Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ONTOPOLWA 8

Okwa li i idhidhimike nonando okwa li ta yematekwa

Okwa li i idhidhimike nonando okwa li ta yematekwa

1. Omolwashike oshilando Shilo sha li sha nika oluhodhi notashi lili?

SAMUEL okwa li e wete kutya aantu muShilo oya nika oluhodhi. Konyala kehe gumwe moshilando okwa li ta lili. Momagumbo ogendji omwa li mu na aakulukadhi naanona taya lili oohe, aasamane yawo, oyanamati naamwayinamati mboka kaaye na we esiku ya galukile kegumbo. Otu shi shi kutya aakwiita yaIsraeli 30 000 oya li ya sile molugodhi olululu moka ya sindika kAafilisti konima owala sho aakwiita yawo 4 000 ya adhika opo ya sile molugodhi lulwe. —  1 Sam. 4:1, 2, 10.

2, 3. Iiningwanima iiwinayi noonkondo ya landulathana yini ya li ya sithitha oshilando Shilo ohoni noya kanithitha esimano lyasho?

2 Shoka osha li owala shimwe shomiiningwanima iiwinayi noonkondo ya landulathana. Hofni naPinehas, oyanamati yaali aadhudhu yomuyambi omukuluntu, Eli, oya adhika ya zi muShilo noshikethahangano oshiyapuki. Shito osha li hashi kala shi li mela eyapuki metsalihangano, otempeli ndjoka ya dhikwa ya fa otenda. Oshiketha shika oshiyapuki osha li tashi thaneke kutya Kalunga oku li pamwe nayo. Aantu oya fala oshikethahangano kehala lyolugodhi, taya dhiladhila pombambo kutya otashi ke ye etela elago notashi ke ya sindanitha. Ihe Aafilisti oye shi kwata po e taya dhipaga Hofni naPinehas. —  1 Sam. 4:3-11.

3 Oshiketha shika osha li sha kala oomvula omathele shi li metsalihangano muShilo. Ngashingeyi sha kwatwa po. Eli, ngoka a li e na oomvula 98, sho e shi uvu okwa gu ongali koshipundi e ta si. Oshitenya she shoka sha silwa omusamane gwasho mesiku olyo tuu ndyoka nasho osha li sha si sho tashi mono okanona. Manga inaashi sa osha ti: “Esimano lyaKalunga lya thigi po Israeli.” Oshilando Shilo itashi ka kala we ngaashi sha li nale. —  1 Sam. 4:12-22.

4. Otatu ka kundathana shike montopolwa ndjika?

4 Mbela Samuel okwa li te ki inyenga ngiini mokati kuudhigu awuhe mbuka? Mbela eitaalo lye otali ka kala ngaa lya kola opo a vule okukwathela oshigwana shoka kaashi li we kohi yegameno lyaJehova noinaashi hokiwa we kuye? Atuheni otashi vulika tu taalele uudhigu wontumba omathimbo gamwe mboka tawu ka makela eitaalo lyetu, onkee ano, natu taleni kutya oshike ishewe tatu vulu okwiilonga koshiholelwa shaSamuel.

Okwa “longo shoka shu uka”

5, 6. Momukokomoko gwomimvo 20 Ombiimbeli oya gandja eitulomo kushike, na Samuel okwa li i ipyakidhila nashike momimvo ndhoka?

5 Pompito ndjika Ombiimbeli oya tameke okugandja eitulomo koshikethahangano oshiyapuki nokupopya nkene Aafilisti ya li ya mono iihuna omolwoshiketha shoka sigo oosho ya thiminikwa ye shi galule. Sho Ombiimbeli ya ka popya ishewe kombinga yaSamuel, opwa adhika pwa pita oomvula 20. (1 Sam. 7:2) Mbela okwa li ta longo shike oomvula ndhoka? Ombiimbeli otayi shi holola.

