1. Bõe la d tõe n maan n kell n tẽ Wẽnnaam?

NEB sãnda yetame tɩ bãmb sẽn ne bũmb ninsã bal la b tẽeda. La Biiblã yeelame tɩ “ned nan ka yã Wẽnnaam abada ye.” (Zã 1:18) Woto wã, wãn to la d tõe n sõng neb nins sẽn pa tẽed Wẽnnaamã tɩ b tẽ-a baa b sẽn pa ne-a wã? Bõe n tõe n sõng tõnd tɩ d kell n tẽ Wẽnnaam a Zeova d “sẽn pa tõe n yã” wã? (Kol. 1:15) Pipi, d segd n bãnga zãmsg nins sẽn kɩt tɩ nebã pa mi Wẽnnaamã. Rẽ la d tõogd n bãng Biiblã vɛrse-rãmb nins d sẽn tõe n tũnug ne n wilg tɩ zãms-kãens yaa ziri.—2 Kor. 10:4, 5.

2, 3. Zãmsg a yi n kɩt tɩ neb wʋsg pa mi Wẽnnaam ye. Bãmb la bʋse?

² Bũmb a ye sẽn kɩt tɩ neb wʋsg pa mi Wẽnnaamã yaa b sẽn zãmsd-b tɩ bũmb fãa wa a toorã. Woto yaa ninsaalb tagsgo. Kɩɩsda Biiblã sẽn yetã, la kɩtdẽ tɩ nebã pa tẽed tɩ manegr n wat ye. Sẽn yet-b tɩ bũmb fãa wa a toorã sã n bee bʋʋm, ra na n yɩɩ faoore. Bala d ra pa na n tõog n bãng d sẽn be tẽngã zugã võor ye.

³ Neb sẽn yet tɩ b yaa kiris-neb me n yet tɩ Wẽnnaam sẽn naan saasã, tẽngã, la yɛl a taabã zemsa yʋʋm tus a wãn bala. B yetame me tɩ Wẽnnaam naana bũmb fãa rasem a yoob pʋgẽ, la tɩ raar fãa kaoosa lɛɛr 24. Baa bãngdbã sã n vaees n yã bũmb sẽn wilgd tɩ nin-kãensã sẽn yetã pa sɩda, b pa rat n sak n deeg ye. Sẽn yet-b woto wã tõe n yaa neb sẽn tẽed Biiblã, la b manesmã kɩtdame tɩ neb kẽer paoogd Biiblã, n tẽed t’a goamã pa sakd reegr ye. D tõe n maka nin-kãensã manesmã ne neb sẽn zĩnd pipi kiris-nebã wakatẽ manesem. Biiblã goma b yelle, n yeel woto: “Bãmb  wɩngda ne Wẽnnaam tʋʋmde, la bãmb ka tar vẽnegr ye.” (Rom 10:2) Wãn to la d tõe n tall Biiblã n sõng neb nins sẽn tẽed tɩ bũmb fãa wa a toore, la sẽn tẽed-b ziri zãmsg a taabã? * Yaa tõnd mengã sẽn na n modg n bãng Biiblã sẽn sɩd yet bũmb ningã bal la d na n tõog n sõng-ba.

4. Bõe zug la d segd n tik n tẽ Wẽnnaam?

⁴ Biiblã yetame tɩ d segd n nonga bãngre. (Yel. 10:14) A Zeova ratame tɩ d tik kaset sẽn yaa vẽenes zug n tẽ yẽnda, la d ra tik ninsaalbã bãngr wall tũudmã taoor dãmb sẽn yet bũmb ninsã n tẽ ye. (Karm-y Hebre dãmb 11:1.) D sã n dat n tall tẽeb sẽn tar pãnga, d segd n deng n kɩsa sɩd tɩ Wẽnnaam beeme. (Karm-y Hebre dãmb 11:6.) La d sẽn tẽed tɩ Wẽnnaam beeme wã pa d sẽn dat n tẽ bal ye. Yaa d sẽn maag d yĩng n tags la d bao n wʋm yɛlã võor yĩnga.

5. Bõe n tõe n kɩt tɩ d kɩs sɩd tɩ Wẽnnaam beeme?

⁵ Tʋm-tʋmd a Poll wilga bũmb sẽn kɩt tɩ baa d sẽn pa tõe n yã Wẽnnaamã, d tõe n kɩs sɩd t’a beeme. A goma a Zeova yell n yeel woto: “Bũmb nins sẽn naan hal dũniyã naaneg wakatã pukda Wẽnnaam zemsg nin sẽn ka tõe n yã ye, la bãmb pãngã sẽn ka sɛtã, la bãmb wẽnego, hal tɩ b lebg vẽenes wa nin sẽn tõe n yã.” (Rom 1:20) La ned sã n maand sãmb-sãmb ne Wẽnnaam sã n sɩd beeme, wãn to la d tõe n sõng-a t’a sak n deeg a Poll goamã? Y tõe n goma bũmb kẽer Wẽnnaam sẽn naan tɩ wilgd a pãngã la a yamã yelle, n sõng-a. Bɩ d gom bõn-kãens a wãn yelle.

