Usesemo 5. Ukonona Insi

‘[Leza] alonona aakaonona insi.’​—KUSOKOLOLA 11:18.

● Ya Pirri yakaomba umulimo wakupanga waini wa ku tuncindu umu Kpor, ku Nigeria. Uculuzi wao ononike lino oilo umwingi witikiile uku ntulo ya luzi lwa Niger. Yalanzile iyati: “Inswi zyafwile, inkanda zitu zyononike, ni nguzi nazyo zyononike. Nasiile ukwaula umulimo uli onsi uwa kundetela impiya.”

UZYE IVISINKA VIKALANGILILA CANI? Ukulingana na vino antu yamwi aasambilila sana yakalanda, ivikona matani 6.5 milyoni vikaingila muli viyemba ivikalamba cila mwaka. Umupiipi na afu wa vikona vivyo, a mapulasiti aakaikala imyaka iingi sana ukwaula ukuola. Ukucila sile pa kukowezya insi, antu yakaonona sana ni vintu kwene ivyaya umu nsi. Aasambilila yakati palinzile ukupita umwaka onga ni myezi 5 pakuti insi iwezye vyonsi vino antu yakaonona umu mwaka onga sile. Muli nyunzipepa wa ku Australia wino yakati Sydney Morning Herald yalemvilemo ukuti: “Ndi cakuti antu yatwalilila ukuvulilako vikwene nu konona ivintu ivya umu nsi, ale lino umwaka wakwe 2035 ulafika, cingalondekwa ukukwata insi ziili.

I VYANI VINO ANTU YAKALANDA ILINGI? Yakati antu yacenjela nupya yangazana inzila izya kumalilamo intazi. Tungacimvya intazi kwene zii nu kupususya insi.

UZYE VIKWENE VINO YAKALANDA I VYA CUMI? Antu aingi aakaombesya na amu tuungwe yakamanyisya antu pa ntazi ya konona ivyaya umu nsi. Lelo antu yakatwalilila sile ukukowezya sana insi.

UZYE MUKWELENGANYAPO ULI? Uzye Leza alinzile ukucitapo cimwi nu kupususya insi itu iikononwa; wakwe vino walaya?

Ukulunda pa mausesemo 5 yano twalandapo, Baibo yalanzile na pa vintu ivisuma ivyali nu kucitika umu manda akusyalikizya. Lolini conga icaya umu usesemo uwalenga 6.

[Amazwi umu vilembo vikulu]

“Nkayuvwa ukuti naponzya paladaise wino nakweti, lyene paa nakwata sile icitumba.”​—YA ERIN TAMBER, AAKAIKALA UMU MBALI YAKWE YEMBA, UKU UNITED STATES, KULOZYA KULI VINO VYACITIKE UMU 2010 LINO OILO WITIKIILE MULI CIYEMBA CA KU MEXICO.

[Kutaizya Atuzumilizye Ukuomvya]

U.S. Coast Guard photo