Samuel okwa li ta ka kwathela ngiini oshigwana she shi idhidhimikile oluhodhi olunene?

6 Otayi popi kutya manga oomvula ndhoka inaadhi tameka ‘oohapu dhaSamuel odha tsikile okuya kAaisraeli ayehe.’ (1 Sam. 4:1, NW) Otayi popi wo kutya konima yomimvo ndhoka 20, Samuel okwa li e na omukalondjigilile gwokutalela po iilando itatu yaIsraeli omumvo kehe ta pulakene iihokolola nokuyamukula omapulo. Opo nduno okwa li ha shuna kaandjawo kuRama. (1 Sam. 7:15-17) Osha yela kutya Samuel okwa li aluhe i ipyakidhila nomomukokomoko gwoomvula ndhoka 20.

Nonando Ombiimbeli inayi popya shoka Samuel a li ta longo uule womimvo 20, otu shi shi kutya okwa li i ipyakidhila niilonga yaJehova

7, 8. (a) Samuel okwa li a pe oshigwana etumwalaka lini konima yokulonga nuudhiginini omimvo 20? (b) Oshigwana osha li shi inyenge ngiini keshilipaleko lyaSamuel?

7 Oluhondelo nuukolokoshi woyanamati yaEli oya nkundipaleke eitaalo lyaantu. Shoka osha li sha ningitha aantu oyendji ya longele iikalunga. Konima yokulonga nuudhiginini uule woomvula omilongo mbali, Samuel okwa li a faalele oshigwana shika etumwalaka tali ti: “Ngele otamu ka galukila kOMUWA noomwenyo dheni adhihe, etheni iikalunga ayihe iikwiilongo niiyelekela yoshikalungakiintu Astarte. Igamekeni lela kOMUWA noye awike mu simanekeni, note ke mú mangulula miikaha yAafilisti.” —  1 Sam. 7:3.

8 ‘Oshikaha shAafilisti’ osha li sha dhigupalela oshigwana. Molwaashoka Aafilisti oya li ya sindi thiluthilu etangakwiita lyaIsraeli, oya li yu uvite kutya otaya vulu okuthininika oshigwana shaKalunga kaapu na ngoka te ya katukile onkatu. Ihe Samuel okwa li a shilipaleke oshigwana kutya otashi vulu okukala sha gamenwa ngele osha galukile kuJehova. Mbela osha li ngaa sha hala okugalukila kuJehova? Samuel okwa li a nyanyukwa sho oshigwana she ekelehi iiyelekelakalunga yasho e tashi tameke ‘okusimaneka OMUWA.’ Samuel okwa li e shi gongaleke puMispa, oshilando shi li moondundu kuumbangalantu waJerusalem. Osha gongala e tashi idhilike iikulya nokwiitedhulula omolwuulunde washo wokulongela iiyelekelakalunga. —  Lesha 1 Samuel 7:4-6.

Sho Aafilisti ya kundana kutya oshigwana shaJehova shi itedhulula osha gongala, oya li ye wete ompito ombwanawa oku shi thininika

9. Omolwashike Aafilisti ya li ye wete ya ningilwa nawa, noshigwana shaKalunga osha li shi inyenge ngiini sho shu uvu pu na oshiponga tashi ya?

9 Ihe sho Aafilisti ya kundana kombinga yoshigongi shika oshinene oya li ye wete ya ningilwa nawa. Oya tumu etangakwiita lyawo kuMispa li ka hanagule po aalongeli mbaka yaJehova. Aaisraeli oya li yu uvu kutya opu na oshiponga tashi ya. Oya li taya kakama kuumbanda noya pula Samuel e ya galikanene. Samuel osho a ningi nokwa yambele wo Kalunga eyambo. Manga oshigongi shoka shi li metifa, etangakwiita lyAafilisti olya ponokele Mispa. Ihe Jehova okwa li a yamukula egalikano lyaSamuel. Jehova okwa li nokuli a ndunduma okuulika ongeyo ye. Ombiimbeli otayi ti: ‘OMUWA okwe ya ndundumine nomindundumo omidhigu.’ —  1 Sam. 7:7-10, yelekanitha NW.

