Пәймана Кәвьнда наве Хԝәде ԝәкә 7 000 щара һатийә ньвисаре, бь ван чар һʹәрфед Ибранийә нәдәнгани (יהוה). Әԝ чар һʹәрф те навкьрьне ча Тетраграматон. Ле ԝәлгәрʹандьна «Дьнйа Тʹәзәда» әԝ чар һʹәрфед нәдәнгани һатьнә ԝәлгәрʹандьне ӧса: «Йаһоԝа». Кʹьтеба Пирозда жь һʹәму нава лапә зәʹф әԝ нав һатийә хәбьтандьне. Әԝ ньвискʹаред кӧ жь бина бәр Хԝәде дьньвисин, чахе дәрһәԛа Хԝәде дьньвисин сәрнавед ԝи дьданә хәбате, мәсәлә «Һьмзор», «Һәри Мәзьн» у «Хӧдан». Ле чахе ԝана дьхԝәст наве Хԝәде һьлдьн, хут Тетраграматон дьданә хәбате, чьмки наве Хԝәде йе шәхси әԝ ә.

Йаһоԝа Хԝәде хԝәха ӧса рʹебәри кьрийә, ԝәки әԝед кӧ Кʹьтеба Пироз дьньвисин, наве ԝи бьдьнә хәбате. Әԝи кьрә һʹьше Йоԝел ԝәки бьньвисә гьлийе ӧса: «Кʹи банги наве Хӧдан [Йаһоԝа, ДТʹ] бькә ԝе хьлаз бьбә» (Йоԝел 2:32). У Хԝәде зәбурбеж һелан кьр ԝәки бьньвисә: «Бьра мәрьв бьзаньбьн кӧ наве тә Йаһоԝа йә, у ль сәр тʹәмамийа әʹрде йе Һәри Жорьн тʹәне тӧ йи» (Зәбур 83:18, ДТʹ). Кʹьтеба Зәбур һатийә ньвисаре бь шера, ԝеда гәләк кʹьлам у готьнед щьмәʹта Хԝәде һәнә. Һәма тʹәне кʹьтеба Зәбуреда 700 щара наве Хԝәде һатийә хәбьтандьне. Ле чьрʹа гәләк ԝәлгәрʹандьнада наве Хԝәде тʹӧнә йә? Йан жи чьрʹа ԝәлгәрʹандьна «Дьнйа Тʹәзәда» ньвисинә – «Йаһоԝа»? У наве Йаһоԝа чь те һʹәсабе?

Чьрʹа гәләк ԝәлгәрʹандьнед Кʹьтеба Пирозда наве Хԝәде тʹӧнә? Гәләк мәʹни һәнә. Һьнәк дьшьрмиш дьбьн,  ԝәки нәлазьм ә наве Хԝәдейе Һьмзор һәбә. Һьнәк жи бьн һʹӧкӧме әʹдәте Щьһуйада ньн, у жь тьрса кӧ наве Хԝәде беһӧрмәт нәкьн, әԝи нави ԛәт надьнә хәбате. Һьнәк жи баԝәр дькьн, кӧ тʹӧ кәс ньзанә рʹаст наве Хԝәде ча те готьне, ләма һе баш ә тʹәне сәрнавед ԝи бьдьн хәбате, мәсәлә «Хԝәде» йан «Хӧдан». Ньһа әме бьньһерʹьн 3 мәʹнийа, йед кӧ дьдьнә кʹьфше кӧ дьшьрмишбуна ӧса нә рʹаст ә:

• Әԝед кӧ дьшьрмиш дьбьн, ԝәки Хԝәдерʹа нав нәлазьм ә, әԝана инкʹар дькьн избаткьрьна дәстньвисаред Хәбәра Хԝәдейә ԝәʹде бәре, ӧса жи дәстньвисаред пешийа Иса Мәсиһ, кʹидәре кӧ наве Хԝәдейи шәхси ньвисар ә. Ча пешда һатә готьне, Хԝәде хԝәха рʹебәри кьр ԝәки наве ԝи Хәбәра ԝида ԝәкә 7 000 щара бе ньвисаре. Әԝ йәк дьдә кʹьфше, кӧ Хԝәде дьхԝазә ԝәки әм наве ԝи бьзаньбьн у бьдьн хәбате.

