ဖဲလါယူၤ ၂၀၂၂ န့ၣ်​ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အစ့တၢးအခိၣ်တဲဝဲလၢ “ကျိၣ်စ့အတၢ်ကီတၢ်ခဲ အိၣ်ထီၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်. ခီဖျိလၢ တၢ်ပှ့ၤထီၣ်ချ့မးအဃိ ပှၤအါဂၤန့ၣ်​ စ့တအိၣ်အါအါလၢၤဘၣ်.”

 စ့ပာ်ဖှိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ် (IMF) ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “သိဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်​ အပှ့ၤဒိၣ်ထီၣ်မၣ်ဒိၣ်ထီၣ်အဃိ လၢထံကီၢ်လၢ အဖှီၣ်အယာ်တဖၣ်န့ၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမး.”

 လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပထံၣ်ဘၣ်ဒီး ကျိၣ်စ့တၢ်ကီတၢ်ခဲလဲၣ်, ဒ်သိးဒီး ပလဲၤခီဖျိ ကျိၣ်စ့တၢ်ကီတၢ်ခဲ ကန့ၢ်အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်​ ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ ကလီၤမၢ်ကွံာ်ခဲလၢာ်အဂ့ၢ်.

•   လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ “မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်” အဆၢကတီၢ်.—၂ တံၤမသ့း ၃:၁.

•   ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်​ အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ “တၢ်လၢ အလီၤပျံၤလီၤဖုး” ဒီးတၢ်မၤအသးလၢ အလီၤပျံၤတဖၣ်​ ကဟဲကဲထီၣ်ဝဲ. (လူၤကၣ် ၂၁:၁၁) ခီဖျိလၢ တၢ်ပှ့ၤဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဒိၣ်မးအဃိ ပှၤအါဂၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ပျံၤတၢ် ဒီးဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ ခါဆူညါအဂီၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ အလုၢ်အီၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ တန့ၢ်လၢၤဘၣ်.

•   လံာ်လီၣ်ဖျါ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ တၢ်ပှ့ၤကဒိၣ်ထီၣ်. အတဲဝဲလၢ “ယနၢ်ဟူတၢ်လၢ အလီၤဂာ်ဒီးတၢ်အကလုၢ် . . . ဒီးအတဲဝဲလၢ “ဘုကၠူၣ်တသလိး လၢစ့ဒန့ၤရံၤတဘ့ၣ်အဂီၢ် ဒီးဘုမုယီၤသၢသလိးလၢ စ့ဒန့ၤရံၤတဘ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ.”—လီၣ်ဖျါ ၆:၆.

 နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး “မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်” အဂ့ၢ် ဒီးဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ လံာ်လီၣ်ဖျါအပူၤန့ၣ်​ ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူလၢ အခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်သး ဆီတလဲအသး စးထီၣ်လၢ ၁၉၁၄ နံၣ်လံၤလံၤလံ ဒီးဖးတၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ် “ပှၤဒိးကသ့ၣ်လွံၢ်ဂၤန့ၣ်​ လံာ်စီဆှံဒိလီၤဝဲလၢ မနုၤလဲၣ်.”

•   “ယပှၤဂီၢ်မုၢ် ကတ့ထီၣ်ဟံၣ်တဖၣ်​ ဒီးကအိၣ်ဝဲလၢ အပူၤလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ကသူၣ်လီၤ စပံးကျီးတဖၣ်​ ဒီးကအီၣ်ဝဲ အသၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​ တတ့ထီၣ်ဟံၣ်လၢ ပှၤဂၤကဟဲအိၣ်ဝဲအဂီၢ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်​ တသူၣ်လီၤ စပံးကျီးတဖၣ်လၢ ပှၤဂၤကဟဲအီၣ်ဝဲအဂီၢ်ဘၣ်.”—ယၡါယၤ ၆၅:၂၁, ၂၂.

•   “လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်​ ဘုကအါဟုကအါဝဲ ဒီးလၢကစၢၢ်တဖၣ်​ အဒီခိၣ်န့ၣ်​ ဘုကအိၣ်ဝဲ အါအါဂီၢ်ဂီၢ် တုၤလၢ အလီၤလာ်လီၤ.”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၂:၁၆.

•   “ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ “မ့ၢ်လၢ ပှၤဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်တံၢ်မၤနၢၤအီၤ ဒီးပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်ကအုကစွါအဃိ ယကဂဲၤဆၢထၢၣ်​ မၤပူၤဖျဲးအဝဲသ့ၣ်လီၤ.”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂:၅. a

 တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤ ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် ကျိၣ်စ့တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်. နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး သ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်​ ဖးကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ် “စံပွါယ့ (မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်) အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အပတီၢ်တုၤသိးလိာ်သးန့ၣ်​ ကအိၣ်ဝဲဒံးဧါ”

 မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်ပှ့ၤဒိၣ်ထီၣ်သနာ်က့ ဒ်သိး ပလဲၤခီဖျိအီၤ ကန့ၢ်အဂီၢ် လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤပှၤသ့. လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤပှၤသ့ဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ပကဘၣ်သူစ့လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤဒ်လဲၣ်. (ကတိၤဒိ ၂၃:၄, ၅; စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၇:၁၂) နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး သ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်​ ကွၢ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီလၢအမ့ၢ် “ကတဲာ်ကတီၤ နတၢ်ဖိတၢ်လံၤဂ့ၤဂ့ၤ” ဒီး “ပတၢ်မ့ၢ်တအိၣ်အါအါဘၣ်န့ၣ်​ ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.”