Yehova I “Munyongolodi” Wetu
Yehova I “Munyongolodi” Wetu
“Yehova wibakwasha, ne kwibanyongolola.”—MIT. 37:40.
1, 2. Lelo bubinebine bukatampe butala padi Yehova bwitusenga ne kwitukomeja i bubinebine’ka?
MINJIÑININYA ilupulwa na dyuba keimenepo pamo ponka. Ponso penda ntanda, nayo yenda ijina ne kushinta. Inoko, Umpangi wa ntanda ne dyuba kashintangapo, mhm. (Mal. 3:6) Bible unena amba, aye i “wampikwa kuyūka kwalamuka, nansha patyetye pene, nansha bu-mujiñininya wa kumweka pa kupūluka.” (Yak. 1:17) Bine, buno bubinebine butala padi Yehova i nsulo ya busengi ne kwitukomeja, nakampata mu bitatyi bya matompo ne bikoleja bikomo. Mwanda waka?
2 Pamo enka na motwekimwenine mu kishinte kyabadikile, Yehova wēlombwele bu “munyongolodi” mu myaka isekunwinwe mu Bible. (Mit. 70:5) Aye kashintangapo nansha kushinta byanena kwine mpika; o mwanda, batōtyi bandi dyalelo badi na bubinga bwa kumukulupidila amba “wibakwasha, ne kwibanyongolola.” (Mit. 37:40) Lelo Yehova unyongololonga bengidi bandi namani mu kino kyetu kitatyi? Ne ubwanya kwitunyongolola namani ku muntu ku muntu?
Witunyongololanga ku Balwana
3. I kika kitukulupija’mba balwana kebabwanyapo kwimika mwingilo wa busapudi bwa myanda miyampe wa bantu ba Yehova?
3 Nansha shi kulondwalondwa kulonda Satana Batumoni ba Yehova kwikale kwa muswelo’ka, kekukebakankajapo nansha dimo kumutōta enka aye. Kinenwa kya Leza kitukulupija’mba: “Nansha kipungwa, shi kyepi, shi kyepi, kyabundwa kibundilwa abe padi abe kekikafikapo biyampe; kadi ndimi yonso ikatalukila padi abe mu kidye, shi ludimi ka, shi ludimi ka, ukeluponeja.” (Is. 54:17) Balwana batompele kukankaja bantu ba Leza baleke mwingilo wabo wa busapudi, ino bakankalwa. Tubandaulei’ko bimfwa bibidi.
4, 5. Lelo bantu ba Yehova balondelwelondelwe namani mu 1918, ne byafudile namani?
4 Mu 1918, bakulumpe ba bipwilo baleteje kupangwapangwa kuvule ku bantu ba Yehova mwanda wa kwimika mwingilo wabo wa busapudi. Mu difuku dya 7 Kweji 5, buludiki bwa États-Unis bwaleta lupusa lwa kukuta J. F. Rutherford, wadi wimanine mwingilo wa busapudi bwa ntanda yonso kine kitatyi’kya, pamo ne bakwabo badi bengila ku kité kimanine mingilo. Mu makweji abidi, Tutu Rutherford ne bengidi nandi basambilwe bya bubela bu bantomboki, batyibilwa myaka mivule ya buloko. Lelo balwana babwenye kwimika mwingilo wa busapudi lonso kupityila ku bisambo bikata? Mhm, kebabwenyepo!
5 Vuluka, mulao wa Yehova unena’mba: “Nansha kipungwa, shi kyepi, shi kyepi, . . . kibundilwa abe padi abe kekikafikapo biyampe.” Ebiya mu kitulumukila, myanda yaalamuka, mu mafuku 26 Kweji 3, 1919—makweji kitema kupwa kwa Tutu Rutherford ne bengidi nandi kukutwa—bano banabetu bakutulwilwe pa kupwa kufuta lupeto. Mwaka ulonda’ko, mu mafuku 5 Kweji 5, 1920, bapebwa bwanapabo amba kebakidipo na mwanda. Banabetu baingidije buno bwanapabo na kusapula Bulopwe na bukomo. Le bwalupwile bipa’ka? Leka, tamba penepa, kwaikele kwendelela kukatampe! Ne ntumbo ya byonso yapelwe “munyongolodi” wabo.—1 Kod. 3:7.
