SERA ej jutak iol̦apl̦apin ruum̦ eo an im ej reito reitak im kalimjeke ilowaan. Pijaik m̦õk e ãinwõt juon kõrã in Middle East (Iraq ilo raan kein) me edeo̦ im aiboojoj ad lale iju in mejãn. Ilo am̦ pijaikl̦o̦k iien in ilo l̦õmn̦ak eo am̦, ebũrom̦õj ke jidik turin mejãn? El̦aññe aet, eokwe jemel̦el̦e unin an ãindein. M̦weo ej kalimjeke ej m̦weo im̦õn me ear jokwe ie ium̦win elõñ iiõ ko. Eñin ej ijo erro l̦eo pãleen etan Ebream, ar jol̦o̦k elõñ awa ko im iien ko rekam̦õn̦õn̦õ ippãn doon ie. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Ãinwõt rippãlele ro, erro ar imminene in mour ippãn doon ilo m̦wiin.

Rar jokwe ilo jikin kweilo̦k eo etan Õr. Jikin in ekar lukkuun m̦weiie im ear obrak kõn jerbal ko raiboojoj an riamim̦õn̦o ro im rijiña ro, im bareinwõt m̦weiuk ko an ruwiakake ro. Innem ejjel̦o̦k pere bwe ear kanooj in lõñ m̦weieer. Ak ñan Sera, m̦weo im̦õn ekar jab baj juon jikin ñan kakon̦ m̦weiuk im men ko jet m̦weien. Eñin m̦weo erro ar l̦eo pãleen iioon iien ko rekam̦õn̦õn̦õ im rekabũrom̦õjm̦õj ippãn doon ie. Im eñin ijo elõñ alen aerro kar jar ippãn doon ñan Anij eo aer, Jeova. Alikkar bwe elukkuun lõñ un ko rem̦m̦an unin an Sera yokwe m̦wiin im̦õn.

Bõtab, Sera ear m̦õn̦õn̦õ in ilo̦k jãn m̦wiin im̦õn im aolep men ko ear jel̦ã im imminene m̦aantak kaki. Ear m̦õn̦õn̦õ in kõm̦m̦ane men in jekdo̦o̦n ñe ear jel̦ã bwe eban bar jepl̦aak. Im meñe emaroñ kar 60 an iiõ ilo tõre in, ak ear m̦õn̦õn̦õ in itoitak ñan jikin ko ejaje kaki im mour ilo jikin kein me robrak kõn men ko rekauwõtata im epen mour ie. Ta eo ear kõm̦m̦an bwe en kõm̦m̦ani oktak kein rel̦l̦ap ilo mour eo an? Im ta eo jemaroñ katak jãn tõmak eo an?

Jikin kweilo̦k Õr ej jikin eo me Sera emaroñ kar dik im rũttol̦o̦k ie. Rainin, jikin kweilo̦k in em̦õj an jako im aolep kar men ko ie rejorrããn. Ak ilo kar raan ko an Sera, ekar wõr wa ko rej ejjerakrõk ilo Reba Upretis im bõktok m̦weiuk ko jãn jikin ko rettol̦o̦k ñan jikin in em̦weiie. Bareinwõt, ial̦ ko ilo jikin in rar obrak kõn armej ro rej itoitak. Ekar wõr waan ejjerakrõk ko rej ekkar turin doon ilo wab ko im ear lutõkl̦o̦k jikin wia ko ie kõn m̦weiuk ko. Eokwe l̦õmn̦ake m̦õk an Sera kar dik im rũttol̦o̦k ilo jikin kweilo̦k in eobrak kõn armej! Elõñ armej in ijin ear jel̦ã kajjier. Im ejjel̦o̦k pere bwe ear pen an armej ro mel̦o̦kl̦o̦ke kõnke Sera ear juon kõrã eo ekanooj in deo̦. Bareinwõt, ear itok jãn juon baam̦le kileplep me rar jokwe ijin.

Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe Sera ear juon kõrã eo el̦ap an tõmak, bõtab ejjab ilo anij in allõñ, eo el̦ap an kar armejin Õr kabuñ ñane. Ekar wõr juon em̦ eutiej me kar kõm̦m̦ane ñan anij in im eutiej jãn aolep m̦õko ilo jikin kweilo̦k in. Ak Sera ear kabuñ ñan Anij eo em̦ool, Jeova. Bwebwenato eo ilo Baibõl̦ ejjab kwal̦o̦k ewi wãween an kar jino tõmak ilo Jeova. Ilo jinoin, l̦al̦l̦ap eo jemãn ekõn juon rũkabuñ ñan ekjab. Bõtab, Sera ear m̦areik Ebream, eo me 10 iiõ rũttol̦o̦k jãne. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) (Jenesis 17:17, UBS) Tokãlik, kar n̦aetan l̦eo pãleen “jemãn ro otemjej rej tõmak ilo Anij.” (Rom 4:11, UBS) Erro jim̦or ar kate erro ñan ejaake juon mourin pãlele ekajoor im pen. Ej alikkar men in ilo wãween aerro kar kautiej doon, bwebwenato ippãn doon kõn aolep men ko rar wal̦o̦k, im jel̦ã karejar ippãn doon ñan kõm̦adm̦õd apañ ko  reppen rar iiooni. Ak ilõñin men otemjej, pãd eo aerro ear kaalikkar aerro jim̦or lukkuun yokwe Jeova.

Sera ear lukkuun yokwe Ebream, innem erro ar m̦are im jokwe ibwiljin baam̦le ko aer ilo Õr. Ak ejjabto tokãlik, erro ar jelm̦aik juon wãween epen im ear kabũrom̦õj erro. Baibõl̦ ej ba bwe Sera “ear eowar im ejjel̦o̦k nejin.” (Jenesis 11:30, UBS) Ilo kar iien ko im m̦anit eo ilo tõre eo, ekar kabũrom̦õjm̦õj ñe juon kõrã ejjab maroñ wõr nejin. Innem ejjel̦o̦k pere bwe elukkuun kar pen ñan Sera, ak ear tiljek wõt ñan Anij eo an im l̦eo pãleen. Erro ar Ebream lale Lot, l̦adik eo nejin l̦eo jein Ebream, kõnke ear mej jemãn jãne. Im eñin kar mour eo aerro m̦aantak m̦ae baj juon iien ke juon men ear wal̦o̦k im kõm̦m̦an an lukkuun oktak kiiõ mour eo aerro.

Ebream ear kaiurtok ñan ippãn Sera bwe en kõnnaanek e kõn juon men ekabwilõñlõñ ear wal̦o̦k. Elukkuun l̦ap an bwilõñ kõn men eo ej kab wal̦o̦k ñane. Anij eo rej kabuñ ñane ear wal̦o̦k ñan Ebream im kõnono ñane ikijjeen juon enjel̦! L̦õmn̦akel̦o̦k m̦õk an Sera reilo̦k ñan l̦eo pãleen im lukkuun kijooror in jel̦ã ta ko rar wal̦o̦k ilo an kar kajjitõk im ba: “Ta eo ear ba ñan kwe? Kwõn jouj im ba l̦o̦k!” Bõlen Ebream ear jaad jijet m̦okta bwe en em̦m̦an an bwebwenato ñane; innem ear ba ñan Sera bwe Jeova ear ba: “Kwõn ilo̦k jãn ro nukum̦ im jãn aelõñ eo am̦, im etal ñan ãneo inaaj kwal̦o̦k ñan eok.” (Jerbal 7:2, 3, UBS) Ej m̦õj wõt aerro em̦m̦õn̦õn̦õ kõn ennaan in ak erro jino kiiõ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men eo Jeova ear jiroñ er bwe ren kõm̦m̦ane. Rar aikuj em̦m̦akũt jãn mour eo aer em̦m̦an im ejokwane, im mour ãinwõt ro rej itoitak jãn jikin ñan jikin! Ewi wãween an kar Sera l̦õmn̦ak kõn men in? Ejjel̦o̦k pere bwe Ebream ear kijooror in lale ta eo enaaj ba. Enaaj ke m̦õn̦õn̦õ in rejetake pepe eo an ñan aer mour ilo wãween in ekanooj oktak?

