TAPOYAUJTOKYA, uan José moajsi ikalixpan kampa takualtsinkan. Xa kiyoualouaj palmeras tein kitemakaj dátiles, koujmej tein kitemakaj takilot uan ameyalmej tein kipiaj xochimej tein moskaltiaj aixko, uan ompakauin kampa yetok tepamit tein kiyoualoua ichan, kiuejkaita ichan faraón. José kiuejkakaki ikonetsin Manasés akin tayekana, mauiltijtok iuan Efraín akin okachi nojnel uan kiuetskitijtok. Tein melauj, kemej yeskia kiita inamik keniuj uetska keman kinita keniuj mauiltiaj ikoneuan. Ompa, yejua no ixuetska, porin kiajsikamati ke Dios kitatiochiuiani.

Itokay ikonetsin José akin tayekana, Manasés, kijtosneki tein taelkaualtia (Génesis 41:51). Tein melauj, ijkon kemej Dios kiyekpiani José, kipaleuiani maj amo semi kiyolkoko keman kielnamiki ipopaj, iikniuan uan kampa achto nemia. Netauelitalis tein kipialiayaj iikniuan akin tayekanayaj kipatak inemilis. Kitajyouiltijkej uan hasta kinemilijkej kimiktiskej. Ika tamik, kinamakakej kemej se takeual iniuan sekin takouanij. Itech nejon tonal uan satepan, kipiani miak ouijkayomej. Moajsik kemej takeual miak xiujmej. Satepan kitsakkej uan kiilpijkej ika cadena seki tonalmej. Sayoj ke nochi nejon panokya. Axkan José, yejua akin okachi ueyichiujkej itech nochi ueyi altepet Egipto satepan ke faraón. *

Itech xiujmej tein panouanij, José kiitani ke nochi tein achto kijtojka Jiova mochiuani. Amo uejkaua tamiti chikome xiuit tein achto moijtoj ke motelchiuaskia tatok ompa Egipto uan José kiitani maj mosentili tatet tein mokauaok. No monamiktij iuan se siuat akin itokay Asenat tein kayot Egipto uan kinpiak ome ikoneuan. Sayoj ke kisentoka tanemilia itech ichankauan akin moajsij ompa Canaán, okachiok itech iikniuj akin okachi nojnel, Benjamín uan itech ipopaj Jacob. Xa José motajtania ox kuali yetokej uan ox okseki iikniuan amo semiok tanexikolitaj uan tateuiaj. ¿Ueliskia yejua kichiuas teisa uan oksepa kinsentilis ichankauan?

¿Tikonpanouani se taman ijkon kemej tein kipanok José? Xa mochankauan no tetauelitanij, tenexikoluianij oso tetakajkayauilianij. Komo ijkon, xa mitsonpaleuis tikonitas neskayot ika takuaujtamatilis tein kikauak José uan keniuj mouikak iniuan ichankauan.

José semi tekititoya, yejua ika kiitak ke xiujmej niman panokej. Ijkon kemej Jiova achto kijtojka itech takochitalis tein kipiak faraón, satepan ke panokej chikome xiujmej keman onkaya miak tatet peujkej xiujmej keman onkaskia tatasojtilis. ¡Amo motachiuayaok! Mayan amo uejkauak momoyauak itech nochi altepemej tein moajsiaj ompakauin. Sayoj ke, kemej kijtoua Biblia, “itech nochi tal tein pouia Egipto onkaya pan” (Génesis 41:54). Tikyekmatij ke kinpaleuij akin nemiaj itech altepet Egipto, maj José ueli kimelauani tein kijtosnekia se takochitalis uan maj kuali kiixtaliani tein mochiuaskia.

 Akin nemiaj Egipto xa kimachiliayaj ke José kintelpaleuijka uan kiitayaj kemej se akin kuali kiixtalia tein mochiuas. Sayoj ke José kinekia maj kiitakan ke katka iDios, Jiova tein kichiujtoya nochi nejon. No ijkon tejuan, komo tikuij tein ueli tikchiuaj uan ika tiktekitiliaj Dios ika yolyemanilis, yejuatsin uelis kikuis nejon uan ijkon tikchiuaskej tein amo keman tiknemiliayaj ke tikchiuaskiaj.