6, 7. (a) Lelo i bika byalongelwe mwanda wa kutukija Batumoni ba Yehova mu Alemanye Nazi, ne byafudile namani? (b) Mānga ya mu ano mafuku ya bantu ba Yehova ilombola bika?
6 Pano twisambile pa kimfwa kya bubidi. Mu 1934, Hitler watyipile kukubija Batumoni ba Yehova bonso mu Alemanye. Kekwadipo’tu kwibazakaja bitupu. Washilwile kwibakwata ne kwibakuta. Tununu ne tununu twa Batumoni ba Yehova balondwalondwa; tutwa na tutwa baipaibwa mu makomponi a malwa. Lelo Hitler wabwenye kutukija Batumoni bonso? Lelo waimikile busapudi bonso bwa myanda miyampe mu Alemanye? Kijila! Mu bula bwa kupangwapangwa, banabetu baendelele na kusapula mu bufyafya. Buludiki bwa Nazi pa kupwa kupona, baingidije bwanapabo na kwendelela kusapula. Dyalelo dino, mu Alemanye mudi basapudi ba Bulopwe 165000. Pano monka “munyongolodi” wafikidije mulao wandi wa amba: “Nansha kipungwa, shi kyepi, shi kyepi, . . . kibundilwa abe padi abe kekikafikapo biyampe.”
7 Manga ya mu ano mafuku ya Batumoni ba Yehova ilombola’mba bine Yehova kakalekapo bantu bandi batukidile bonso. (Mit. 116:15) Lelo tukanena namani pa bitala muntu ne muntu? Lelo Yehova uketunyongolola namani umo ne umo?
Le Witukiñanga ne ku Ngitu?
8, 9. (a) Lelo tuyukile namani amba ketulaijibwepo kukingwa ku ngitu? (b) Lelo i bika byotufwaninwe kuyuka?
8 Byotudi bantu, tuyukile amba ketulaijibwepo kukingwa ku ngitu. Twikalanga na mwādi mwikadile Bahebelu basatu ba kikōkeji bāpelele kufukatyila nkishi wa nsahabu wa Mulopwe Nebukaneza. Bano bankasampe basatu bakaminwe Leza kebāfwatakenyepo amba Yehova usa kwibalama ku ngitu mu kingelengele. (Tanga Danyele 3:17, 18.) Myanda pa kukola, Yehova wēbanyongolwele mu lubimbi lwa nkelwa ya mudilo. (Dan. 3:21-27) Inoko, nansha ke mu kitatyi kyālembelwe Bible, bingelengele byādi bilongwa na dimodimo’tu. Bengidi ba Yehova ba kikōkeji bavule bāipailwe na balwana nabo.—Bah. 11:35-37.
9 Le dyalelo nadyo? Bine Yehova “munyongolodi” wetu, ubwanya kunyongolola bantu badi mu ngikadilo ya kyaka. Le tukanenenena’tu amba i Yehova wakweshe mu ngikadilo kampanda ino mu yoi kakweshe’mopo? Mhm. Mwanda kudi muntu upanda ku kyaka kampanda ne kumona’mba i Yehova’tu wamukwasha. Kupatanya muntu umona nabya i kwizunzula. Mu muswelo umo onka, tufwaninwe kuyuka’mba Bene Kidishitu bavule ba kikōkeji bafwanga mu kupangwapangwa, pamo’nka na mobyadi mu kitatyi kya Nazi. Bakwabo bafwanga mu ngikadilo yampikwa kulaya. (Mus. 9:11) Tukokeja padi kwiipangula amba, ‘Lelo Yehova wakankelwe kwikala bu “munyongolodi” ku bengidi bandi ba kikōkeji baipailwe?’ Mhm, kebibwanikapo.