Jemaroñ jab lukkuun mel̦el̦e kõn jokãlõt eo Sera ear jelm̦aiki. Bõlen jemaroñ l̦õmn̦ak im ba, ‘Eokwe, Anij ejjañin kajjitõk ippa ak eo pãleõ ñan kõm̦m̦ane jabdewõt men rot in!’ Bõtab ñe jenaaj lukkuun kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake men in, kõj aolep jej jelm̦aiki ejja pepe eo wõt Sera ear jelm̦aiki. Jej mour ilo juon lal̦ me el̦ap an armej arõk im koorl̦o̦k m̦weiuk. Lal̦ in ej kõm̦m̦an bwe jen l̦õmn̦ak bwe men eo eaorõktata ilo mour ko ad ej juon mour ejokwane, men ko m̦weied, ak bwe jen jab pãd ilo jorrããn. Ak Baibõl̦ ej ba bwe jen pukot m̦okta Aelõñ eo an Anij im bwe jen kõm̦m̦ani men ko rej kabuñbũruon el̦apl̦o̦k jãn ad kabuñbũruod make. (Matu 6:33) Ilo ad kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn pepe eo an Sera, em̦m̦an jen kajjitõk ippãd make im ba, ‘Ta jokãlõt eo inaaj kõm̦m̦ane ilo mour e aõ?’

Ke Sera ej kõpooj men ko m̦weien ñan aer naaj em̦m̦akũt, epen an kããlõt ta ko enaaj bũki im ta ko enaaj likũti wõt. Ejjab maroñ bõk jabdewõt men ekilep im enaaj eddo ñan an donkey ko im kamel̦ ko ineeki. Im ej aikuj lale ta ko rekkar ñan an juon eo ej itoitak bũki ippãn. Ejjel̦o̦k pere bwe rar aikuj wiakake elõñ iaan men ko m̦weieer ak bõlen lel̦o̦k ñan ro jet. Bar juon men enaaj jako an kõm̦m̦ane, ej ilo̦k ñan jikin wia ko ilo jikin kweilo̦k eo bwe en wia wiit, jãlele, leen wõjke, nuknuk, im menin aikuj ko jet im men ko rem̦m̦an ippãn. Elukkuun kar pidodo an kappukot men kein ak kiiõ enaaj penl̦o̦k ñan an kõm̦m̦ane men in.

Bõlen emaroñ kar lukkuun pen wõt ñan an Sera etal  jãn m̦weo im̦õn. El̦aññe m̦weo im̦õn ear ãinwõt m̦õko ilo Õr me rũmmãlõtlõt ro rar kõb im loi, eokwe m̦weo ear ilo̦k jãne ear lukkuun aiboojoj im em̦m̦an kar kõjeiien ie. Jet iaan m̦õkein elõñ 12 ruum̦in, im ebar wõr dãn ko rej to̦o̦r iturier im m̦õn bwidej ko. Ekar bar em̦m̦an m̦õko m̦õn ro rettã kõnke epen bõrwajin im joor ko ie, im bareinwõt ewõr an kõjãm ko l̦ak. Em̦ nuknuk ko remaroñ ke kõjparok Sera jãn rũko̦o̦t ro ãinwõt an naaj kar pãd ilo m̦õkein? Remaroñ ke kõjparoke jãn menninmour ko rellãj me ekkã an kar lõñ ilo ãne ko ilo Baibõl̦, ãinwõt lion ko, leopard ko, bear ko, im wolve ko?

Ak ta kõn baam̦le eo an? Ro me Sera ear em̦m̦akũt jãn er? Eokwe, Anij ear ba, “Kwõn ilo̦k jãn ro nukum̦ im jãn aelõñ eo am̦.” Eñin men eo emaroñ kar lukkuun l̦aptata an pen ñan Sera. Sera ear juon eo ejouj im l̦ap an yokwe ro jet, im ejjel̦o̦k pere bwe emaroñ kar wõr jein im jatin em̦m̦aan im kõrã, ekoba ledik im l̦adik ro nãj nejin, im ro nãj jinen im jemãn me ear lukkuun epaake er. Ak kiiõ ejjãmin bar lo mejãer. Jekdo̦o̦n ak Sera ear kate wõt e im jãn raan ñan raan ear kõpooj men ko m̦weieer ñan iien eo renaaj em̦m̦akũt.

