BW’EKA | ABAZAIRE

Okwegyesa Omwana Waawe aha Nshonga y’Okuteerana

Okwegyesa Omwana Waawe aha Nshonga y’Okuteerana

OBUREEMEZI

Emyaka mikye enyima, abazaire bakaba baine omugisha gw’okuba nibo babanza kugambira abaana baabo aha kuteerana. Kandi eki bakaba nibabaasa kukikora mporampora kurugiirira aha myaka y’omwana n’ebyetengo bye.

Hati ebintu bihindukire. “Abaana nibatandika kutunga obutumwa oburikukwata aha kuteerana bakiri bato, kandi n’ebi barikureeba hati birimu okuteerana,” nikwo ekitabo The Lolita Effect kirikugira. Mbwenu shi eki nikihwera abaana nari n’eky’akabi aharibo?

EKI OINE KUMANYA

Ebitashemeire biri buri hamwe. Deborah Roffman omu katabo ke Talk to Me First, akahandiika ati: “Ebigaaniiro, oburango, vidiyo, ebitabo, ebyeshongoro, Tiivi, obutumwa, emizaano, ebyapa, esimu na kompyuta biijwire ebishushani n’ebigambo ebitashemeire, kandi nibireetera [emishogoyo, eminyeeto, n’abaana bato] baingi kuteekateeka ngu okuteerana . . . hatariho kubangaanisa n’ekintu kikuru munonga.”

Abashuubuzi nabo baine omushango. Abarikukora oburango n’abashuubuzi nibaranga ebijwaro by’abaana ebitashemeire, kandi eki nikibatendeka kuruga aha myaka mito kuta omutima aha ndeebeka yaabo. “Abarikurangirira emishubuuro nibamanya obweremwa bw’abaana, kandi nibabukoresa,” nikwo akatabo So Sexy So Soon karikugira. “Ebishushani n’ebindi bintu ebitashemeire tibigyendereire kureetera abaana kuteerana” kureka kubahiga “kubigura.“

Okumanya tikurikumara. Nk’oku hariho entaaniso aha gati y’okumanya oku emotoka erikukora n’okuba omuvugi murungi, hariho entaaniso aha gati y’okumanya ebirikukwata aha kuteerana n’okukoresa gye okumanya okwo kucwamu gye

Eky’aha muheru: Hati, okukira ira oine kuhwera abaana baawe kutendeka “okubaasa kwabo kw’okwetegyereza” kugira ngu kibahwere “kutaanisa ekirungi n’ekibi.”—Abaheburaayo 5:14.

EKI ORIKUBAASA KUKORA

Gira eki waakora. N’obu kiraabe kigumire, okugamba n’abaana baawe aha nshonga y’okuteerana n’obujunaanizibwa bwawe. Bwikiirize.​—Omusingye gwa Baibuli: Enfumu 22:6.

Kigambeho mporampora. Omu mwanya gw’okugamba byona omurundi gumwe, koresa emigisha etari emwe n’emwe kitaraariire, obundi mwaba muri aha rugyendo nari mwaba nimukora emirimo y’aha ka. Abaana baawe kubaasa kugamba ekiri aha mutima, babuuze ebibuuzo. Nk’eky’okureeberaho, omu mwanya gw’okugira ngu, “oburango nk’obwo nibukushemeza?” Noobaasa kugira ngu, “nooteekateeka ahabw’enki abarikukora oburango nibakoresa ebishushani nk’ebyo kuguza ebintu byabo?” Omwana waawe yaaheza kugarukamu, noobaasa kubuuza: “Iwe ekyo nikikureetera kwehurira ota?”​—Omusingye gwa Baibuli: Eky’Ebiragiro 6:6, 7.

Teekateeka aha myaka yaabo. Abaana abatakatandikire kushoma nibabaasa kwegyesibwa amaziina agahikire ag’ebicweka eby’omubonano, n’oku barikubaasa kwerinda abarikutoroboza. Abaana baakura, nibabaasa kwegyesibwa bimwe ebirikukwata aha kuteerana. Baaza kuhika omu myaka y’obushogoyo baine kuba nibamanya gye emicwe n’ebindi ebirikukwata aha kuteerana

Mwegyese emitindo y’emicwe. Tandika kwegyesa omwana waawe akiri muto aha bwesigwa, n’okuha abandi ekitiinisa. Reero waaza kumwegyesa ebirikukwata aha kuteerana obe oine ah’okutandikira. Kandi gamba aha mitindo erikukwata aha kuteerana butunu. Nk’eky’okureeberaho, gambira omwana waawe ngu okuteerana kw’abantu abatari mu bushwere kigwire. Kandi mushoboororere ahabw’enki kigwire n’akabi akarikurugamu. “Eminyeeto abarikugira ngu nibamanya ngu abazaire baabo tibarikushagika okuteerana nibabaasa kuhendera beejumbire omu kuteerana,” nikwo ekitabo Beyond the Big Talk kirikugira.

Taho eky’okureeberaho kirungi. Ta omu nkora ebi orikwegyesa. Nk’eky’okureeberaho, waahurira ebirikuhemurana noosheka? Noojwara kubi? Nooyeshunga n’abandi? Ebikorwa nk’ebyo nibibaasa kureetera abaana baawe kutasiima emicwe ei oriyo nooteeraho kubeegyesa.—Omusingye gwa Baibuli: Abarooma 2:21.

Gamba gye aha kuteerana. Okuteerana n’ekiconco kuruga ahari Ruhanga, kandi nikureeta okushemererwa na munonga kyabaho omu bwire obuhikire nk’omu bushwere. (Enfumu 5:18, 19) Manyisa omwana waawe ngu omu bwire obuhikire nawe naija kwesiimira omu kiconco eki, atarikwerarikirira ahabw’okuteerana atakagiire omu bushwere.—1 Timoseo 1:18, 19.