10, 11. (a) Omolwashike omundundumo ngoka Jehova a li a ndundumine etangakwiita lyAafilisti gwa li kaagu li paunshitwe? (b) Oshizemo sholugodhi ndoka lwa tameke puMispa oshini?

10 Mbela otu na okudhiladhila kutya Aafilisti oya li ya fa uunona uushona tawu nguungula kuumbanda wu ka holame konima yooyina sho yu uvu omupwalakato? Hasho nando, molwaashoka aakwiita mbaka oya li omapendafule. Osha yela nduno kutya omupwalakato gwa tya ngaaka kaya li ye gu uva nale. Mbela shoka sha li she ya tilitha ewi owala ‘lyomindundumo ndhoka omidhigu’? Mbela omindundumo odha ndunduma kegulu lyaa na iikogo nenge odhe ya ngwangwaneke, molwaashoka odha ziilile miikulundundu? Kutya nduno odha ziilile peni, otu shi shi kutya odha li dha tilitha Aafilisti noonkondo. Oya ngwangwana noonkondo e taya fadhuka po, nAaisraeli oye ya ponokele. Oya ponoka mo muMispa e taya tidhile Aafilisti kuumbugantu waJerusalem uule wookilometa dhontumba noku ya sinda. —  1 Sam. 7:11.

11 Nduka olwa li olugodhi lwa simana noonkondo mondjokonona yoshigwana shaKalunga. Pethimbo lyomutokolihapu Samuel Aafilisti oya kala nokusindika. Iilando mbyoka ya li ya yugwa ko oye ende tayi galukile koshigwana shaKalunga. —  1 Sam. 7:13, 14.

12. Okokutya ngiini sho Ombiimbeli tayi ti Samuel okwa “longo shoka shu uka,” nuukwatya wuni we mu kwathele e shi ninge?

12 Konima yoomvula omathele, omuyapostoli Paulus okwa li a popi kutya Samuel ogumwe gwomaatokolihapu naapolofeti mboka ya “longo shoka shu uka.” (Heb. 11:32, 33) Samuel okwa li shili a kwathele oshigwana shi longe shoka shu uka koshipala shaKalunga. Okwa li ha pondola molwaashoka okwa li ha tegelele neidhidhimiko Jehova e mu kwathele, nokwa li ha longo iilonga ye nuudhiginini nonando okwa li a taalela omaudhigu. Okwa li wo e na olupandu. Konima sho ya sindana puMispa, Samuel okwa dhike po endhindhiliko lyoku ya dhimbulukitha nkene Jehova a li e ya kwathele. —  1 Sam. 7:12.

13. (a) Opo tu holele Samuel, otwa pumbwa uukwatya wuni? (b) Omepipi lini omuntu a pumbwa okwiilonga uukwatya ngaashi mboka Samuel a li e na?

13 Mbela ino hala ‘okulonga shoka shu uka’? Ngele owa hala, owu na okuholela eidhidhimiko neifupipiko lyaSamuel nosho wo olupandu lwe. (Lesha 1 Petrus 5:6.) Atuhe otwa pumbwa uukwatya mboka. Onawa sho Samuel a li e wu ilongo manga a li omugundjuka, molwaashoka sho a koko okwa ka taalela omashongo ga kwata miiti.

‘Aamwoye inaya landula oshinkoti shoye’

14, 15. (a) Samuel okwa li a yematekwa koshike sho “a kulupa”? (b) Mbela Samuel okwa li e na epuko ngaashi Eli? Shi yelitha.