6, 7. Togs-y makr a yiib sẽn wilgd t’a Zeova tara pãnga.

⁶ Bũmb wʋsg a Zeova sẽn naan wilgdame t’a tara pãnga. Wala makre, pemsmã sẽn be tẽngã zugã pa sẽn na yɩl tɩ d vʋʋsdẽ bal ye. A kogenda tõnd me. Wãn to? Yĩngrã, kʋg-bɛd n be be n zoet wʋsgo, tɩ b sã n lʋɩ tẽngã zug bɩ tõe n wa ne sãoongo. La naoor wʋsgo, b pa tat tẽngã zug ye. Bala, b sã n kolg tẽngã n kẽ pemsmã la b sẽn yõkd bugum n dɩ zãnga. Yaa rẽ la nebã sẽn mi n yã yʋng n yetẽ tɩ ãdg n lʋɩtã.

⁷ Makr a to yaa wĩntoogã. A zãrmã ne tẽngã taa kilo milyõ koabg la pis-nu. Baa ne rẽ, d fãa mii a sẽn zabd to-to. Sẽn na yɩl n bilg wĩntoogã tʋʋlem sẽn zem to-to wã, bãngdbã wilgame tɩ ned sã n da tõe n ta wĩntoogã tẽn-sʋka, n yãk a pɛdg sẽn zem bik noor bal n dɩgl tẽngã zugu, y pa tõogd n pẽneg pɛdgã sẽn zems kilo 140 tɩ bũmb pa maan-y ye. Ad woto sɩd wilgdame t’a Zeova tara “pãn-kãsenga”!—Karm-y Ezai 40:26.

8, 9. Bõe n kɩt tɩ ninsaalbã la bũmb a taabã tõe n kell n vɩɩmde, la rẽ wilgda tõnd bõe a Zeova zugu?

⁸ A Zeova sẽn maan to-to tɩ ninsaalbã la bũmb a taabã tõe n ket n vɩ tẽngã zugã wilgdame t’a yaa yam-kãseng soaba. D rɩk makr ne galʋ-tẽng sẽn tar neb milyõ-rãmba, tɩ b me lalg n gũbg-a. B pa tõe n tɩ bao koom zĩig a to n wa, wall b wʋk sagdã n yi ye.  Pa na n kaoos la galʋ-tẽng a woto lebg rẽgd wʋsgo, tɩ ned pa tõe n vɩɩmd a pʋgẽ ye. D tõe n yeelame tɩ dũniyã wõnda galʋ-tẽng kãnga. D miime tɩ tẽngã koom satame. Sẽn paase, d pa tõe n wʋk sagdã n tɩ lob zĩig a to tɩ pa tẽngã zug ye. La ne rẽ fãa, ninsaalbã ne rũmsã fãa paamda bũmb nins sẽn yaa tɩlae ne-bã wakat fãa. Bõe n kɩt tɩ yaa woto? Yaa t’a Zeova sẽn naan tẽngã to-to wã kɩtame t’a tõe n yɩlg a menga.

⁹ D le gom pemsmã yelle. Ninsaalbã ne rũmsã milyaar-dãmbã vʋʋsda pems-sõngo, n lebgd n yiisd pems-rẽgdo. Baa ne rẽ, wakat fãa pems-sõng beeme. Bõe n kɩt tɩ yaa woto? Yaa tɩ pems-rẽgdã tara yõod ne tɩɩsã la moodã. Tɩɩsã ne moodã kokda pems-rẽgdã n naag ne koom, wĩntoogã vẽenem la bũmb a taab sẽn be tẽn-gãongã pʋgẽ, tɩ lebgd rɩɩb la pems-sõngo. Woto, tõnd paamda pems-sõng n vʋʋsdẽ. Rẽnd a Zeova tũnugda ne tɩɩsã la moodã a sẽn naanã, n “kõt [nebã] fãa vɩɩm la vʋʋsem.” (Tʋʋ. 17:25) Woto pa wilgd t’a yaa yam-kãseng soab sɩda?

10, 11. Wãn to la a Zeova sẽn naan bõn-naands a yiib to-to wã wilgd t’a yaa yam-kãseng soaba?

¹⁰ A Zeova bõn-naandsã me wilgda a yamã. Bãngdb kẽer yetame tɩ bõn-naandsã buk toor-toorã taa milyõ a yi, tɩ sãnda yetẽ tɩ yɩɩda rẽ. Kẽer meng yetame tɩ taa milyõ koabga. (Karm-y Yɩɩl Sõamyã 104:24.) Bɩ d gom bõn-naands a wãn yelle. D na n yãame t’a Zeova sɩd yaa yam-kãseng soaba.