10, 11. I kika kinenenwa’mba muntu kadipo na bukomo bwa kupwija lufu, ino le tukanena bika pa bitala Yehova?
10 Langa bidi uno mwanda: Muntu kadipo na bukomo bwa kupwija lufu, mwanda i kutupu muntu ubwanya ‘kunyongolola muya wandi ku bukomo bwa Kalunganyembo,’ ke kibundu kyendanga’mo bantu bonso kadi. (Mit. 89:48) Le Yehova nandi? Kaka umo wapandile mu kitatyi kya butumbula bwa Nazi uvuluka byamukankamikile inandi Kamoni paajimije baswe bandi mu makomponi a malwa, amba: “Shi lufu lumininine bantu lonso, nankyo lubapite Leza bukomo, mwene i amo?” Na bubine, lufu ke ludipo na bukomo kupita Nsulo ya būmi, mwine bukomo bonso! (Mit. 36:9) Bonso badi mu Kalunganyembo, nansha kibundu, bavulukwanga na Yehova ne ukebanyongololanga bonso.—Luka 20:37, 38; Kus. 20:11-14.
11 Ne pano pene, Yehova utalanga būmi bwa batōtyi bandi ba kikōkeji dyalelo. Shi ke pano, tubandaulei miswelo isatu yawilombola bu “munyongolodi” wetu.
Tulamibwanga ku Mushipiditu
12, 13. Mwanda waka bulami bwa ku mushipiditu budi na mvubu kutabuka, ne Yehova witulamanga namani?
12 Yehova witulamanga ku mushipiditu, ne bo bulami bwa mvubu kutabuka. Byotudi Bene Kidishitu, tuyukile amba kudi kintu kya mvubu kupita ne būmi bwetu bwa dyalelo bwine. Kintu kya bulēme nakampata kyotudi nakyo i kipwano kyetu na Yehova. (Mit. 25:14; 63:3) Shi ketupwenepo nandi, nankyo būmi bwetu bwa dyalelo kebudipo na buluji ne kadi longa twibabulwe lukulupilo lwa būmi bwa kumeso.
13 Tufwija’ko Yehova mpata pa kwitukwasha twikale nandi mu kipwano kya mpwaninine. Tudi na Kinenwa kyandi, mushipiditu sandu wandi, ne kipwilo kya ntanda yonso mwanda wa kwitukwasha. Le tubwanya kumwena namani ne pa mfulo mu bino byonso? Shi twifunda kitatyi ne kitatyi Kinenwa kyandi na kusumininwa, tukakomeja lwitabijo lwetu ne kuningija lukulupilo lwetu. (Loma 15:4) Shi tumulomba mushipiditu wandi na mutyima umo, uketukwasha tukomene matompo etukokela mu mwiendelejo mubi. (Luka 11:13) Shi tulonda bwendeji buleta kabumbo ka umpika kupityila ku mabuku esambila pa Bible, ku kupwila, ku kubungakana, ne ku bitango, nabya tukadishibwa ku mushipiditu ‘pa kitatyi kitungwe.’ (Mat. 24:45) Ino mpangiko itulamanga ku mushipiditu kadi itukwashanga twikale mu kipwano na Leza.—Yak. 4:8.