• Әԝ ԝәлгәрʹед кӧ бь әʹдәте Щьһуйа наве Хԝәде жь Кʹьтеба Пироз дәрдьхьн, фактәк һьлнадьн һʹәсаб. Рʹаст ә бәре ньвискʹаред Щьһу наве Хԝәде нә дьданә хәбате, ле йәкә ԝана ньвисандьнед хԝәда наве Хԝәде дьньвисин. Кʹьтеба гӧломәтккьрийә бәреда, кʹижан кӧ Кумранеда бәр Бәʹра Мьри һатийә дитьне, гәләк щийа наве Хԝәде ньвисар ә. Һьнә ԝәлгәрʹед Кʹьтеба Пироз сәва кӧ бьдьнә кʹьфше, кӧ наве Хԝәде кʹидәре ньвисар ә, ԝедәре сәрнаве Хԝәде бь һʹәрфед мәзьн «ХӦДАН» ньвисинә. Ле пьрсәк пешда те, һәгәр ԝан ԝәлгәрʹа заньбун ԝәки Кʹьтеба Пирозда наве Хԝәде бь һʹәзара щар ньвисар ә, ле чьрʹа ԝана изьн да хԝә наве Хԝәде дәрхьн йан жи бьгӧһезьн? Йан жи, кʹе әԝ изьн дайә ԝан ԝәки әԝе гӧһастьне бькьн? Щаба ԝан пьрса әм ньзаньн.

• Әԝед кӧ дьбежьн ԝәки наве Хԝәде гәрәке нәдьн хәбате, чьмки рʹаст ньзаньн ча те готьне, наве Иса архайин дьдьнә хәбате. Ԛьрʹна йәкеда шагьртед Иса наве ԝи ӧса нә дьготьн ча Мәсиһийед иройин, ԝана щурʹәки дьн дьгот. Мәсәлә, Мәсиһийед Щьһу наве Иса дьготьн ча Йешуа. Ле сәрнав «Мәсиһ» дьготьн Месиаһ. Мәсиһийед кӧ бь зьмане Йунани хәбәр дьдан наве Иса бь ви щурʹәйи һьлдьдан Иесус Христос, ле йед кӧ бь зьмане латини хәбәр дьдан, наве ԝи бь ви щурʹәйи  һьлдьдан Иесус Кристус. Жь бина бәр Хԝәде, демәк бь хԝәстьна Хԝәде, Кʹьтеба Пирозда йа сәр зьмане Йунани, наве Иса һатийә ньвисаре ӧса ча кӧ бь зьмане ԝан те готьне. Әԝа йәка дьдә кʹьфше кӧ ԛьрʹна йәкеда Мәсиһийа бь сәрԝахти дькьрьн, чахе наве ԝи ӧса һьлдьдан, чаԝа кӧ сәр зьмане ԝан дьһатә готьне. Комитейа «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» жи һатә ль сәр ԝе нете, кӧ рʹаст ә әԝана ньзаньн бәре Ибранийа наве Хԝәде ча дьготьн, ле бь сәрԝахти йә ԝәки наве Хԝәде – «Йаһоԝа» бьньвисьн.

Чьрʹа «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзәда» наве Хԝәде хут бь ԝи щурʹәйи те ньвисаре «Йаһоԝа»? Чар һʹәрфед Тетраграматоне (יהוה) сәр зьмане Кʹӧрди Кӧрманщи бь ван чар һʹәрфед нәдәнгани ЙҺԜҺ тенә готьне. Сәр зьмане Ибранийә кәвьн тʹӧ хәбәреда һʹәрфед дәнгани нә дьһатьнә ньвисаре, ләма жи Тетраграматонеда һʹәрфед дәнгани тʹӧнәнә. Чахе зьмане Ибранийә кәвьн хәбәрдана һәр рʹожида дьһатә хәбьтандьне, мәрийед кӧ дьхԝәндьн, һеса тедәрдьхьстьн кӧ кʹижан һʹәрфед дәнгани хәбәрданеда бьдьнә хәбате.

