“Ke be ke na le bagwera ba babedi ba basetsana bao ba bego ba dira dilo ba nnoši ba sa mpotše. Gantši ke be ke ekwa kamoo ba bilego le nako e botse ka gona. Ka nako e nngwe ke ile ka leletša ga gabo mogwera wa ka ge a be a na le mosetsana yoo yo mongwe, gomme ge motho yo mongwe a araba mogala, ke be ke kgona go kwa bobedi bja bona ge ba bolela e bile ba sega. Ke be ke no kwa gore ba be ba iketlile, e lego seo se bego se ntira gore ke lewe ke bodutu le go feta!”—Maria. *

Na o kile wa ikwa o hlokomologilwe gomme o lewa ke bodutu? Ge e ba go le bjalo, Beibele e na le keletšo yeo e ka go thušago. Ka gona, sa pele ela hloko dilo tše sego kae tšeo o swanetšego go di tseba mabapi le go lewa ke bodutu.

Mo e ka bago batho ka moka ba lewa ke bodutu ka dinako tše dingwe. Se se akaretša le batho bao ba bonagalago ba tumile. Ka baka la’ng? Ka gobane gantši seo se ka dirago gore motho a ikwe a lewa ke bodutu ga se gore o na le bagwera ba bakae eupša ke gore o na le bagwera ba mohuta mang. Motho yo a bonagalago a tumile gantši a ka dula a dikologilwe ke batho eupša a se na bagwera ba kgonthe gomme seo sa dira gore a ikwe a lewa ke bodutu.

Go lewa ke bodutu go ka ba kotsi boemong bja gago bja tša maphelo. Banyakišiši bao ba hlahlobilego dipoelo tša dinyakišišo tše 148 ba phethile ka gore go se fele o boledišana le batho ke sebaki sa lehu la ka pela, gomme go kotsi go feta “ge motho a nonne kudu” e bile “go swana le ge motho a kgoga disekerete tše 15 ka letšatši.”

Go lewa ke bodutu go ka dira gore o fokole. Ge e le gabotse, go ka dira gore o gwerane le motho lege e le ofe. Lesogana leo le bitšwago Alan le re: “Ge o lewa ke bodutu, o ka ba o nyaka go newa šedi. O ka thoma go nagana gore go newa šedi ke motho lege e le ofe go phala go se newe šedi. Gomme seo se ka go wetša mathateng.”

Ga se ka mehla thekinolotši e tlošago bodutu. Mosetsana yo a bitšwago Natalie o re: “Nka ngwalelana goba ka romela batho ba lekgolo di e-mail eupša ka no tšwela pele ke lewa ke bodutu kudu.” Mofsa yo a bitšwago Tyler le yena o ikwa ka tsela e swanago. O re: “Go ngwalelana melaetša go swana le go ja dimonamonane, mola go boledišana le motho  le lebantše difahlego go swana le go ja dijo. Dimonamonane di bose, eupša o swanetše go ja dijo gore o khore.”

Nagana ka dilo tše dibotse. Ka mohlala, a re re o tsena Wepesaeteng ya go phara diswantšho gomme o bona diswantšho tša bagwera ba gago ba le pokanong ya segwera yeo o bego o sa laletšwa. Ka yona nako yeo, o ka kgetha go nagana gore o tlogetšwe ka boomo goba o ka lebelela dilo ka tsela e botse. Ka ge o sa tsebe ditaba ka botlalo, ke ka baka la’ng o feteletša dilo? Go e na le moo, fetša nako o nagana ka lebaka le lekaone la gore o se laletšwe. Gantši, ga se boemo bjo bo dirago gore o ikwe o lewa ke bodutu eupša ke gore o lebelela dilo bjang.—Molao wa motheo wa Beibele: Diema 15:15.

Phema dikgopolo tše di fošagetšego. Ge o lewa ke bodutu, o ka nagana gore, ‘Ga nke ke laletšwa felo’ goba ‘Batho ba dula ba nkatoga.’ Eupša dikgopolo tše bjalo tšeo di fošagetšego di tlo no dira gore o ikwe o lewa ke bodutu le go feta. Dikgopolo tše bjalo di ka feteletša boemo: O ka ikwa o sa amogelege, e lego seo se ka dirago gore o ipee lekatana, o lewe ke bodutu le go ikwa eka o molahlwa.—Molao wa motheo wa Beibele: Diema 18:1.

Ikemišetše go gwerana le bao ba go fetago. Beibele e re botša ka bophelo bja Dafida, yo e bego e sa le yo mofsa ge a be a kopana le Jonathane, e lego monna yo a bego a mo feta ka nywaga e 30. Le ge e be e se dithaka, Dafida le Jonathane e ile ya ba bagwera ba bagolo. (1 Samuele 18:1) O ka dira gore se se swanago se direge bophelong bja gago. Kiara yo a nago le nywaga e 21 o re: “Morago bjale, ke sa tšwa go bona bohlokwa bja go ba le bagwera ba bagolo go nna. Ke na le bagwera bao ba rategago bao ba mphetago ka nywaga e mentši gomme ke thabela pono ya bona e botse ka dilo le go ema ba tiile.”—Molao wa motheo wa Beibele: Jobo 12:12.

Thabela mehola ya go ba noši. Batho ba bangwe ba ikwa ba lewa ke bodutu ge ba nnoši. Eupša go fo ba noši ga se gwa swanela go go dira gore o ikwe o lewa ke bodutu. Ka mohlala, Jesu o be a na le bogwera, eupša gape o be a thabela mehola ya go ba noši. (Mateo 14:23; Mareka 1:35) O ka dira se se swanago. Go e na le go nyamišwa ke go ba noši, diriša nako yeo go naganišiša ka ditšhegofatšo tša gago. Seo se ka dira gore o ratwe ke ba bangwe.—Diema 13:20.