¹¹ Wala makre, pilimpiuk buk a ye n be Kanada, n mi n yɩk n kẽng Megsik sẽn be kilo tus a tã zĩigẽ wã. Baa a kalkõtã sẽn yaa fĩ-fĩi n zems bik noorã, a tõe n gesa wĩntoogã n bãng a sore. La wĩntoogã sẽn lʋɩt la a pukdẽ wã, wãn to la pilimpiukã tõogd n kell n bãng a sorã? Yaa a Zeova sẽn naan a kalkõtã to-to wã n kɩt t’a pa tudgd sor ye. Makr a to yaa naab-sũpĩim. A tara nin a yiibu, tɩ nifr fãa tar bõn-kɩds tus pis-tã. Dẽnd yaa wa a sẽn tar nin tus pis-yoobe. Baa a kalkõtã sẽn yaa fĩ-fĩi wã, a tõe n gesa ne a ninã fãa, tɩ baa yaa bũmb bilf n maan bɩ naab-sũpĩimã neẽ.

12, 13. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel t’a Zeova sẽn naan bõn-vɩɩlɩ wã selill-dãmbã to-to wã wilgda a yam-kãsengã?

¹² A Zeova sẽn naan bõn-vɩɩlɩ wã selill-dãmbã to-to wã me wilgda a yam-kãsengã. Wala makre, ninsaal yĩngã tara selill-dãmb milyaar tus koabga. Selill fãa tara bũmb b sẽn boond tɩ adeyɛn (ADN). Kibay nins sẽn yaa tɩlae sẽn na yɩl n naan yĩngã fãa la bal bee adeyɛnnã pʋgẽ.

 ¹³ Kibay nins sẽn be adeyɛnnã pʋgẽ wã sɩd yaa wʋsgo. Sẽn na yɩl n bãng rẽ, d mak kibay nins sẽn be adeyɛn garam a ye pʋgẽ wã ne kibay nins b sẽn tõe n ning sede (CD) pʋgẽ wã. B tõe n ninga seb-bedr kibay fãa sede zugu. La adeyɛn garam a ye bal kibay pita sede-rãmb milyaar tusri. Makr a to yaa tɩ adeyɛn sã n pid kʋɩyɛɛr-bila, kibay nins sẽn be a pʋgẽ wã seka b na rɩk n lebs n naan neb nins fãa sẽn be tẽngã zugã naoor 350!

14. Bãngdbã sẽn yã bũmb ninsã kɩtame tɩ y tagsd bõe a Zeova zugu?

¹⁴ Rĩm a Davɩɩd yeelame tɩ yaa wa a Zeova gʋlsa kibay nins a sẽn tall n naan ninsaal yĩngã sebr pʋgẽ. A yeela woto: “Yãmb nin da nee maam wakat ning mam sẽn ket n yaa bõn-naandgã. Mam dasem tɛk gʋlsa yãmb sebrẽ, tɩ bãmb daar baa a ye nan ka beẽ ye.” (Yɩɩl 139:16) A Davɩɩd sẽn tags a yĩngã sẽn naan to-to wã zugã kɩtame t’a pẽg a Zeova. Sɩd me, bãngdbã sẽn vaees n yã bũmb wʋsg ninsaal yĩngã wɛɛngẽ wã wilgdame t’a Zeova sẽn naan-d to-to wã sɩd bee yamleoogo. Woto kɩtame tɩ d sak a Davɩɩd sẽn yeel bũmb ning a Zeova zugã. A yeela woto: “Mam pʋʋsda yãmb bark bõn-kãsems a woto yĩnga. Mam wẽnda bõn-bãnde, yãmb tʋʋma yaa bõn-bãna.” (Yɩɩl 139:14) Bũmb nins Wẽnnaam sẽn naanã pa wilgd t’a sɩd beeme sɩda?

15, 16. a) Bõe la tõnd sɛbã sõng nebã tɩ b bãnge? b) “ Hasard ou conception ? ” wã sõs-bʋg n yɩ yãmb noogo?