Satepan, mayan no kinajsik akin kayomej Egipto. Keman yejuan kitajtanijkej faraón maj kinpaleui, yejua sayoj kiniluij: “Xikitatij José. Tein namechiluis, yejua nejon nankichiuaskej”. Ompa, José kitapoj kalmej kampa kisentilij tatet uan ijkon akin kayomej Egipto uelik kikoujkej tein kikuaskej (Génesis 41:55, 56).

Sayoj ke akin nemiaj itech altepemej tein moajsiaj ompakauin semi taman kipanotoyaj, kemej Canaán, kampa nemiaj ichankauan José. Ipopaj, Jacob, kikakik ke itech altepet Egipto onkaya tatet, yejua ika kiniluij ikoneuan maj yakan ompa maj kikouatij takual (Génesis 42:1, 2).

Jacob kintitanik nochin ikoneuan takamej sayoj ke amo kikauak maj iniuan yani Benjamín akin katka xokoyot, porin semi kielnamikiaok keman kititanik José maj kinitati iikniuan uan amo oksepa kiitak. Ikoneuan Jacob kimakakej itaken José tein kualtsin chijchiujtoya, tein kitsajtsayankej uan kiesuijkej, ijkon kichiujkej maj kineltokani ke se tekuani kikuajka José (Génesis 37:31-35).

Satepan ke tel ojtokakej, ikoneuan Jacob ajsikej itech altepet Egipto. Keman tajtankej kani ueliskiaj kikouaskej takual, kiniluijkej ke monekia tajtoskej iuan se ueyichiujkej akin itokay Zafenat-panéah, akin katka José (Génesis 41:45). Keman kiitakej amo kiixmatkej, yejuan sayoj kiitakej se ueyichiujkej akin kayot Egipto. Kitemouayaj maj kinpaleui uan kinextijkej poujkaitalis. Ijkon kemej mochiuaya itech nejon tonalmej “moixpilojkej iixpan, hasta talixko” (Génesis 42:5, 6).

Sayoj ke José kemaj kinixmatik iikniuan. Keman yejuan moixpilojkej iixpan, yejua kielnamikik tein Jiova kichiuak maj kikochitani keman katka telpoch. Tajkuilol kijtoua ke “José niman kielnamikik takochitalismej kampa kinkochitak yejuan”, kampa kinitak iikniuan keniuj moixpilouayaj ijkon kemej kichiujtoyaj itech nejon tonal (Génesis 37:2, 5-9; 42:7, 9). ¿Toni kichiuaskia José? ¿Kuali kinseliskia oso momakepaskia?

José kimatia ke amo monekia kichiuas tein kimachiliaya maski nejon semi chikauak yeskia. Jiova kinekia maj ikoneuan Jacob momiakilikan hasta maj mochiuakan se ueyi altepet, yejua ika tikyekmatij ke katka Dios akin kichiujtoya nochi nejon (Génesis 35:11, 12). Sayoj ke, komo iikniuan kisentokayaj tateuiayaj, kitemouayaj inintanejnekilis uan yoltakuaujkej, ¿keniuj mochiuaskia tein Dios kiixtalijka? Uan komo José kiixpejpenaya momakepas, ueliskia kijtakos iikniuj Benjamín uan ipopaj, tein xa amo kuali kipanotoyaj. Nion kimatia ox yoltoyaj. José kiixtalij amo kiniluis iikniuan akoni katka,  kinyejyekos uan kiitas ox mopatakajya. Ijkon ueliskia kichiuas tein Jiova kinekia maj kichiua.

Semi ouij maj se tonal tikpanokan se taman kemej nejon. Sayoj ke, axkan semi moita maj kalyetouanij moteuikan oso moxexelokan. Keman panoua nejon, xa tein okachi amo ouij yejua maj se kichiua tein se kimachilia uan tein yekinika se kinemilia. Komo tikixnamikij nejon kuejmol, okachi kuali maj tikchiuakan ijkon kemej José uan maj tiktemokan keniuj kineki Jiova maj tikixnamikikan nejon kuejmol (Proverbios 14:12). Tein melauj, maski moneki kuali se mouikas iniuan se ichankauan, okachi moneki maj kuali se mouika iuan Jiova uan iKonetsin, Jesús (Mateo 10:37).

