Ocuphela mwaha

Ocuphela sampuwa

Oloherya Omwaahiyu

Oloherya Omwaahiyu

Apwanne mohintoko ochuna osuwela tiheeni eni yeereye mu omwaahiyu anyu ni emusi anyu? Apwanne omwaahiyu owo onalaiherya muhakhu, sookacamiha, osivela naari omeekha? Apwanne munahaala okhalano ekumi ya mahiku mancipale naari mahiku a vakhaani? Achu aapaka otholathola vooloca sa makoho yaala mu iyaakha macikhweene muculi.

Olelo, alipa oohuserya annaalikhela mukhalelo wa elapo nave annaavyaavya osuwela sa omwaahiyu. Vaavaa sooloherya saya sincipale sineereyaaya, ikina hasineereya, nave ikina sinnakumiherya ipahu. Ntoko yootakiherya, mu 1912, Guglielmo Marconi, mulipa oopaka ikhankoonya sihinampharihela waaya, achu akina yaahiloherya wi: “Ophiya wa ikhankoonya sihinampharihela waaya sinahaala weeriha ohikhalavo ikhoco.” Nave achu a nikhuuru na Decca Record Company, yaawo yaakhonce nikhuuru na wiipa mu 1962, yaaheemererya wi makhuuru yaawo yaamoopa chakare yaavireliwa.

Ancipale annaya waakoha anamulosiwe wi esuwele sa omwaahiyu. Akina annaavya ikano sa mastroloku; ichu sooloherya wiiliwiili sinakhala miyaha inavuwihiwa mu irevista ni mu iyornali. Akina annaakoha achu ooloha naari alipa ihako yaawo anaalakhanyerya omwaahiyu moorweela wa otaphulela ikaarata sataro, manunturu, naari miceka sa mmatani.

Mu owetha waya waalikhela omwaahiyu, akina mu ilukuluku sakhalai yaanakoherya oraakulu—anamukucho naari atokweene amukucho yaawo yaavahererya sooleeliherya elocaka wi sinarweela wa muluku. Ntoko yootakiherya, ennalociwa wi Mwene Croesus o Litiya aahiveleela soovaha sasisapo wi akoherye oraakulu waaphwanyeya o Delphi, Kresiya, achunaka osuwela echu yaahaala okhumelela wakhala wi oowana ni Siru o Persiya. Oraakulu waalonce wi Croesus aahaala otoloxa “omwene woothene” waakhala wi owo oowana ni Siru. Aroromelaka wi aahaala ovootha, Croesus aaya owana, nyenya omwene woothene waatoloxiwe waari wawawe!

Oloherya wa oraakulu hiwaarino mphurelo; yaakhala woona wi eparipari moohipwacha mukhalelo taani aahaaleiye ovootha ekhoco. Croesus aahiyeleela soothene aareiyeno nthowa na sooleeliherya sooheseya seiyo saamuruuhenle epahu. Apwanne yaale anapharihela mikhalelo sa oloherya sikhanle olelo annakhumelela phaama?