14. Sekununa mwanda mumweke ulombola mvubu ya bulami bwa ku mushipiditu.
14 Pa kuyuka senene buno bulami bwa ku mushipiditu, tuvulukei bambutwile batelelwe ku ngalwilo kwa kishinte kibadikile’ki. Mafuku matyetye’tu pa kupita na pobaivwanine amba wabo mwana Theresa i mujimine, kupwa batambula kadi musapu uvutakanya ñeni, amba: Wadi mwipaibwe. * Shabana uvuluka’mba: “Nadi nombela Yehova amulame. Ino pobamutene amba i mwipaibwe, neipangwile mwanda waka milombelo yami yadi keilondolwelwepo. Inoko ndyukile amba Yehova kalailepo kulama muntu ne muntu mu kingelengele. Naendelele kulombela amba ngikale’po na kwivwanija. Nasengelwe ku mutyima pa kuyuka’mba Yehova ulamanga bantu bandi ku mushipiditu—ne amba, witupanga byonso bitusakilwa mwanda wa kulama kipwano kyetu pamo nandi. Buno bulami bo butabukile mvubu mwanda butala ne būmi bwetu bwa nyeke bwitutengele kumeso. Pa kino, Yehova walamine Theresa; wadi umwingidila na kikōkeji mafuku mavule kufika ne ku lufu lwandi. Nasengelwe pa kuyuka’mba būmi bwandi bwa kumeso budi mu makasa andi.”
Witutalanga mu Misongo
15. Yehova witukwashanga mu miswelo’ka kitatyi kyotususuka na misongo?
15 Yehova ubwanya kwitutala ne potudi “pa butanda bwa misongo,” pamo’nka na mwaātadile Davida. (Mit. 41:3) Nansha shi Yehova ketunyongololapo mu kingelengele mu ano etu mafuku, inoko witukwashanga. Muswelo’ka? Misoñanya idi mu Kinenwa kyandi itukwashanga tukwate butyibi buyampe mu myanda itala bundapi ne mu myanda mikwabo. (Nk. 2:6) Tukokeja kutana myanda itukwasha ne ya kamweno isambila pa misongo kampanda itukambija mu bishinte bya Kiteba kya Mulami ne mu Réveillez-vous! Yehova witupanga kupityila ku mushipiditu wandi “bukomo butabukile pa bwikalwanga nabo” mwa kulwila na ngikadilo yotudi’mo mwanda wa kulama bululame bwetu, nansha shi tubafikilwa na bika. (2 Kod. 4:7, New World Translation) Na buno bukwashi, ketukajimijapo ngikadilo yetu ya ku mushipiditu pa mwanda wa misongo.
16. I muswelo’ka walwile tutu umo na misongo?
16 Tulangulukilei pa mwanetu nkasampe wisambilwe ku ngalwilo kwa kishinte kibadikile’ki. Mu 1998, wakwetwe na misongo ya bulebe, kupwa yamukulakanya bidyoma. * Lelo walwile namani na ino misongo? Aye mwine ushintulula’mba: “Naivwene bibi ne kujimija lukulupilo pa kumona’mba mfulo ya misongo yami i enka poso lufu. Nansha byonadi mukolelwe, nalombele Yehova ampe bintu bisatu: ndoe, kitūkijetyima, ne kūminina. Namwene amba Yehova walondolwele milombelo yami. Ndoe yankweshe ntane milangwe ya kunsenga, kimfwa kulangulukila pa mukekadila būmi mu ntanda mipya monkekala kadi na bukomo bwa kwenda, kusangela kudya, ne kwisamba monka na ba mu kyetu kisaka. Kitūkijetyima i kinkwashe ndeke kuta mutyima enka ku makambakano a ino misongo ya bulebe. Kūminina nako i kunkwashe ngikale na kikōkeji ne kubulwa kujimija ndingamano ya ku mushipiditu. Bine, neivwene pamo enka bwa Davida, mulembi wa mitōto, wānene amba Yehova untalanga mu butanda bwa misongo.”—Is. 35:5, 6.
Witukwashanga na Byotubudilwe
17. Lelo Yehova i mwitulaye kwitulongela bika, ne ufikidijanga uno mulao namani?
17 Yehova i mulaye kwitukwatakanya ku ngitu. (Tanga Mateo 6:33, 34 ne Bahebelu 13:5, 6.) Kino kekishintululapo amba tuleke kukimba bisakibwa byetu bya ku ngitu nansha kuleka kwingila. (2 Tes. 3:10) Uno mulao usaka kunena’mba: Shi tukimba Bulopwe bwa Leza dibajinji mu būmi bwetu ne kwingila mwa kumwena bya kwitukwasha, nabya tukakulupila’mba Yehova uketukwasha na bisakibwa byetu bya umbūmi. (1 Tes. 4:11, 12; 1 Tem. 5:8) Ubwanya kwitupa byobya byotubudilwe mu muswelo oketulangilapo, padi i kupityila ku mutōtyi netu uketukwasha nansha kwitutanina kaji.