14 Sho Ombiimbeli ya ka popya ishewe kombinga yaSamuel, otayi mu popi “a kulupa.” Okwa li e na oyanamati yaali aakuluntu, Joel naAbija, mboka a li a langeka po ye mu kwathele mokupangula. Shi nikitha oluhodhi, kaya li ye shi okwiinekelwa. Nonando Samuel okwa li e shi okwiinekelwa nomuyuuki, oyanamati oya li haya longitha ondondo yawo omolwuuwanawa wawo yene, haya pilike uuyuuki nohaya taamba oombumbo. —  1 Sam. 8:1-3.

15 Esiku limwe aawiliki yaIsraeli oye ya kuSamuel ya yemata. Oya ti: ‘Aamwoye inaya landula oshinkoti shoye.’ (1 Sam. 8:4, 5) Mbela Samuel okwa li e shi kutya opu na uupyakadhi wa tya ngawo? Ombiimbeli inayi shi holola. Ihe osha yela kutya Samuel haye a li e na epuko, ngaashi Eli. Jehova okwa li a ganda nokugeela Eli sho inaa pukulula oyanamati mboka ya longo uukolokoshi nomolwokusimaneka kwe oyana shi vulithe Kalunga. (1 Sam. 2:27-29) Jehova ka li a mono epuko lya tya ngaaka muSamuel.

Oshike sha li sha kwathele Samuel i idhidhimike sho oyanamati ya li inaaya vulika?

16. Aavali mboka ye na aanona ihaaya vulika ohaya kala yu uvite ngiini, nongiini tashi vulika ya mone ehekeleko newiliko mehokololo lyaSamuel?

16 Ombiimbeli itayi holola ngele sho Samuel u uvu kutya oyanamati otaya longo uukolokoshi okwa li u uvite ohoni onene, ti ipula nasho nenge kutya okwa li u uvite nayi shi thike peni. Ihe aavali oyendji oye shi nawa nkene Samuel a li u uvite. Momathimbo ngaka omadhigu gokunena aanona oyendji ihaya vulika kaavali yawo nokaye hole egeeloputudho. (Lesha 2 Timoteus 3:1-5.) Aavali mboka ye li moonkalo dha tya ngaaka otaya vulu okumona ehekeleko nosho wo ewiliko mehokololo lyaSamuel. Nonando oyana yaSamuel kaya li aadhiginini, ye okwa li omudhiginini. Dhimbulukwa kutya nonando oohapu dhoye negeeloputudho lyoye inali guma aamwoye mboka ye na omitima omikukutu, oshiholelwa shoye oshiwanawa otashi vulu okuguma omitima dhawo. Naavali oye na aluhe ompito yokunyanyudha He, Jehova Kalunga, ngaashi Samuel.

“Tu langekela omukwaniilwa”

17. Aawiliki yaIsraeli oya li ya pula Samuel e ya ningile shike, nokwa li i inyenge ngiini?

17 Oyanamati yaSamuel kaya li ye shi kutya iilanduliko yolwiho nokwiihola kwawo otaku ku uvitha nayi yalwe shi thike peni. Aawiliki yaIsraeli oya lombwele Samuel ya ti: “Tu langekela omukwaniilwa, e tu pangele, opo tu kale tu na omukwaniilwa, ngaashi iilongo yilwe yi li.” Mbela Samuel okwa li e wete te ekelwahi? Dhimbulukwa kutya Samuel okwa kala ta pangula oshigwana oomvula omilongo e lile po Jehova. Ihe ngashingeyi oya hala omukwaniilwa oye a kale omupanguli gwawo, pehala lyokupangulwa komupolofeti Samuel. Aaisraeli oya li ya hala wo okukala ye na omukwaniilwa ngaashi iilongo yilwe ye ya kundukidha ya li yi na aakwaniilwa. Samuel okwa li i inyenge ngiini? Ombiimbeli otayi ti: “Samuel okwa li a ninga omwenyo omwiinayi.” —  1 Sam. 8:5, 6.

