Eya go dikagare

Eya go lelokelelo la dikagare

E be e le wa Lapa la Kayafa

E be e le wa Lapa la Kayafa

Ka dinako tše dingwe, selo seo se epollwago ke baepi ba marope se ka tiišetša ka tsela e lebanyago goba e sa lebanyego gore motho yo a itšego yo Beibele e boletšego ka yena o ile a phela e le ka kgonthe. Ka mohlala, ka 2011, diithuti tša kua Isiraele di ile tša gatiša tsebišo yeo e bontšhago seo. Ke ya mabapi le lepokisi le le kgabišitšwego la motaga la go bolokela marapo a mohu leo le nago le nywaga e 2 000.

Lepokisi le le na le mantšu a rego: “Miriamo morwedi wa Yeshua morwa wa Kayafa, moperisita wa Maasia go tšwa Bethe-Imiri.” Moperisita yo a phagamego wa Mojuda yo a tšerego karolo tshekong ya Jesu le polaong ya gagwe e be e le Kayafa. (Joh. 11:48-50) Radihistori Flavius Josephus o re e be e le “Josefa, yo a bego a bitšwa Kayafa.” Go molaleng gore lepokisi le e be e le la yo mongwe wa leloko la moperisita yoo. Ka ge mantšu ao a hweditšwego go le lengwe la mapokisi ao leo go naganwago gore e be e le la moperisita yoo yo a phagamego gomme a mmitša Yehosef bar Caiapha, goba Josefa, morwa wa Kayafa, * gona Miriamo o be a tswalana le Kayafa ka tsela e itšego.

Go ya ka tsebišo yeo e tšweleditšwego ke lekgotla la Israel Antiquities Authority (IAA), lepokisi la marapo a Miriamo le ile la amogwa mahodu ao a bego a utswitše dilo lebitleng la bogologolo. Go hlahlobja ga lepokisi leo le mantšu ao a ngwadilwego go lona go tiišetša gore ke la gagwe.

Le gona lepokisi leo le re botša selo se sengwe se sefsa. Le bolela ka “Maasia,” e lego sehlopha sa mafelelo go dihlopha tše 24 tša baperisita bao ba bego ba hlankela ka go latelana tempeleng kua Jerusalema. (1 Dikor. 24:18) IAA e bolela gore mantšu ao a lego lepokising leo a bontšha gore “lapa la Kayafa le be le tswalane le sehlopha sa baperisita sa Maasia.”

Le gona mantšu ao a bolela ka Bethe-Imiri. Go ka direga gore karolo yeo ya mantšu ao e kwešišwe ka ditsela tše pedi. IAA e re: “Kwešišo ya pele e ka ba gore Bethe-Imiri ke leina la lapa la baperisita—bana ba Imere (Esera 2:36, 37; Nehemia 7:39-42) bao ditlogolo tša bona di akaretšago ditho tša sehlopha sa Maasia. Kwešišo ya bobedi [e ka ba gore Bethe-Imiri ke] moo mohu yoo a tswaletšwego gona goba moo lapa la gabo ka moka le tšwago gona.” Go sa šetšwe gore therešo e ka ba e le efe, lepokisi la marapo a Miriamo le hlatsela gore Beibele e bolela ka batho ba kgonthe bao ba bego ba etšwa malapeng a kgonthe.

^ ser. 3 Mabapi le lepokisi leo go bego go tsentšwe marapo a Kayafa, bona sehlogo se se rego: “Moperisita yo a Phagamego yo a Ilego a Ahlola Jesu,” ka go Morokami wa January 15, 2006, matlakala 10-13.