Meñe aolep wãween kein rar pen ñane, ak Sera ear pojak ñan raan eo renaaj em̦m̦akũt. Tira, eo ear bõran aolepen baam̦le eo an, ear etal ippãn Ebream im Sera, meñe ear 200 an iiõ. (Jenesis 11:31) Kõn men in, emaroñ kar l̦ap an Sera poub in lale im kauuki l̦al̦l̦ap in ilo ial̦ eo aer l̦o̦k. Lot ear bareinwõt etal ippãer ke rar pokake Jeova im “ilo̦k jãn ãneen Kaldia.”​—Jerbal 7:4, UBS.

Jar eo ear etal m̦okta ñan Heran, eo me ewõr 600 m̦ail̦ ettol̦o̦k (960 km) im epãd itueañ ilo jikin ko iturilik, im rar etetal iturinl̦o̦k Reba Upretis. Ke baam̦le in ear tõparl̦o̦k Heran, rar jokwe ie ium̦win jidik iien. Tira emaroñ kar nañinmej im lukkuun m̦õjn̦o̦, im ear jab maroñ wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo ial̦ eo aer. Kõn men in, baam̦le in ear pãdwõt ilo Heran m̦ae iien eo ear mej ke ear 205 an iiõ. Ãlikin iien in, Jeova ear kõnono ñan Ebream alen eo kein karuo, im ear bar ba ñane bwe en ilo̦k jãn ãneo im etal ñan ãneo enaaj kwal̦o̦k ñane. Ak ilo iien in, Anij ear kallim̦ur ñane kõn juon men ekam̦õn̦õn̦õ. Ear ba: “Inaaj kõm̦m̦an juon aelõñ el̦ap jãn kwe.” (Jenesis 12:2-4) Bõtab ke rar etal jãn Heran, Ebream ear 75 an iiõ im Sera ear 65 an iiõ, im ejjel̦o̦k kar nejierro. Innem ewi wãween an naaj juon aelõñ el̦ap maroñ wal̦o̦ktok jãn Ebream? Enaaj ke bar bõk juon pãleen ñan kajejjet men in? Ilo tõre ko, ekkã an kar armej ro bõk elõñl̦o̦k jãn juon pãleer. Innem Sera emaroñ kar bar l̦õmn̦ak kõn men in.

Meñe rar jab jel̦ã elemen an naaj men in wal̦o̦k, ak rar em̦m̦akũt jãn Heran im wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo ial̦ eo aer. Ak lale m̦õk wõn ro rar etal ippãerl̦o̦k ilo iien in. Ke baam̦le eo an Ebream ear etal jãn Heran, Baibõl̦ ej ba bwe rar bõk aolep jeraam̦m̦an im m̦weiuk ko m̦weieer me rar koorl̦o̦k ilo Heran, ekoba “ro otemjej rar jibadek er i Heran.” (Jenesis 12:5) Wõn armej rein? Bõlen emaroñ kar ri jerbal ro aer. Bõtab, ejjel̦o̦k pere bwe Ebream im Sera remaroñ kar kwal̦o̦k kõn tõmak eo aer ñan ro jet me rar m̦õn̦õn̦õ in roñjake. Ilo jet jeje in etto ko an RiJu ro, rej kwal̦o̦k bwe armej ro eoon in ej kõnono kake er, ej armejin aelõñ ko jet me rar oktak ñan kabuñ eo an Ebream im Sera im kabuñ ñan Jeova. El̦aññe eñin men eo ear wal̦o̦k, alikkar bwe ear kajoor tõmak eo an Sera, im men in emaroñ kar kõm̦m̦an bwe en kõnono ilo juon wãween ear kareel bũruon ro jet kõn Anij eo an im kõn kõjatdikdik eo an. Eaorõk bwe jen kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men in kõnke jej mour ilo juon iien me elõñ armej relukkuun aikuj tõmak im likũt aer kõjatdikdik ilo Anij. Ñe kwõj katak juon men em̦m̦an jãn Baibõl̦, kwõmaroñ ke jiroñ ro jet kake?