18. Jehova okwa li a hekeleke Samuel ngiini, ihe okwa li wo a holola ngiini kutya eyono lyAaisraeli olya kwata miiti?

18 Ndhindhilika nkene Jehova a li a yamukula Samuel sho a galikana kuye. Okwa ti: “Pulakena kwaashihe shoka aantu taye ku lombwele. Hangoye ya tindi; ongame ya tindi, ndaa kale we omukwaniilwa gwawo.” Oohapu ndhika kadha li tuu tadhi hekeleke kuSamuel! Ihe ondhino oyi thike peni ndjoka oshigwana sha li tashi ulukile Kalunga Omunankondoadhihe! Jehova okwa li a lombwele omupolofeti gwe a londodhe Aaisraeli kutya omukwaniilwa gwopantu ote ke ya pula oshindji. Sho Samuel e shi ya lombwele, oye mu kondjitha ya ti: “Aawe! Tse otwa hala omukwaniilwa.” Molwaashoka okwa li ha vulika kuKalunga, Samuel okwa yi e ta gwayeke omukwaniilwa ngoka Jehova a hogolola. —  1 Sam. 8:7-19.

19, 20. (a) Samuel okwa vulika ngiini sho a lombwelwa a ka gwayeke Saul a ninge omukwaniilwa gwaIsraeli? (b) Samuel okwa tsikile ngiini ta kwathele oshigwana shaJehova?

19 Samuel okwa vulika ngiini? Mbela okwa li ta pwedha oompadhi a fa inaa hala nawa? Mbela okwa li e etha uudhigu mboka wu mu lulumike nokukala a geya? Aantu oyendji otashi vulika osho hayi inyenge ngaaka uuna ye li monkalo ya fa ndjoka, ihe Samuel hasho a li i inyenge ngaaka. Okwa li a gwayeke Saul e ta popi kutya Saul okwa hogololwa kuJehova mwene. Okwe mu thipi komilungu, shoka tashi ulike kutya okwa taamba ko omukwaniilwa nguka omupe nota ka vulika kuye. Okwa lombwele oshigwana ta ti: “Omulumentu oye nguka a hogololwa kOMUWA. Mokati ketu kamu na muntu e mu fa.” —  1 Sam. 10:1, 24.

20 Samuel ka li a tala kuunkundi, ihe okuukwatya uuwanawa mboka omuhogololwa nguka gwaJehova a li e na. Naye mwene ka li ha kala a hala okupandika kaantu mboka haya ningi nena oyu uvite ngeyi ngula oyu uvite ngeya, pehala lyaashono okwa gandja eitulomo kondjokonona ye yuudhiginini kuKalunga. (1 Sam. 12:1-4) Okwa li wo ha gwanitha po oshinakugwanithwa she nuudhiginini, ta londodha oshigwana shaKalunga kiiponga yopambepo, noku shi tsa omukumo shi tsikile okulongela Jehova nuudhiginini. Omalondodho ge oga li ga gumu omitima dhasho e tashi pula Samuel e shi galikanene. Okwe shi yamukula noohapu ndhika oombwanawa, a ti: “Nashi kale ndje kokule, ndaa yone kuye, ngele itii mú galikanene. Ondi na oku mú longa wo shoka oshiwanawa noshu uka.” —  1 Sam. 12:21-24.

Oshiholelwa shaSamuel otashi tu dhimbulukitha kaatu ethe nando ondumbo nenge ongeyo yi mene omidhi momitima dhetu

21. Oshiholelwa shaSamuel otashi vulu oku ku kwathela ngiini uuna wu uvite nayi sho omuntu gulwe a hogololwa oye a ye pondondo yontumba nenge a pewe uuthembahenda wontumba?