José niman kinyejyekoj iikniuan, ijkon kimatiskia tein kipiayaj itech ininyolo. Yekinika, kinpantij ke katkaj tapijpianij uan itenkopa aksa akin tajtouaya inintajtol kiniluij tajtolmej chikaujkej. Yejuan kitapouijkej ke kipiayaj ininchankauan uan ke ininikniuj akin xokoyot mokaujka ininchan. Ika nejon kitemojkej motajtouiskej. ¡José xa yolpakik keman kimatik ke iikniuj yoltoya! Nejon kichiuak maj kinemili se taman. Kiniluij iikniuan: “Ika nejin namechyejyekos. [...] Amo nanyaskej hasta maj uiki nikan nanmoikniuj tein xokoyot”. Seki tonalmej satepan, kinkauak maj mokepakan ininchan uan ijkon kiualkuiskiaj Benjamín sayoj ke kijtoj ke semej monekia mokauas uan nejon kinextiskia ke mokepaskiaj (Génesis 42:9-20).

Kemej yejuan kinemiliayaj ke Zafenat-panéah amo kinajsikamatia, majtakti iknimej peujkej kijtouaj tein kichiuilijkaj José 20 xiujmej achto: “Tein melauj tikselijtokej tatsakuiltilis porin tikchiuilijkej tein amo kuali tokniuj, porin tikitakej keniuj tajyouiaya keman techtataujtiaya maj tikiknelikan, sayoj ke amo tikakkej. Yejua ika tikpiaj nejin tajyouilis”. José, akin kuali kiajsikamatia nochi tein kijtouayaj, “yajki okseko uan peuak choka” (Génesis 42:21-24). Sayoj ke, yejua kimatia ke akin yekmelauj moyolpata amo sayoj kiyolkokoua tein kiselia porin kichiuak tein amo kuali. Yejua ika kiixtalij kisentokas kinyejyekos.

Kijtoj ke Simeón monekia mokauas uan kintitanik okseki iikniuan ompa Canaán. No kitatij tomin itech ininkoxtal kampa kiuikayaj tatet. Keman yejuan ajsikej ininchan, kitapouijkej ininpopaj nochi tein kipanokej. Satepan ke miakpa kiluijkej, kichiujkej maj Jacob kikaua Benjamín maj youi iniuan itech altepet Egipto. Keman oksepa moajsiaj ichan José kiluijkej itakeual ke kiajsikaj tomin itech ininkoxtal uan ke kinekiaj kikepaskej. Maski nejon katka se taman tein kuali, José kinekia maj okachi kinextikan ke yekmelauj moyolpatakajya. Keman kiitak Benjamín, mochikauak kitatis tein kimachiliaya uan kinyoleuak iikniuan maj iuan takuakan. Satepan kinkauak maj mokepakan ininchan, sayoj ke axkan tanauatij maj kitatikan se copa itech ikoxtal Benjamín (Génesis 42:26–44:2).

Satepan, José tatitanik maj kintemotij iikniuan uan ijkon kintajtanis icopa. Keman kiajsikej copa itech ikoxtal Benjamín uan kipantijkej ke kiichtekik, nochin kiixtalijkej yaskej iuan hasta ichan José. Axkan José ueliskia kiitas keniuj yoltanemiliayaj iikniuan. Judá peuak tajtoua uan kijtoj ke yejua uan okseki iikniuan ueliskiaj mokauaskej kemej itakeualuan. Sayoj ke José amo kinekik uan kijtoj ke sayoj Benjamín monekia mokauas ompa Egipto (Génesis 44:2-17).

Ika nochi iyolo Judá kijtoj nejin tajtolmej: “Sayoj [Benjamín] ikonetsin imomaj tein mokauaok, uan ipopaj yekmelauj kitasojta”. Nejon tajtolmej xa kiyololinijkej José, akin no katka ikonetsin Raquel, imomaj Benjamín. Ijkon kemej Jacob, José kielnamikia Raquel ika netasojtalis akin momikilij keman yolik Benjamín. Xa yejua ika kiteltasojtaya Benjamín (Génesis 35:18-20; 44:20).