Ãlikin aer kar kijoone Reba Upretis, emaroñ kar ilo Nisan 14, 1943 m̦okta jãn Kũraij, rar tõparl̦o̦k ãneo Jeova ear kallim̦uri er kake. (Exodus 12:40, 41, UBS) Pijaikl̦o̦k m̦õk an Sera reito reitak im alwõje an aiboojoj im lõñ kain men ko ijin im an lukkuun em̦m̦an mejatoto in ãneo. Ke Ebream ear pãd iturin wõjke ko ilo More, iturin jikin eo etan Shikem, Jeova ear bar wal̦o̦kl̦o̦k ñane ak ilo iien in ear ba: “Inaaj lel̦o̦k ãnin ñan ineem̦.” Bõlen ke Ebream ej roñ naan in “ineem̦,” ekar lukkuun kãitoklimoiki ñan jel̦ã ta mel̦el̦ein! Men in emaroñ kar kõm̦m̦an an keememejtok men eo ear wal̦o̦k ilo jikin kallib Iden, ijo Jeova ear kanaan kõn “ine” eo ak eo enaaj kar wal̦o̦k tokãlik im ko̦kkure Setan. Bareinwõt Jeova ear ba ñan Ebream m̦oktal̦o̦k bwe aelõñ eo me enaaj wal̦o̦ktok jãne, enaaj kajeraam̦m̦an armej otemjej ioon lal̦ in.​—Jenesis 3:15; 12:2, 3, 6, 7.

Meñe ãindein ak baam̦le eo an rar baj iioon wõt apañ im wãween ko reppen me rej wal̦o̦k ilo lal̦ in. Ear wal̦o̦k juon ñũta ilo ãneen Kenan, im Ebream ear bõk baam̦le eo an im wãrõñal̦o̦k ñan Ijipt. Bõtab, ear kile bwe ewõr juon men ekauwõtata me emaroñ wal̦o̦k ñan er ñe renaaj pãd ilo jikin in. Kõn men in, ear kõnono ippãn Sera im ba: “Kwe juon kõrã eo edeo̦. Ñe RiIjipt renaaj lo eok, renaaj ba, ‘Liin ej pãleen Ebream,’ Innem renaaj m̦an eõ im kõtl̦o̦k bwe kwõn mour. Kõn men in, kwõn kab kõnnaanek er ke kwõj lio jatũ; innem kõn kwe rejjãmin m̦an eõ ak enaaj em̦m̦an aer kõm̦m̦an ñan eõ.” (Jenesis 12:10-13, UBS) Etke Ebream ear kajjitõk rot in ñan Sera?

 Jet armej rej ba bwe naan kein an Ebream, rar kwal̦o̦k an riab im puwal̦. Ak ejjab m̦ool men in kõnke Sera ear lukkuun jatin Ebream. Im ewõr unin an kar Ebream ekkõl kõn ta eo enaaj wal̦o̦k ñan er. Ebream im Sera jim̦or rar jel̦ã bwe ejjel̦o̦k juon men eaorõkl̦o̦k jãn karõk eo an Anij bwe ine eo ak aelõñ eo el̦ap, enaaj wal̦o̦ktok jãn Ebream. Kõn men in, elukkuun kar aorõk bwe Ebream en mour wõt im en ejjel̦o̦k jorrããn ej wal̦o̦k ñane. Ejjab men in wõt, ak ewõr juon menin etto me rũmmãlõtlõt ro rar kõb im loe, im ej kwal̦o̦k bwe em̦m̦aan in Ijipt ro rar buñbuñ kõn aer ko̦o̦te kõrã eo pãleen bar juon em̦m̦aan im m̦an em̦m̦aan eo. Kõn men in, Ebream ear kwal̦o̦k an mãlõtlõt im lol̦o̦kjen̦, im Sera ear kõttãik bũruon im l̦oore pepe in an.