21 Mbela opu na ethimbo limwe wa li wu uvite nayi sho omuntu gulwe a hogololwa oye a ye pondondo yontumba nenge a pewe uuthembahenda wontumba? Oshiholelwa shaSamuel otashi tu dhimbulukitha nawa kutya katu na nando okweetha ondumbo nenge ongeyo yi mene omidhi momitima dhetu. (Lesha Omayeletumbulo 14:30.) Kalunga oku nine aapiya ye ayehe aadhiginini iilonga iiwanawa notayi nyanyudha.

“Sigo uunake to kala we ehamenwa Saul?”

22. Omolwashike Samuel kaa li a puka okutala kuukwatya uuwanawa waSaul?

22 Samuel ka li a puka okutala kuukwatya waSaul uuwanawa, molwaashoka Saul okwa li omulumentu e shi okuza po nokuya po. Okwa li omulumentu gwomuthika omule e na oshipapa sholutu, ependa nonkulungu, ihe nonando ongaaka, petameko okwa li omwiifupipiki nokee na uuntsa. (1 Sam. 10:22, 23, 27) Kakele kuukwatya awuhe mboka, okwa li wo a pewa emanguluko lyokuninga omatokolo kutya onkalamwenyo ye ote yi ukitha peni. (Deut. 30:19) Uukwatya mboka okwa li ngaa e wu longitha nawa?

23. Saul okwa li a kanitha tango uukwatya uuwanawa wuni nokwa li u ulike ngiini kutya okwa kwatwa kuuntsa?

23 Shinikitha oluhodhi, uuna omuntu a pewa ondondo yopombanda, ohi inenepeke. Nziya, Saul okwa li a kwatwa kuuntsa. Okwa li a tokola okwaavulika komalombwelo gaJehova ngoka e mu lombwele okupitila muSamuel. Pompito yimwe, Saul okwa li a kanitha eidhidhimiko e ta ningi eyambo ndyoka lya li li na okuningwa kuSamuel. Samuel okwa li e mu pukulula nomagandambadhi nokwa hunganeke kutya uukwaniilwa otawu ka kuthwa mo mezimo lye. Pehala lyokwiilonga mo sha megeeloputudho ndyoka, Saul okwa ka ninga ishewe epuko lya kwata miiti. —  1 Sam. 13:8, 9, 13, 14.

24. (a) Saul okwa li inaa vulika ngiini kuJehova sho a li ta kondjitha Aayamaleki? (b) Saul okwa li inyenge ngiini sho a pukululwa, na Jehova okwa li a tokola okuninga po shike?

24 Jehova okwa li a lombwele Saul okupitila muSamuel a ka kondjithe Aayamaleki. Limwe lyomomalombwelo gaJehova olya li okudhipaga omukwaniilwa gwawo omukolokoshi, Agag. Ihe Saul okwa hupitha Agag pamwe niihakanwa ya hogololekeka mbyoka ya li yi na okuhanagulwa po. Sho Samuel e mu pukulula, Saul okwa li u ulike kutya ka li we ngaashi a li petameko. Pehala lyokutaamba ko epukululo neifupipiko okwi ipopile nokugandja uusama koshigwana. Sho Saul a tindi egeeloputudho nokwiipopila kutya iihakanwa yimwe oya li ya nuninwa okuyambelwa Jehova, Samuel okwe mu lombwele oohapu ndhoka dha tseyika nawa, a ti: “Okuvulika kuye okuwanawa ku vule oondjambo.” Samuel okwa li a lombwele omulumentu nguka nuulaadhi kutya Jehova okwa tokola oku mu kutha uukwaniilwa noku wu gandja kugulwe ngoka e mu vule. * —  1 Sam. 15:1-33.

25, 26. (a) Omolwashike mbela Samuel a li ta lili Saul, na Jehova okwa li e mu pukulula ngiini nombili? (b) Oshiilongomwa shini Samuel a li i ilongo sho a yi kegumbo lyaIsai?