Чахе мәрьва бь зьмане Ибрани дьньвисин, һʹәрфед дәнганийә ӧса нә дьданә хәбате мәсәлә «а, е, у , и, о». Ле мәрьва заньбун ча гәрәке бе готьне, чьмки хәбәрданеда дәнгед дәнгани тʹьме дьданә хәбате. Паши хьлазбуна ньвисандьна Пәймана Кәвьн ԝәкә һʹәзар сал дәрбаз бу, у Щьһуйа жь бо баԝәрийа пʹучʹ дәԝса наве Хԝәде сәрнаве ԝи «Хӧдан» дьданә хәбате. Чьмки әԝана дьшьрмиш  дьбун кӧ изьн тʹӧнә йә ԝәки наве Хԝәде һьлдьн, у чахе дьхԝәндьн, дәԝса наве Хԝәде дьготьн «Хӧдан». Ләма жи рʹожа иройин әм ньзаньн хьзмәткʹаред Хԝәдейи бәре наве ԝи ча һьлдьдан (Дәстпебун 13:4; Дәркʹәтьн 3:15, дь ԝәлгәрʹандьна «Института Ԝәлгәрʹандьна Кʹьтеба Пироз» спартьнеда ӧса ньвисар ә: «Бь зьмане Ибрани хәбәра ‹Хӧдан› ЙҺԜҺ ньвисар ә, у те хԝәндьне чаԝа ‹Йаһԝәһ›). Бәле, һьнә зандар дьшьрмиш дьбьн кӧ наве Хԝәде һатийә готьне «Йаһԝәһ». Һьнәк ньвискʹар жи дьбежьн кӧ ӧса дьһатә готьне Иае, Иауе, у Иабе. Рʹаст ә әм ньзаньн бәре сәр зьмане Ибрани наве Хԝәде ча дьготьн, ле әм заньн ԝәки Хԝәде хԝәха гәләк щар наве хԝә щьмәʹта хԝәрʹа дьгот, гава тʹәви ԝан хәбәр дьда. У ԝана наве Хԝәде дьда хәбате чахе тʹәви кәсәки дәрһәԛа Хԝәде хәбәр дьдан, у чахе тʹәви Хԝәде хәбәр дьдан (Дәркʹәтьн 6:2; 1 Пʹадшати 8:23; Зәбур 99:9).

Чь те һʹәсабе наве Хԝәде Йаһоԝа? Сәр зьмане Ибрани наве Хԝәде те һʹәсабе «бьбә, буйин». Комитейа «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» һʹәсаб дькә, кӧ әԝ нав те һʹәсабе «Әԝ Дькә Ԝәки Бьбә». Дәрһәԛа ԝе йәке дьшьрмишбуна зандара щурʹә-щурʹә йә, ләма жи әм нькарьн бона ԝе йәке бь догматик хәбәр дьн. Ле бь рʹасти әв шьровәкьрьна наве Хԝәде «Әԝ Дькә Ԝәки Бьбә», Ԝи те, чьмки әԝ ә Әʹфьрандаре һʹәму тьшти у әԝ һʹәму нетед хԝә тинә сери. Хенщи ԝе йәке, кӧ әԝи дьнйа у әʹфринед аԛьл әʹфьранд, әԝ сәрда жи һеди-һеди нет у ԛьраред хԝә тинә сери.

Кʹьтеба Дәркʹәтьн 3:14-да ньвисар ә кӧ «Әзе Бьбьмә Әԝ, Кʹе жи Бьхԝазьм Бьбьм, ДТʹ». Әԝ те һʹәсабе кӧ Йаһоԝа дькарә бьбә әԝ, кʹе жи лазьм те, сәва кӧ һʹәму нетед хԝә у созед хԝә бинә сери. Рʹаст ә әв наве Хԝәде те һʹәсабе ԝәки әԝ дькарә бьбә әԝ кʹе жи бьхԝазә, ле әԝ найе һʹәсабе кӧ Хԝәде тʹәне хԝәха дькарә бьбә, Әԝ ӧса жи дькарә ӧса бькә, ԝәки әʹфрине ԝи бьбә әԝ кʹе жи Әԝ дьхԝазә кӧ бьбә, сәва кӧ ԛьрара хԝә бинә сери.