¹⁵ Yʋʋm wʋsg la woto Reveillez-vous ! wã sẽn sõngd neb milyõ-rãmb tɩ b tagsd bũmb nins Wẽnnaam sẽn naanã zugu, n bãngd-a. Wala makre, yʋʋmd 2006 bõn-bɩʋʋng kiuugã, b yiisa Reveillez-vous ! t’a gom-zugã yaa: “ Y a-t-il un Créateur ? ” B yiis-a lame n na n vẽeneg neb nins sẽn tẽed tɩ bũmb fãa wa a toore, la sẽn tẽed-b ziri zãmsg a taabã. Saam-bi-poak a ye sẽn be Etazĩni yeela woto: “Seb-kãngã pʋɩɩb sɩd yɩɩ noogo. Pag a ye kosa maam bãmb 20. A yaa karen-saamba, n da rat t’a karen-biig fãa paam a ye.” Saam-biig a ye me yeela woto: “Mam sɩnga koɛɛgã mooneg tɩ yʋʋmd 1950 wã nan pa ta ye. Mam kolga yʋʋm 75 masã, la mam sẽn sɩng koɛɛgã mooneg tɛk n tãag rũndã, moonegã zɩ n yɩ-m noog n ta Reveillez-vous ! kãng pʋɩɩbã sasa ye.”

¹⁶ Yʋʋmd 2008 wã tɛka, sõsg gom-zug sẽn yet tɩ: “ Hasard ou conception ? ” n nong n be Reveillez-vous ! wã pʋgẽ. Sõs-kãens gomda Wẽnnaam sẽn naan bõn-naandsã to-to tɩ wilgd a yam-kãsengã yelle. B sõngda nebã tɩ b bãngdẽ tɩ bãngdbã getã bõn-naandsã n maand bũmb kẽere. Yʋʋmd 2010 soabã, d paama sebr t’a gom-zugã yet tɩ La vie a-t-elle été créée ? Sebrã tara fot-rãmb sẽn yaa neeba, la desẽ-rãmb sẽn tõe n sõng-d tɩ d maneg n pẽg a Zeova bũmb nins a sẽn naanã yĩnga. Babg fãa baasgẽ, sogsg n be be, tɩ ned sã n karem bɩ a tõe n tags bũmb nins a sẽn karmã zug sõma. Bɩ d modg n tall seb-kãngã n sõng nebã koe-moonegã sasa.

17, 18. a) Bõe la y tõe n maan n sõng y kambã? b) Wãn to la yãmb tũnug ne La vie a-t-elle été créée ? sebrã ne L’origine de la vie sebrã n sõng y kãmbã?

¹⁷ Yãmb sã n tar kamb bɩ y naag-b n karem seb-kãngã sẽn tar fot-neebã y zak pʋgẽ Biibl zãmsgã sasa. Y sã n maand woto, na n sõng-b lame tɩ b bãng Wẽnnaam sõma la b nong-a. Y sã n tara kamb sẽn be kolɛɛsẽ, bɩ y  bãng tɩ karen-saam-dãmbã maanda b sẽn tõe fãa n dat tɩ b tẽ tɩ bũmb fãa wa a toore. Bãngdba, karen-saam-dãmba, filim-dãmba, la yɛl a taab b sẽn yiisd televiziõ wã pʋgẽ nong n wilgdame tɩ bũmb fãa waa a toore. Wãn to la y tõe n sõng y kambã tɩ b ra tẽ gom-kãensã? Y tõe n tũnuga ne Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie sebrã me b sẽn yiis yʋʋmd 2010 n sõng-ba. Wala La vie a-t-elle été créée ? sebrã, seb-kãng me sõngda kambã tɩ b tags neere. (Yel. 2:10, 11) Sẽn paase, sõngd-b lame tɩ b tõe n bãng bũmb nins b sẽn zãmsd-b lekollẽ wã sã n sakda reegre.

¹⁸ Sasa ninga d mi n wʋma kiba-kɩtbã sẽn yet tɩ bãngdbã yãa kõb-kʋd sẽn yaa kaset sẽn wilgd vẽeneg tɩ bũmb fãa waa a toore. B mi n yetame me tɩ bãngdb n tõog n maan bũmb sẽn wilgd tɩ bõn-vɩɩlɩ wã waa b toore. L’origine de la vie sebrã sõngda kambã tɩ b tags gom-kãensã zug neere, n tõog n bãng kiba-kãensã sã n sakda reegre. Bɩ y tũnug ne seb-kãensã n sõng y kambã tɩ b tõog n wilg nebã bũmb ning sẽn kɩt tɩ b tẽed tɩ Naand n be wã.—Karm-y 1 Pɩɛɛr 3:15.

19. Bõe la d fãa paam n maandẽ tɩ noom-do?

¹⁹ D sã n karemd sɛb nins a Zeova siglgã sẽn yiis n gom naanegã yellã, d bãngda a Zeova sẽn sɩd yaa a soabã n paasdẽ, n dat n pẽg-a ne d sũur fãa. (Yɩɩl 19:2, 3) A Zeova sɩd toga ne pẽgr la waoogre, a sẽn yaa bũmb fãa naandã yĩnga. Ad d sẽn paam n pẽgd-a la d waoogd-a wã sɩd nooma tõndo!—1 Tɩm. 1:17.