25 Samuel okwa li a geya noonkondo omolwokuyona kwaSaul. Okwa li a kugile ekwatho kuJehova uusiku awuhe molwoshinima shoka. Samuel okwa lili Saul, molwaashoka okwa li e na einekelo kutya Saul ota ka kala omukwaniilwa omwaanawa, ihe ngashingeyi Samuel einekelo lya tya ngaaka ke li na we. Saul ke shi we omulumentu ngoka Samuel a li e shi, molwaashoka ke na we omaukwatya omawanawa ngoka a li e na petameko nokwa pilamena Jehova. Samuel ka li we a hala okumona Saul. Konima, Jehova okwa pukulula Samuel nombili a ti: “Sigo uunake to kala we ehamenwa Saul? Onde mu ekelehi, kaa kale we omukwaniilwa gwaIsraeli. Ihe ngashingeyi kutha omagadhi gooholivi, u ye [kuBetlehem komulumentu] edhina lye Isai, oshoka onda hogolola gumwe gwomoyana, a ninge omukwaniilwa.” —  1 Sam. 15:34, 35; 16:1.

26 Elalakano lyaJehova itali imbwa kokwaanuudhiginini kwaantu inaaya gwanenena. Uuna gumwe kee shi we omudhiginini, Jehova oha mono po gulwe ngoka ta vulu okugwanitha po ehalo Lye. Onkee ano, Samuel okwa li e etha okukala a nikila Saul oluhodhi. Kewiliko lyaJehova Samuel okwa yi kegumbo lyaIsai kuBetlehem, hoka a li a mono ko oyanamati yaIsai oyendji ye na eholokopo nenge ondjelo ombwanawa. Ihe petameko, Jehova okwa li a dhimbulukitha Samuel kaa tale kombanda. (Lesha 1 Samuel 16:7.) Lwahugunina, Samuel okwa li a mono kutya omumati David ngoka omushona kuyakwawo oye a hogololwa kuJehova.

Samuel okwa li a mono kutya kapu na uupyakadhi nenge onkalo ndjoka tayi vulu okutona Jehova oonkondo. Ota vulu oku yi shitukitha nokuli eyambeko

27. (a) Oshike sha li sha kwathele Samuel a koleke eitaalo lye? (b) Oshiholelwa shaSamuel oshe ku kwathela ngiini?

27 Momimvo dhe dhahugunina Samuel okwe ke shi mona sha yela kutya Jehova okwa li e li mondjila sho pehala lyaSaul a tula po David. Saul okwa ka kwatwa kefupa lya nika oshiponga e ta kala a hala okudhipaga David. Okwa li wo a ningi omushunimonima. Ihe David okwa li e na uukwatya uuwanawa ngaashi uupenda, uudhiginini, eitaalo nokwa li wo omwiinekelwa. Sho Samuel a li pokusa, eitaalo lye olya kolo noonkondo. Okwa li a mono kutya kapu na uupyakadhi nenge onkalo yontumba tayi tono Jehova oonkondo. Ota vulu nokuli noku yi shitukitha eyambeko. Hugunina, Samuel okwa si nokwa thigi ko ehokololo ewanawa lyonkalamwenyo ye yoomvula konyala 100. Kapu na omalimbililo kutya omolwashike Aaisraeli ayehe ya li taya lili omulumentu nguka omudhiginini. Nokunena, aapiya yaJehova ayehe oye na okwiipula epulo tali landula: ‘Otandi ka holela ngaa eitaalo lyaSamuel?’

^ okat. 24 Samuel oye mwene a dhipaga Agag. Omukwaniilwa ngoka omukolokoshi nosho wo ezimo lye kalya li lya gwana okusilwa ohenda. Konima yoomvula omathele, “oluvalo lwaAgag” olwa ka kwatela mo ‘Haman’ ngoka a li a kambadhala okuhanagula po oshigwana shaKalunga ashihe. —  Ester 8:3; tala ontopolwa 15 nosho wo 16 membo ndika.