Judá oksepa kitemoj tapaleuis uan kitataujtij José maj Benjamín amo mokauani kemej se takeual. Hasta kijtoj ke yejua ueliskia kiixpataskia. Ika tamik, senkis kitataujtij ika nejin tajtolmej: “¿Keniuj uelis nimokepas kampa nopopaj uan amo nikuikas nouan telpoch? ¡Nejua amo ueliskia nikxikos nikitas keniuj nopopaj tajyouia!” (Génesis 44:18-34). Ika nejin moyekitak ke Judá mopatakaya. Amo sayoj kinextij ke kiyolkokouaya tein kichiujka, ta kinextij ke kitekipachouaya tein oksekin  kipanouayaj, yolpakia kitemakas teisa uan teikneliaya.

José amo ueliaok kitsakuilis nochi tein kimachiliaya. Yejua ika kinnauatij itakeualuan maj kisakan uan peuak choka chikauak; hasta kikakkej akin nemiaj ichan faraón. Ompa, kiniluij akoni katka: “Nejua niJosé ninamoikniuj”. Iikniuan amo ueliaj kineltokayaj. Sayoj ke José kinnauaj, ijkon kinnextilij ke kintapojpoluijkaya (Génesis 45:1-15). Ika nejon, kinextij ke Jiova teiknelia uan techtapojpoluia ika netasojtalis (Salmo 86:5). Uan tejuan, ¿no ijkon tikchiuaj?

Keman faraón kimatik tein kipanok José, kiluij maj kiualkuini Egipto ipopaj akin katka xiuejya uan nochi ichankauan. Yejua ika José amo uejkauak mosentilij iuan ipopaj. Keman Jacob kiitak ikonetsin peuak choka uan kiluij: “Axkan uelisya nimomikilis; nikitani moixko uan nikmati ke tiyoltokok” (Génesis 45:16-28; 46:29, 30).

Satepan ke oksepa moitakej, Jacob nemikok diecisiete xiujmej. Achto ke momikiliskia, kintiochiuak 12 ikoneuan uan kijtoj tein kinpanoskia satepan. Jacob kimakak José, akin yolik satepan ke yolkej majtakti iikniuan, okse achiok tein kinamikia maj kiseli ikonetsin akin tayekanaya. Uan no, itech ikoneuan José kisaskiaj ome uejueyi kalyetouanij tein pouiskiaj itech majtaktiomome uejueyi kalyetouanij Israel. ¿Uan toni panok iuan Judá ikonetsin Jacob, akin yolik satepan ke yolkej eyi iikniuan? Kemej Judá okachi kinextij ke iikniuan, ke yekmelauj moyolpatak, Jacob kijtoj ke Mesías ualaskia itechkopa ichankauan (Génesis, capítulo 48 uan 49).

Jacob momikilij keman kipiaya 147 xiujmej. Satepan ke momikilij, ikoneuan mouiaj maj José kikuini tanauatil tein kipiaya uan ijkon momakepas. Sayoj ke José kinyolseuij. Kemej kiniluijka achto, yejua kiitak ke Jiova kichiuak nochi nejon; yejua ika amo monekiskia kisentokaskej moyolkokoskej. Kiniluij: “Amo ximouikan, ¿uelis nejua nikixpatas Dios?” (Génesis 15:13; 45:7, 8; 50:15-21). José kimatia ke Jiova yejua akin okachi kuali tamelaujkej. ¿Monekia maj yejua kintatsakuilti akin Jiova kintapojpoluijkaya? (Hebreos 10:30.)

Uan tejuatsin, ¿mitsonouijmaka tiontetapojpoluis? Maski ouij se tetapojpoluis keman tikmatij ke akin techyolxokolij kichiuak porin ijkon kinekik, komo tikintapojpoluiaj akin yekmelauj moyolnonotsaj, amo sayoj tejuan kuali timomachiliskej, ta no akin techyolxokolij. Uan no, tiknextijtoskej takuaujtamatilis ijkon kemej kinextij José uan teiknelilis tein kinextia toTajtsin Dios, Jiova.