18. Sekununa mwanda umo mumweke ulombola’mba bitatyi bikwabo tubwanya kupebwa byotubudilwe.
18 Vuluka lolo nkungakaji wisambilwe ku ngalwilo kwa kishinte kibadikile. Paavilukile pamo na wandi mwana mwana-mukaji kungi, wadi na makambakano pa kumona kaji. Aye mwine ushintulula’mba: “Nadi ñenda lubanga lonso mu busapudi, kyolwa nakyo nakakimba kaji. Mvuluka difuku dimo dyonaendele kukapota majiba ku mangajini. Naimene ke ntale mani, ino nkyadipo na lupeto lwa kupota nansha kimo. Kashā nkyatyumukilwe mutyima mu bwami būmi na dyodya difuku. Ponajokele ku njibo, natana mu kitundu kyami muyule mboka ya miswelo ne miswelo. Mwadi bidibwa bivule bya kwitukwasha mu makweji kampanda. Naela nsadi, ne kufwija’ko Yehova.” Ebiya uno kaka bamuyukija’mba bino bidibwa byamushidilwe na tutu wa mu kyabo kipwilo udimine’byo mu bwandi budimi. Kupwa wamulembela, amba: “Nansha shi nakufwijije bikata mu dyodya difuku, nafwijije’ko kadi ne Yehova pa kukunka kanye kobe umvuluke kupityila ku buswe bwandi.”—Nk. 19:17.
19. I lukulupilo’ka lukekala na bengidi ba Yehova pakafika kyamalwa kikatampe, ne tufwaninwe kusumininwa kulonga bika tamba pano?
19 I bimweke patōka amba, byobya byālongele Yehova mu myaka isekunwinwe mu Bible ne byalonga mu ano mafuku bitupa bubinga bwa kumukulupila bu Mukwashi wetu. Panopano ponka, pasa kuponenwa ntanda ya Satana na kyamalwa kikatampe, po pene potukakimba bukwashi bwa Yehova. Inoko, bengidi ba Yehova bakatūla kikulupiji kyabo kyonso mudi aye. Bakabandula mitwe yabo ne kusepelela, pa kuyuka amba kukūlwa kwabo kubafwena. (Luka 21:28) Pano’ko’ko bidi, nansha tufikilwe na matompo a muswelo’ka, tusumininwei kutūla kikulupiji kyetu mudi Yehova ne kuyuka’mba bine Leza wetu wampikwa kwalamuka i “munyongolodi” wetu.
[Kunshi kwa dyani]
^ Tala Réveillez-vous ! wa mafuku 22 Kweji 7, 2001, paje 19-23, kishinte kinena’mba, “Mwa Kulwila na Kyamalwa Kikomo.”
^ Tala Réveillez-vous ! wa Kweji 1, 2006, paje 25-29, mu kishinte kinena amba: “Lwitabijo Lwankweshe—Mwa Kwikadila na Bulebe.”
Lelo Ukivulukile?
• Lelo Yehova ukanyongolola boba baipailwe muswelo’ka?
• I kika kinenenwa amba bulami bwa ku mushipiditu i bwa mvubu kutabuka?
• Kulaya kulaile Yehova kwitukwatakanya ku ngitu kudi na buluji’ka kotudi?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 14]
Tutu Rutherford ne bengidi nandi bakutyilwe mu 1918, kupwa bakutululwa ne kupebwa bwanapabo
[Kifwatulo pa paje 16]
Yehova ubwanya kwitutala ne mu “butanda bwa misongo”