Ejjab etto, men ko rar wal̦o̦k tokãlik ilo bwebwenato eo, rej kwal̦o̦k bwe em̦ool men ko Ebream ear mijak im ekkõl kaki. Jet iaan irooj iddik ro an Pero rar kile an Sera lukkuun deo̦, jekdo̦o̦n ñe ebwe an kar rũtto iiõ eo an. Rar kõnnaanek kiiñ eo an Ijipt kake, im ear kakien im ba bwe ren bõkl̦o̦k Sera ñan ippãn! Ejjel̦o̦k pere bwe el̦ap an kar Ebream inepata im bwe Sera ear lukkuun kor im mijak. Bõtab, Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe ekar em̦m̦an aer kõm̦m̦an ñane, ear jab ãinwõt juon eo ej kalbuuj ilowaan m̦weo ak ear ãinwõt juon aer rilol̦o̦k elukkuun aorõk. Bõlen Pero ear l̦õmn̦ak in wiini bũruon im kwal̦o̦k ñane kõn joñan an m̦weiie, innem tokãlik kajjitõk ippãn Ebream, l̦eo jein, bwe ekõn̦aan bõk Sera bwe en pãleen.​—Jenesis 12:14-16.

L̦õmn̦ak m̦õk kõn an Sera reinabõjl̦o̦k jãn wũntõ ko ak ettõñaak eo ilo m̦weo im̦õn kiiñ eo im loe aolepen ãneo. Kar ta eñjake eo an kiiõ kõn an maroñ bar kiki ilo juon em̦ ewõrwõr, ewõr bõrwaj in, im an wõr m̦õñã ko renno̦ rej pãd im̦aan mejãn? Ear ke reel kõn an lõñ aolep kain im an em̦m̦an m̦wiin, im bõlen kõn an m̦weiiel̦o̦k jãn kar ijo kapijukunen ilo Õr? Baj l̦õmn̦ak m̦õk kõn joñan an Setan m̦õn̦õn̦õ ñe Sera enaaj kar jol̦o̦k Ebream im bõk Pero bwe en pãleen! Bõtab, Sera ear jab l̦õmn̦ake men in ñan jidik. Ear tiljek ñan l̦eo pãleen, ñan kallim̦ur eo an ke ear m̦are, im ñan Anij eo an. Yokwe ñe en kar ãindein an aolep rũm̦are ro me rej mour ilo lal̦ in enana tiljek ñan eo pãleer! Kwõmaroñ ke l̦oore joñak eo an Sera ilo am̦ kõm̦m̦ani men ko me rej kwal̦o̦k am̦ tiljek wõt ñan ro rejitõnbõro ippam̦ im ñan ro m̦õttam̦?

Jeova ear kõjparok kõrã in eaorõk ilo an kar jilkinl̦o̦k nañinmej ko renana ioon kiiñ eo an Ijipt im ro ilo m̦weo im̦õn. Ke Pero ear jel̦ã bwe Sera ej pãleen Ebream, ear karo̦o̦le ñan l̦eo pãleen im ear kajjitõk bwe ren bõk aolepen baam̦le eo aer im ro otemjej ippãer im etal jãn Ijipt. (Jenesis 12:17-20, UBS) Jemaroñ pijaikl̦o̦k an kar Ebream lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke ear bar ro̦o̦ll̦o̦k kõrã eo pãleen! Keememej bwe m̦oktal̦o̦k ear ba ñan e ilo jouj: “Kwe juon kõrã eo edeo̦.” Ak kiiõ el̦apl̦o̦k an kar kaorõke wãween ko jet ippãn Sera me rar kõm̦m̦an an deo̦l̦o̦k wõt, men eo me eaorõkl̦o̦k jãn an em̦m̦an mejãn im paotokin juon kõrã. Sera ear ettã bũruon im ear kwal̦o̦ki wãween ko jet me el̦ap an Jeova kaorõki. (1 Piter 3:1-5) Eñin wãween eo me ej kõm̦m̦an an juon m̦oolin deo̦ im kõj aolep jej aikuj kate kõj bwe jen ãinwõt. El̦aññe jej likũt men ko an Anij m̦okta jãn m̦weiuk ko, kate kõj ñan jiroñ ro jet kõn men ko jejel̦ã kõn Anij jãn Baibõl̦, im kõjparok kien ko an Anij kõn mour erreo ñe jej iioon menin kapo ko, jenaaj kaalikkar bwe jej anõke tõmak eo an Sera.